Мотивацияны мазмндылы теориялары.

Мотивацияны мазмндылы теориясы бірінші кезекте адамды іс – имыла итермелейтін ажеттіліктерді анытауа тырысады. Мотивацияны бл концепциясыны негізінде Абрахам Маслоу, Фредерих Герцберг жне Дэвид МакКлелланд ебектері жатыр.

Маслоу бойынша ажеттіліктер теориясы.Адам ажеттілігіні крделілігінжне оны мотивацияа ыпалын тсінген алаша бихевио-истерді бірі Абрахам Маслоу болатын зіні теориясын жасап , адамдарды ажеттілігін 5 категорияа блді. Бл ой кейін Гарвард психологы Мурретон толытырылды.

Физиологиялы ажеттіліктер мір сруді ажетті шарты. Олар тамаа деген, суа деген, й жайа деген, демалыса деген ажеттіліктер.

Болашатаы ораландыпен сенімділікке ажеттілік. Олар оршаан ортадан тленетін физилогиялы жне психологиялы ауіптерден ораландыы жне физилогиялы ажеттіліктері келешекте анааттандыруа сенімділік. Болашатаы сенімділікке ажеттілік сатандыру полисін жне т.б. сатып алу арылы крінеді.

леуметтік ажеттіліктер. Бл ажеттіліктер адамдармен леуметтік арым – атынаса тсуге деген жне т.б.

рметке деген ажеттілік. Ол зін - зі рметтеуге, ойлауа, мойындауа ажеттіліктерді амтиды.

зін - зі крсетуге ажеттілік. Ол шін потенциалды ммкіндіктерін жзеге асыруа жне тла ретінде суі деген ажеттілік.

Адам аштыа шыраса ол е алдымен тама іздейді жне содан кейін ана йге деген ажеттілік туындайды. Ыайлы жне ауіпсіз жерде адам мір сріп, ол леуметтіе байланыстара мтылады, ал одан кейін оршаан-арды зін рметтеуге деген ажеттілігі туындайды.

Маслоу теориясын басаруда олдану. Маслоу теориясы адамдарды жмыс істеуге мтылуыны негізін тсінуге кп лес осты. Трлі дегейдегі басшылар, адамдар мотивациясыны ажеттіліктер факторыны кп екендігін тсіне бастады. Біра уаыт брын басшылар оластындаылара тек экономикалы ынталандыруды пайдаланан болатын. азір жадай згерді мемлекетті жне провсоюздарды арасанда жмысшыларды жалаылары жне леуметтік жадайлары сті, нтижесінде тменгі йымды ирархиялы сатыда тран адамдарды здері, Маслоуды ирархиялы сатысынан жоары дегейлерінде тр.

Кп уаытты сырты ортамен жмыс кезіндегі ажеттіліктер ирархиясы. Халыаралы ортада жмыс істейтін менеджерлер здеріні ріптестері мыты зіні ызметкерлерін ажеттіліктерін анааттандыруы тиіс. ртрлі елді ажеттілік ирархиялары трлі боландытан халыаралы дрежедегі басшылар р елді ерекшелігін ескеруі ажет.

Маслоу теориясына сйене отырып географиялы принцип бойынша басшыларды 5 трлі тобы жасалды.

Американды жне аылшынды фирмаларды басшылары.

Жапонды басшылар.

Солтстік жне орталы Европа фирмаларыны басшылары.

Отстік жне Батыс европа Фирмаларыны ( Испания, Италия, Франция, Бельгия ) басшылары.

Дамушы елдер фирмаларыны ( Аргентина, Чили, ндістан ) басшылары.

Зерттеуді орытындысы бойынша дамушы дамушы елдер фирмалары-ны басшылары Маслоуды ажеттіліктер тнориясыны барлыын ана-аттандыруа мтылса, Отістік - Батыс Европа елдеріні басшылары леуметтік ажеттіліктерге кп кіл блген. Отстік – Батыс Европа елдерімен жмыс істегенде олара статусын жоарылату, елуметтік рметтеу, ебегін баалау о ыпал ететіндігі аныталды.

Маслоу теориясына сын Маслоуды адамды ажеттіліктер теориясы басшылара мотивация процесі туралы кп млімет бергенімен, олар тжірибе жзінде толы длелденбеді. Маслоуды ажеттіліктер иерархиясыны 5 дегейіні ата саталуы кзделді.

Маслоу теориясына айтылан негізгі сын адамдарды жеке ерекшелік-терін ескермегендігі Эдворд Лоулер керсінші жне ажеттіліктер иерархиясыны рылымын жасады.

орыта келе Митгеллді сзін келтіре кетейік: Басшы зіні рбір ызметтеріні нені алайтындыын білуі ажет. р адама р нрсе найды, егер басшы оластындаылар тиімді мотивациялаысы келсе, ол оларды жеке ажеттіліктерін сезуі тиіс.