Халыты леуметтік жадайы .
Соыстан кейін 1946-1953 жылдары халыты леуметтік жадайы шін аса бір ауыр кез болды. Соыстан кейін елімізде алыптасан орасан зор иыншылытара, сіресе ауыл шаруашылыында болан орасан зор иыншылытара арамастан, кеес халыны л-ауаты бірден-бірге жасара берді. 1947 жылы желтосанда елімізде брыннан олданылып келген, халыты азы-тлікпен млшерлі амтамасыз ететін карточкалы жйе жойылды. 1947 жылы аша реформасыны нтижесінде сомны сатып алу білеті едуір жоарылады. Нан жне наннан жасалан німдерді, етті, стті, нерксіп кіміні баасы арзандады. Кооперативтік сауданы дамуы нтижесінде базар баазы да тмендеді. Тртінші бесжылдыта жалпы аланда баа ш рет арзандатылды. Сомны сатып алу ныны ктерілуімен атар ебекшелерды жалаысы да сті.
Кеес кіметіні ебекшілерді леуметтік жадайларын жасарту шаралары:
1. Соыс мгедектеріне, соыста аза тапандарды отбасына леуметтік кмек крсетілді.
2. Жасы лайандара, асыраушысы айтыс боландара жне уаытша ебекке жарамай аландара зейнетаы таайындалды.
3. Кп балалы жне жалыз басты аналара жрдемаы белгіленді.
4. Шипажайлар, демалыс йлеріне, балалар лагерьлеріне жолдамалар берілді.
5. Кезектен тыс жмыс істеуге тыйым салынып, аылы демалыс алу алпына келтірілді.
6. Трын й салу арыны арттырылды.
Бірата соыстан кейінгі бірінші бесжылды жылдарында халыты леуметтік жадайы лі ауыр болды. Трын йлер жетіспеді, халыты нерксіппен азы-тлік товарларын керек етушілігі толы амтамасыз етілмеді. Республиканы сауда орындары жмысты лі нашар істеді. Медицина мекемелері саныны суіне (39%) арамастан, халыа медициналы ызмет крсетуде лі елеулі кемшіліктер болды.
Туелсіз азастан Республикасыны оамды-саяси мемлекеттік рылымыны айта рылуы. Р-ны мемлекеттік рылысы.
айта ру" концепциясы лт меселесін де одан ері шытыра тсті. лтты атынастардаы за жылдар бойы жиналан шиеленіс 1936 ж. желтосанда жас демократияны міршіл-екімшілдік жйемен ашы атыысына алып келді. айта ру тусында орталы міршіл-екімшіл жйе 16-желтосанда азастан Коммунистік партиясыны Орталы Комитетіні 1- ші хатшысы Д.А. онаевты, республикаа беймлім бурыны Ульянов обылысты партия комитетіні хатшысы Г.В. Колбинмен алмастырды. Бл шешімге наразы болан жастар келесі кні Орталы Комитет жанында жиналып ез наразылытарын білдірді. Желтосанда Алматыда болан уаиаларды негізінде за жылдар бойы жинаталан ттас тарихи, леуметтік-экономикалы жне саяси факгорлар жатты. азастанны мемлекеттік егемендігі патша кіметі жне кеес екіметі тусында аяа басылды, аза халыны экономикалы мддесі ескерілмей лтты байлыы тоналды.
1991ж. 3 желтосанда Минск тбінде Ресей Президенті Б. Ельци Украина Президенті Л.М. Кравчук жне Белорусь Жоары Кеесіні тераасы С.С. Шушкевич: 1"жаа Одаты келісім-шарт тйыа тірелді, республикаларды Одатан шыуы жне теуелсіз мемлекеттерді рылуы мірді шындыына айналды" - деп мойындап, Теуелсіз Мемлекеттер Достастыын (ТМД) ру женіндегі Беловежск келісіміне ол ойды. Беловежск келісімі Кеестер Одаыны тараандыын мір шындыына айналдырды. Осы тста 1991 ж. 1 желтосанда азастан тарихында тыш республика Президенті болып Н.. Назарбаев ашы сайланды. Мунызі елде жне халыаралы аяда оны беделін ктеруге лкен серін тигізді. Н.. Назарбаевты президент сайлануы, сондай-а республиканы з ішіндегі саяси-экономикалы меселелерді шешуге де ыпалын тигізді. Кп замай президент зіні кімімен вице-президент, премьер-министр мен оны орынбасарлары, мемлекеттік кеесшілер мен Президент жне Министрлер Кабинеті аппаратыны басшылары арасындаы міндеттерін беліп бекітті. Бл згеріс республика басшыларыны алдына ойылан міндеттерді атаруа жадай жасады. 1991 ж. 16 желтосанда Республика Жоары Кеесіні жетінші сессиясында парламент депутаттары азастан Республикасыны мемлекеттік теуелсіздігі туралы" за абылдады. Заны бірінші бабында азастан Республикасы теуелсіз мемлекет деп жарияланды. Ол езіні жеріне, лтты табысына тгелдей иелік ету ыы бар, теуелсіз сырты жне ішкі саясатын жргізді, баса шет мемлекеттермен халыаралы ыты принциптері негізінде зара байланыс жасайды деп крсетілді. Республикадаы барлы лттарды екілдері жергілікті азатармен бірдей азастанны те ыты азаматы деп саналады. Олар республикадаы мемлекеттік кіметті айнар кезі жне егемендікті бірден-бір ораушы болып табылады. Республика азаматтарыны ытарына ол суушылар за бойынша ылмыса тартылуы тиіс. Занда республика арулы кштерін ру жніндегі ыы, республика азаматтарыны скери міндетін етеу, оны тертіптері мен талаптары жнінде айтылан. Оа сондай-а республика арауындаы азаматтарды орау, оамды тертіпті жне мемлекеттік ауіпсіздікгі амтамасыз ету меселелері кірген. Республиканы мемлекеттік тілі - аза тілі, ал орыс тілі лтаралы болып саналды.