Лексикалы таырып: Отбасы. Неке. Баспана. Бала трбиесі.

Отбасы - бірлесіп кн кретін туысты атынаста тратын адамдар тобы. Балалар трбиесін жзеге асырып, баса да оамды трыдан мнді кажеттілітерді анааттандыратын некелік немесе туысты атынастармен байланысан адамдар тобы.Отбасы – десе р адам зіне атысы бар деп ойлайтыны аны жадай. Отбасын ата – ана жне бала райды. Оны кез – келген мшесі баытты да трт быласы те болуды алайды. Біра сондай жадайды жасауа біреу рекет ылса, біреу дай берер деп кктен ктумен уаыт оздырары белгілі жадай.

Отбасыны маызды сипаты - оны ызметі, рылымы жне динамикасы болып табылады.Отбасы — адам баласыны сіп-нер алтын ясы. Адамны міріндегі е уанышты ызы дурені осы отбасында тіп жатады. Бала міріні алашы кнінен бастап ата-ана здеріні негізгі борыштарын — трбие жмысын атаруа кіріседі.

Ата-ана да здері жаня ран кезде бір-біріне шексіз сйіспеншілікпен, махаббаты сезімдері табысан кезде алыптасады. ке мен ананы арсындаы сыйласты, з ара тсінушілік, оларды бір-бірін ынысуы, сыйласуы, андай мселер болсын, материалды, леуметтік, оамды жне кономикалы мселерді шешуде пайымды шешімдер тауып жатса, бл отбасыны берекесі мен берері де мол болатны млім. осы мселе азіргі кезде еуропалы дстрге кбірек бой рып барады. Яни аза болмыстан айырылып, бала трбиесі, отбасы берекесі келесіз жйттерге бой рыа бастады. Ата-аналарды татулыы отбасыны кре тамыры болып табылады. йткені ол балаа берілетін трбие жне леуметтік мселелерді тууына кеп сотыратын осыдан туындап жатады. Ал оларды атаратын міндеттері шексіз де шетсіз де.

Ата-аналарды балалары алдында оларды денсаулыыны дрыс жетіліп суін амтамасыз ету, трбие беру, білім беру, й болып, аяа трып ел атарына осылып кетуін амтамасыз ету сияты міндеттерін орындауы, ал балалары алдында ата-анасын аморлыа алып, сйеніш болуы секілді міндеттері штасып жатады. Бгінгі тадаы отбасы трбиесінде оам ата-аналар алдына лкен жауапкершілікті жктеп отыр.

Неке – отбасын руды негізі болып табылады. Ерлі – зайыптылар арасындаы мліктік жне мліктік емес жеке атынастарды туындататын отбасын ру масатымен, зада белгіленген тртіппен тараптарды ерікті жне толы келісімі жадайында жасалан еркек пен йелді арасындаы те ыты одаты – неке деп тсінуіміз ажет. Егер неке тіркелмесе де, біра еркек пен йел бірге трып, балаларын трбиелеумен айналысып жатса, мны да отбасы деп айтуа болады (араыз азаматты неке). Егер кмелетке толан балалары ата – анасымен бірге трып, олара аморлы жасап, материалды кмек крсетсе – бл да отбасы. Егер кмелетке толан аалары мен арындастары ата – анасыз бірге трып, бір – біріне аморлы жасайтын болса – бл да отбасы. Адамдар арасында некеден, туыстытан, бала асырап алудан, отбасына трбиелеу шін бала алудан туындайын атынастар отбасылы атынастар деп аталады. Біра отбасындаы атынастарды брі бірдей ы жнімен реттеле бермейді. Отбасындаы атынастар, негізінен, адамгершілік, ізгілік - негелік нормалары негізінде реттеледі. Бл зара рмет, сйіспеншілік, аморлы жне имандылы олдауды крінісі. Отбасылы мір алыбы, кбінесе лтты дстрлер мен дет – рыптара сйенеді (лкендерді адірлеу, отбасын амтамасыз ету оны басшысы ретінде толытай ер адама жктеледі, туысандарды адірлеп, рметтеу)

Трбие мселесіні аншалыты маызды екенін Абдолла Аблониді трбиеге байланысты айтан: “Трбие – біз шін не мір, не лім, не тылу, не баыт, не айы мселесі”, — сзінен белгілі.

Орындалатын тапсырмалар:

Отбасы дегенді зііз алай тсінесіз ?

Сізді отбасыызда кім басты рл атарады ?

Отбасы мселесін негізінен кім шешеді ?

Неке мселесіне кзарасыыз андай ?

оршаан ортаызда бл мселеге алай арайды,пікір айтады ?

Отбасында ата аналарыыз андай сиет айтады ?

· андай мерекелер тойланады?

1. Шілдехана

2. Бесік тойы

3. Туан кн

4. йлену тойы

5. Мектеп бітіру тойы

· Отбасы мшелері бір - біріне кмектеседі. алай?

1. Ашалай

2. Аылмен

3. Трбие береді

4. Сыйлайды.

5. орытынды:

А) Жанпейісова тсілі бойынша кестені толтыру:

Ой тжырымды длелдеу.

Ой тжырым И/жо

+/-

1. оам - адамды оршаан орта +

2. Отбасыны басшысы болмайды.-

3. Мен - отбасы мшесімін.+

4. Отан - оам +

5. Туыстар - оам мшесі. +

6. оамны белгілі ортасы, аймаы болады. +

7. Бюджет - отбасы оры. +

8. Отбасыны мерекелері болмайды. -

9. й - отбасыны траы.+

10. Отбасы - трбие кзі.

Маалды жаластырыыз:

з йім ле тсегім.

***

й ішінен жау шыса,

Тра ашып тылмассы.

***

«Сіз», «біз» - деген жылы сз,

Аайына жарасар.

***

Інісі барды тынысы бар,

Аасы барды жаасы бар.

***

Тркін десе ыз тзбейді,

Ккпек десе тйе тзбейді.

***

Бала жаман болса,

Крінгенні мазаы.

***

Бала, баланы ісі шала.

***

Балам – балым,

Баланы баласы – жаным.

***

ара баласын аппаым дер,

Кірпі баласын жмсаым дер.

***

Атаны кілі балада,

Баланы кілі далада.

***

Торай жабыр жауса баласын орар,

Брша жауса, басын орар.

***

Жалыз тйе баырауы,

Жалыз бала жылауы.

***

Жылайын деген бала кесіні саалымен ойнайды.

Бала – ананы бауыр еті.

***

Бала адірін балалы боланда білерсі.

***

Балалы й базар,

Баласыз й у мазар.

***

Балаа пыша бермесе бір жылар,

Берсе екі жылар.

***

Ат болатын тай саяа йір,

Адам болатын бала онаа йір.

***

Ат болатын лынны,

Бауыры жазы келер.

Адам болар баланы,

Мадайы жазы келер.

***

Немере етін жеп, сйегін берер.

***

Бас екеу болмай,

Мал екеу болмас.

***

Жылы – жылы сйлесе,

Жылан інінен шыады.

***

Жасы йел жаман еркекті ер ылады,

Жаман еркек жасы йелді жер ылады.

***

Жасы таз басын жасырмайды,

Жасы йел асын жасырмайды.

***

алан кіл шыан жанмен семіреді.

***

Шын жыласа соыр кзден жас шыады.

***

айысыз ара суа семіреді.

***

Аталасты аты озанша,

Ауылдасты тайы озсын.

ара тамырды азапыз.

Сраса келе арын бле болып шыамыз.

з жртты - кншіл,

Наашы жртты – сыншыл,

айы жртты міншіл келеді.

арты болса, жазып ойан хатпен те.

Немере етін жеп, сйегін алдырады.

з балады скенше баасы,

Немереді лгенше баасы.

Екі аятыда бажа тату, трт аятыда бота тату.

Еркек сергек йытаса, ырыс бітеді,

йел сергек йытаса, жмыс бітеді.

Аасы барды жаасы бар,

Інісі барды тынысы бар.

лы ссе, лы жасы мен ауылдас бол

ызы ссе,ызы жасымен ауылдас бол.

Ааны йі – а жайлау.

она асына емес аба – асыа риза.

она жаман болса, й иесі алдырады,

й иесі жаман болса, она ыдырады.

Келіні жаман болса, лынан кр.

Кйеуі жаман болса, ызынан кр.

Бойымдай бой табылса да,

Ойымдай ой табылмас.

***

Тіріде сыйласпаан,

ліде жылыспайды.

***