Басаруды ылыми мектебіні масатына, осан лесіне сипаттама берііз
Алаш рет ылыми мененджмент мектебіні негізін алаан америка инженері Фредеррик Тейлор (1856-1915). Ол ндірісті ылым трысынан басаруа болады деген пікір айтты. Кезінде ажайып жаалы болан бл былысты ол кейін зіні ебектерінде ылыми жаынан жан-жаты длелдеді.Ф.Тейлор ксіпорынды басару ісін нер ретінде арастыра келіп менеджер «нені жасауды дл білу жне соны арзан, рі е тиімді тсілімен алай жасауа болатынын» зерттеу нысаны етті. Ф.Тейлор басару ісін тек ксіпорын дегейінде йымдастыруды арастырды.Оны теориясын Гаррингтон Эмерсон (1853-1931), Генри Форд (1863-1947), Френк Гилберт (1868-1919), Лилиан Гилберт (1861-1919) т.б. здеріні ылыми ебектерінде одан рі дамытты.
Классикалы лгідегі (кімшілік) мектепті кілдері Анри Файоль, Линдаль Урвик, Джеймс Муни, А.К.Райли басаруды мбебап принциптерін ойластырды.Сондай мектепті негізін салушы француз алымы Анри Файоль (1841-1925) практикалы тжірибені жинатау негізінде мынадай орытындыа келді: «басару-ксіпорынны ммкіндіктерін барынша пайдалана отырып, оны белгілі бір масата жетелеу». Ол сондай-а, мемлекеттік басару ісін ылым жолымен йымдастыруды принциптерін олдану ммкін екендігіне алаш рет ой жгіртті.
Бихевиористік (мінез-лы) мектебі ХХ асырды 20-шы жылдарды аяы мен 50-ші жылдарды басында арынды беле алды. Бл баыт психология мен социология ылымдарын басару жйесінде олданумен айналысты. Бл мектепті негізін алаушыларды бірі американ экономисі- Элтон Мейо (1880-1949) болды. Осы ілім формалды емес басаруды йымдастыру міндеттерін,ебек німділігін сіруді ынталандыруды жаа дісін ендіруді сынды: ызметкерді аартушылыпен айналысуын, ндіріс салалары мен ебекті гуманизациялауды шешуде топты демократиялы тсілдерді олданды. Американды зерттеушілер де Мери Паркер Фоллет (1868-1933), Абрахам Маслоу (1908-1970) бихевиористік (мінез-лы) мектепті кілдері болып табылады.
Басарушылы ойды жаа даму дуірі (1950-1960) азіргі санды діс негізінде басаруда математика мен компьютерді олдану арылы шешумен байланысты. Сйтіп «басару ылымы немесе санды ыпал» мектебі мірге келді. Бл мектепті негізгі кілдері: американды алымдар С.Черчмен Джеймс Марч, Герберт Саймон, Райт Джей Форрестер, Х.Райфа.
ХХ асырды 60-шы жылдарында мененджментте жаа баыт алыптасты.Ол «ситуациялы діс» деп аталады.р трлі жадайды арастыруды басты ерекшелігі рбір йымды-басарушылы мселені шешуді наты алыптасан жадаймен байланыстыруды талап етеді. зіні зерттеуіні негізіне блмектеп ксіпорын, йымыны жмыстарын арастыруын, оларды белгілі наты жадайда жмыс атаруын ескереді. Осы ксіпорынны ызмет жасауына андай ішкі жне сырты факторларды ыпалы бар жне осы бірнеше варианттардан, ммкін шешімні біреуі абылданып, алыптасан мселені бір ана шешімі алынады.
Басару теориясы мектептеріні пайда болуын зерттеушілер сол уаытта алыптасан белгілі себептермен , жадайлармен байланыстырылады.
Мысалы, басару теориясыны «класикалы мектебі» мыналарды серінен алыптасты: йымдар санынысуі, тауар мен ызмет крсету нарыыны суі, бірінші дниежзілік соыс, 1929-1933 жылы дадарыс жне постиндустриалды революцияны басталуы.
Бихевиористік (мінез-лы) мектебі пайда болуы ксіподаты суі серімен тсіндіріледі, дайындыы жасы менеджерлерге сраным екінші дниежзілік соысты нтижесінде алыптасан жадаймен байланысты.
«Басару ылымы» мектебіні дамуы корпорация, концерн, концерн-конгломераттар клемі суі серімен , «ыри-аба соыс», ндірісті лдырауымен тсіндіріледі.
«Ситуациялы тсіл» мектебіні пайда болуы экономика ммкіндіктеріні лаюы серімен,елдер арасындаы арышты, баталасты, жоары технологиялы німні мірге келуі, азаматты ы кресіні суі, жоары біліктілікті талап ететін мамандытарды суімне байланыстырылады.
Басарушылы ойлар жетістігін олдану практикасында кптеген елдерде басару моделіні зіндік лтты ерекшелігі пайда болды. азіргі кезде басаруды –американды, жапонды, арабты жне батыс еуропалы мектептері алыптасты