бап. Татуластыру комиссиясы

1. Татуластыру комиссиясы жмыс берушi мен жмыскерлер кілдеріні те санынан тепе-тедік негізде тараптарды бірлескен шешімімен рылан орган болып табылады.
Татуластыру комиссиясын ру туралы шешiм жмыс беруші, жмыс берушілер бірлестігі (оларды кілдері) з шешімін жмыскерлерді (оларды кілдеріні) назарына жеткізген не хабарламаан не жымды келіссздер барысында келіспеушіліктер хаттамасын жасаан кннен бастап ш жмыс кні ішінде абылданады. йымда жмыскерлерді бірнеше кілдері болан кезде, олар комиссия жмысына атысу шін бірыай кілді орган рады.
2. Жмыс берушi, жмыс берушiлер бiрлестiгi татуластыру комиссиясыны жмыс істеуі шін ажетті жадайлар жасайды.
3. Татуластыру комиссиясы жмыскерлердi (оларды кiлдерiнi) талаптарын олар келіп тскен кннен бастап жеті жмыс кнінен кешiктiрілмейтін мерзімде арайды. Татуластыру комиссиясыны талаптарды арау тртiбi, арауды крсетiлген мерзiмiн зарту тараптарды келiсiмi бойынша жзеге асырылады жне хаттамамен ресiмделедi.
4. Татуластыру рсiмі процесінде татуластыру комиссиясы жмыскерлермен (оларды кiлдерiмен), жмыс берушiмен, жмыс берушiлер бiрлестiгiмен (оларды кiлдерiмен), мемлекеттiк органдармен жне зге де мдделi адамдармен консультациялар жргiзедi.
5. Комиссияны шешiмi тараптар келiсiмiнi негiзiнде абылданады, тараптарды кiлдерi ол оятын хаттамамен ресiмделедi, тараптар шiн мiндеттi кшi болады жне татуластыру комиссиясыны шешімінде белгіленген тртіппен жне мерзімдерде орындалады. Тараптарды біреуі хаттамаа ол оюдан бас тартан жадайда, баса тарап хаттамада тиісті жазба жасайды.
6. Татуластыру комиссиясында келiсiмге ол жеткiзiлмеген кезде оны жмысы тотатылады, ал дауды шешу шін ебек трелігі рылады.

166-бап. Ебек трелігі

1. Ебек трелігін жымды ебек дауыны тараптары татуластыру комиссиясыны жмысы тотатылан кннен бастап бес жмыс кні ішінде рады.
2. Ебек трелігі мшелеріні саны, оны дербес рамы, ебек дауын арау тртібі тепе-тедік негізде тараптарды келісімімен айындалады. Ебек трелігі кемінде бес адамнан труа тиіс. Ебек трелігіні рамына мемлекеттік ебек инспекторы, жымды ебек дауларыны алдын алу жне оларды шешу шін ебек трелігі жніндегі кеесті кілі, ажет болан кезде баса адамдар осылуа тиіс.
Татуластыру комиссиясыны мшелері жмыскерлерді аралып отыран талаптары бойынша ебек трелігіні рамына кіре алмайды.
3. Ебек трелігіні траасын трелік мшелері здеріні арасынан сайлайды.
4. Ебек трелігі жымды ебек дауын жымды ебек дауыны тараптары кілдеріні міндетті трде атысуымен, ал ажет болан кезде баса да мдделі адамдар кілдеріні атысуымен де арайды.
5. Дауды арау рсімін ебек трелігі айындайды жне ол жымды ебек дауы тараптарыны назарына жеткізіледі.
6. Ебек трелігіні шешімі ол рылан кннен бастап жеті жмыс кнінен кешіктірілмей трелік мшелеріні арапайым кпшілік дауысымен абылданады. Ебек трелігі мшелеріні дауыстары те блінген кезде трааны дауысы шешуші болып табылады. Шешім ужді болуа, жазбаша нысанда жазылуа жне оан трелік мшелеріні барлыы ол оюа тиіс.
7. Татуластыру комиссиясында жымды ебек дауы тараптары келісімге ол жеткізбеген кезде, азастан Республикасыны задарымен ереуілдер ткізу тыйым салынан немесе шектелген йымдарда ебек трелігіні рылуы міндетті.
8. Ебек трелігіні шешімі жымды ебек дауы тараптарыны орындауы шін міндетті болады.
9. Ебек трелігіні шешімі белгіленген мерзімде орындалмаан жадайда, тараптарды дауды шешуді сот тртібімен жзеге асыруа ыы бар.

167-бап. жымды ебек дауын делдалды атысуымен арау

1. жымды ебек дауын делдалды атысуымен арау тртібі жымды ебек дауы тараптарыны келісуі бойынша айындалады.
2. Тараптар делдал ретінде здеріне атысты туелсіз йымдар мен тлаларды айындайды. леуметтік-ебек атынастарын реттеу жніндегі республикалы, салалы, ірлік комиссиялар жымды ебек дауы тараптарыны келісімімен жымды ебек дауларын реттеу жніндегі жмыса орталы жне жергілікті атарушы органдарды, ауымдастытарды жне баса да оамды бірлестіктерді басшылары мен жмыскерлерін, жмыс берушілерді, сондай-а туелсіз сарапшыларды тарта алады.
Делдалдарды тарту жадайларыны брінде олардан делдалды етуге жазбаша келісім алынуа тиіс.

168-бап. Тараптарды жымды ебек дауы бойынша келісімге
ол жеткізуіні салдарлары

1. жымды ебек дауыны тараптары арасында дауды делдалды атысуымен немесе онсыз шешу туралы келiсiмге ол жеткiзiлген барлы жадайларда аяталмаан татуластыру рсiмдерi тотатылады, ал тараптар арасындаы келiсiмнi шарттары дауды шешудi шарттары болып есептеледi.
жымды ебек дауыны тараптары ол жеткiзген келiсiмдер жазбаша нысанда ресiмделедi.
2. Тараптар арасында дауды шешілуі туралы келісімге ол жеткізу, егер ереуіл жарияланан болса, оны тотатылуына алып келеді.

169-бап. жымды ебек дауыны шешілуімен байланысты
кепілдіктер

Татуластыру комиссиясыны мшелері жымды ебек дауын шешу жніндегі келіссздерге атысан уаытта жалаысы сатала отырып, жмысынан босатылады.
Жмыскерлерді, оларды бірлестіктеріні жымды ебек дауын шешуге атысатын кілдері жымды ебек дауын шешу кезеінде тртіптік жазаа тартылмайды, баса жмыса ауыстырылмайды немесе соларды кілдік етуіне укілеттік берген органны алдын ала келісімінсіз жмыс берушіні бастамасы бойынша олармен ебек шарты бзылмайды.

170-бап. Тараптарды жне татуластыру органдарыны жымды
ебек дауларын реттеу жніндегі міндеттері

1. Тараптарды ешайсысы татуластыру рсімдеріне атысудан жалтаруа ылы емес.
2. жымды ебек дауында реттелмеген келiспеушiлiктер тараптарды назарына жазбаша нысанда жеткiзiлуге тиiс.
3. Егер жмыс берушіні кілі кілеттіктеріні жеткіліксіз болу себебінен жымды ебек дауы тараптарыны келіспеушіліктерін реттеу ммкін болмаса, жмыскерлерді талаптары млікті меншік иелеріне, йымдарды, оны ішінде азастан Республикасыны аумаында орналасан, млкіні меншік иелері шетелдік жеке немесе зады тлалар не шетелдік атысатын йымдар болып табылатын йымдарды рылтайшыларына (атысушыларына) немесе акционерлеріне ойылады.
4. Осы бапты 2 жне 3-тарматарында крсетілген рсімдерді нтижелерімен келіспеген жадайда, жмыскерлер з мдделерін орауды зада кзделген зге де барлы тсілдерін пайдалануа ылы.
5. Жмыс беруші:
1) жмыскерлерді осы Кодексті 164-бабыны 3-тармаына сйкес ресімделген талаптарын алан кннен бастап бес жмыс кні ішінде жымды ебек дауыны туындааны туралы, ол тпкілікті шешілгенге дейін ахуал туралы кейіннен апта сайын хабардар ете отырып, ебек инспекциясы жніндегі жергілікті органды хабардар етуге;
2) осы Кодексті талаптары саталмай жргізілетін ереуілдерді басталаны туралы азастан Республикасыны прокуратура органдарын жне ебек инспекциясы жніндегі жергілікті органды бір кн ішінде хабардар етуге міндетті.

171-бап. Ереуіл ткізу ыы

1. Егер татуластыру рсімдері арылы жымды ебек дауын шешуге ол жеткізілмесе, сондай-а жмыс беруші татуластыру рсімдерінен жалтаран не жымды ебек дауын шешу барысында ол жеткізілген келісімді орындамаан жадайларда, жмыскерлер ереуіл ткізу туралы шешім абылдай алады.
2. Ереуіл ткізу жніндегі шешім жмыскерлерді (оларды кілдеріні) жиналысында (конференциясында) абылданады.
Жмыскерлер жиналысы, егер оан йым жмыскерлеріні жалпы саныны жартысынан астамы атысса, зады деп танылады.
Конференция, егер оан хаттамалы шешімдерге сйкес жмыскерлер сайлаан делегаттарды кемінде штен екісі атысса, зады деп танылады.
Жмыскерлер жиналысыны (конференциясыны) шешімдері дауыс берушілерді кпшілік дауысымен абылданды деп есептеледі. Жмыскерлер жиналысын (конференциясын) ткізу ммкін болмаан кезде жмыскерлерді кілді органыны ереуілді ткізуді олдайтын жмыскерлерді жартысынан астамыны олын жинап, з шешімін бекітуге ыы бар.
3. Ереуілді жмыскерлер (оларды кілдері) укілеттік берген орган (ереуіл комитеті) басарады. Бірнеше жмыс берушілерді жмыскерлері (оларды кілдері) бірдей талаптар ойып, ереуіл жариялаан жадайда, оны осы жмыскерлер кілдеріні бірдей санынан рылатын бірлескен орган басаруы ммкін.
4. Ереуілге атысу ерікті болып табылады. Ешкімді ереуілге атысуа немесе ереуілге атысудан бас тартуа мжбрлеуге болмайды.
5. Жмыскерлерді ереуілге атысуа немесе ереуілге атысудан бас тартуа мжбрлейтін адамдар азастан Республикасыны задарында белгіленген тртіппен жауаптылыта болады.

172-бап. Ереуілді басталуы туралы жариялау

1. Осы Кодексті 171-бабыны 3-тармаында крсетілген, жмыскерлер укілеттік берген орган ереуілді басталуы жне болжамды затыы туралы жмыс берушіге, жмыс берушілер бірлестігіне (оларды кілдеріне) оны жариялаана дейін бес жмыс кнінен кешіктірмей жазбаша трде ескертуге тиіс.
2. Ереуіл жариялау туралы шешімде:
1) тараптарды ереуіл ткізуге негіз болан келіспеушіліктеріні тізбесі;
2) ереуілді бастау кні, орны мен уаыты, атысушыларды болжамды саны;
3) ереуілді басаратын органны атауы, татуластыру рсімдеріне атысуа укілеттік берілген жмыскерлер кілдеріні рамы;
4) ереуіл ткізу кезеінде орындалатын ажетті жмыстарды (крсетілетін ызметтерді) е аз клемі жніндегі сыныстар крсетіледі.

173-бап. Ереуілді басаратын органны кілеттіктері

1. Ереуілді басаратын орган зіне осы Кодексте берілген ытар шегінде жне жмыскерлер (оларды кілдері) берген кілеттіктер негізінде рекет етеді.
2. Ереуілді басаратын органны:
1) ойылан талаптарды шешу мселелері бойынша жмыс берушімен, жмыс берушілер бірлестігімен (оларды кілдерімен), мемлекеттік, ксіпода, зге де зады тлалармен жне лауазымды адамдармен зара арым-атынастарда жмыскерлерді мдделерін білдіруге;
2) жмыс берушіден, жмыс берушілер бірлестігінен (оларды кілдерінен) жмыскерлерді мдделерін озайтын мселелер бойынша апарат алуа;
3) жмыскерлер талаптарыны аралу барысын баралы апарат ралдарында жариялап отыруа;
4) даулы мселелер бойынша орытындылар беру шін мамандарды тартуа;
5) жмыскерлерді (оларды кілдеріні) келісуімен ереуілді тотата труа ыы бар.
3. Брын тотатыла тран ереуілді айта бастау шін дауды татуластыру комиссиясыны, делдалды айта арауы немесе ебек трелігінде айта арау талап етілмейді. Жмыс беруші, жмыс берушілер бірлестігі (оларды кілдері) жне ебек дауларын реттеу жніндегі орган ереуілді айта басталуы туралы ш жмыс кнінен кешіктірілмей ескертілуге тиіс.
4. жымды ебек дауыны тараптары оны реттеу жніндегі келісімге ол ойан жадайларда, сондай-а ереуіл засыз деп танылан жадайда ереуілді басаратын органны кілеттіктері тотатылады.

174-бап. жымды ебек дауы тараптарыны ереуіл
барысындаы міндеттері

Ереуіл ткізу кезеінде жымды ебек дауыны тараптары осы дауды келіссздер жргізу арылы шешуді жаластыруа міндетті.
Жмыс беруші, мемлекеттік органдар жне ереуілді басаратын орган ереуіл кезеінде оамды тртіпті, йым млкіні саталуын жне жмыскерлерді ауіпсіздігін, сондай-а тотап алуы адамдарды мірі мен денсаулыына тікелей атер тндіретін машиналарды жне жабдытарды жмысын амтамасыз ету жніндегі, здеріне байланысты шараларды абылдауа міндетті.

175-бап. Жмыскерлерге ереуіл ткізуге байланысты
берілетін кепілдіктер

1. Ереуілдерді йымдастыру немесе олара атысу (осы Кодексті 176-бабыны 1-тармаында кзделген жадайларды оспаанда) жмыскерді ебек тртібін бзуы деп аралмайды жне осы Кодексте кзделген тртіптік ыпал ету шараларыны олданылуына кеп сопайды.
2. Ереуіл кезінде жмыскерді жмыс орны (лауазымы), ебекке уаытша абілетсіздігі бойынша леуметтік жрдемаы тлеміне ыы, ебек тілі саталады, сондай-а ебек атынастарынан туындайтын зге де ытарына кепілдік беріледі.
Ереуіл жалаыны тленбеуіне немесе уатылы тленбеуіне байланысты ткізілгеннен баса жадайларда, ереуілге атысушы жмыскерлерді ереуіл уаыты ішіндегі жалаысы саталмайды.

176-бап. Засыз ереуілдер

1. Ереуілдер:
1) соыс жадайы немесе ттенше жадай не азастан Республикасыны ттенше жадай туралы занамасына сйкес айрыша шаралар енгізілген кезедерде; азастан Республикасы арулы Кштеріні органдары мен йымдарында, елді оранысын, мемлекетті ауіпсіздігін, авариялы-тару, іздестіру-тару, ртке арсы жмыстарды амтамасыз ету, ттенше жадайларды алдын алу немесе оларды жою мселелерімен айналысатын баса да скери ралымдар мен йымдарда; арнаулы мемлекеттік жне ы орау органдарында; ауіпті ндірістік объектілер болып табылатын йымдарда; жедел жне шыл медициналы кмек крсету станцияларында;
2) осы бапты 2-тармаында крсетілген шарттар саталмаан жадайда, темір жол клігі, азаматты авиация, денсаулы сатау йымдарында, халыты тыныс-тіршілігін амтамасыз ететін йымдарда (оамды клік, сумен, электр энергиясымен, жылумен, байланыспен амтамасыз ету), жмысыны тотатыла труы ауыр жне ауіпті зардаптара кеп соуы ммкін здіксіз жмыс істейтін ндірістерде;
3) осы Кодексте кзделген мерзімдер, рсімдер мен талаптар ескерілмей жарияланан жадайда;
4) адамдарды мірі мен денсаулыына наты атер тндіретін жадайларда;
5) азастан Республикасыны задарында кзделген зге де жадайларда засыз болып танылады.
Осы тармата крсетілген негіздерді біреуі боланда, сот тиісті шешім абылдаана дейін прокурор ереуілді тотата труа ылы.
2. Темір жол клігі, азаматты авиация, денсаулы сатау йымдарында, халыты тыныс-тіршілігін амтамасыз ететін йымдарда (оамды клік, сумен, электр энергиясымен, жылумен, байланыспен амтамасыз ету) ереуіл, жергілікті атарушы органмен алдын ала келісім негізінде айындалатын халыа ажетті тиісті крсетілетін ызметтерді тізбесі мен клемі саталан жадайда ткізіледі.
здіксіз жмыс істейтін ндірістерде ереуіл негізгі жабдытарды, механизмдерді зіліссіз жмысы амтамасыз етілген жадайда ана ткізілуі ммкін.
3. Ереуілді засыз деп тану туралы шешімді сот азастан Республикасыны задарына сйкес абылдайды.
4. Ереуілді засыз деп тану туралы шешімді сот жмыс берушіні немесе прокурорды тініші бойынша абылдайды.
Сот шешімі жмыскерлерді назарына ереуілді басаратын орган арылы жеткізіледі, ол ереуілге атысушылара сот шешімі туралы дереу хабарлауа міндетті, ал ереуілді басаратын орган болмаан кезде – тікелей жмыс беруші жеткізеді.
Жмыс беруші сот шешіміні мтінін кпшілікке крінетіндей олжетімді жерлерде орналастыруды амтамасыз етеді.
Ереуілді засыз деп тану туралы сот шешімі дереу орындалуа, ал ереуіл тотатылуа тиіс.
Адамдарды мірі мен денсаулыына тікелей атер тнген жадайда прокурор немесе сот тиісті шешім абылданана дейін ереуілді тотата труа ылы.
5. Ереуілді басарушы органны сот шешіміне азастан Республикасыны задарында белгіленген тртіппен шаым жасауа ыы бар.
6. Сот засыз деп таныан ереуілге атысуды жаластыруа арандатушы адамдар азастан Республикасыны задарында белгіленген тртіппен жауаптылыта болады.

177-бап. Ереуілді засыз деп тануды салдарлары

Сот ереуілді засыз деп таныан кезде, жмыс беруші ереуілді йымдастыруа немесе ткізуге атысан жмыскерлерді тртіптік жауаптылыа тартуы ммкін.

178-бап. Локаута тыйым салу

Ереуіл ткізуді оса аланда, жымды ебек дауын реттеу процесінде локаута, яни жмыскерлерді жымды ебек дауына немесе ереуілге атысуына байланысты, осы Кодексті 51-бабы 1-тармаыны 22) тармашасында кзделген жадайларды оспаанда, олармен жасалан ебек шарттарын жмыс берушіні бастамасы бойынша бзуа тыйым салынады.

4-БЛІМ. ЕБЕК АУІПСІЗДІГІ ЖНЕ ЕБЕКТІ ОРАУ

17-тарау. ЕБЕК АУІПСІЗДІГІ ЖНЕ ЕБЕКТІ ОРАУ САЛАСЫНДАЫ
МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

179-бап. Ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау
саласындаы мемлекеттік реттеу

Ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау саласындаы мемлекеттік реттеу:
1) азастан Республикасыны ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау саласындаы занамасы талаптарыны саталуын мемлекеттік адаалауды, баылауды жне оан мониторингті;
2) азастан Республикасыны ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау саласындаы нормативтік-ыты актілерін жне нормативтік-техникалы жаттаманы зірлеуді жне абылдауды;
3) ебек жадайларын, ебек ауіпсіздігін жне ебекті орауды жасарту, ауіпсіз техникалар мен технологияларды зірлеу жне ендіру, жмыскерлерді жеке жне жымды орау жніндегі ызметті экономикалы ынталандыру жйелерін руды жне іске асыруды;
4) азастан Республикасыны ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау саласындаы занамасыны саталуын мемлекеттік, ішкі баылауды тиімділігін арттыруды;
5) ебек жадайларын жасарту жне ебекті орау бойынша озы отанды жне шетелдік тжірибені ескере отырып, ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау проблемалары бойынша ылыми зерттеулер жргізуді;
6) ебек ызметіне байланысты жазатайым оиалардан жне ксіптік аурулардан зардап шеккен жмыскерлерді, сондай-а оларды отбасы мшелеріні зады мдделерін орауды;
7) ауыр жмыс жне ндіріс пен ебекті йымдастыруды азіргі заманы техникалы дегейінде жойылмайтын зиянды жне (немесе) ауіпті ебек жадайлары бар жмыс шін кепілдіктер мен темаылар белгілеуді;
8) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі мамандарды даярлауды жне оларды біліктілігін арттыруды;
9) ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды жне ксіптік ауруларды есепке алуды бірыай тртібін белгілеуді;
10) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау саласындаы бірыай апаратты жйені жмыс істеуін амтамасыз етуді;
11) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау саласындаы халыаралы ынтыматастыты амтиды.

180-бап. Ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі
талаптар жне іс-шараларды аржыландыру

1. Ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі талаптар азастан Республикасыны нормативтік-ыты актілерінде белгіленеді жне жмыскерлерді ебек ызметі процесінде оларды мірі мен денсаулыын сатауа баытталан аидаларды, рсімдерді жне нормативтерді амтуа тиіс.
2. Жмыс берушілер мен жмыскерлер азастан Республикасыны аумаында з ызметін жзеге асыру кезінде ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі талаптарды орындауа міндетті.
3. Ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі іс-шараларды аржыландыру жмыс берушіні аражаты жне азастан Республикасыны занамасында тыйым салынбаан баса да аржыландыру кздері есебінен жзеге асырылады.
Жмыскерлер бл масаттара арналан шыыстарды ктермейді.
аражат клемі жмыс берушіні актісінде немесе жымды шартта айындалады.

18-тарау. ЖМЫСКЕРЛЕРДІ ЖНЕ ЖМЫС БЕРУШІНІ ЕБЕК АУІПСІЗДІГІ ЖНЕ ЕБЕКТІ ОРАУ САЛАСЫНДАЫ ЫТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

181-бап. Жмыскерді ебек ауіпсіздігі жне ебекті
орау саласындаы ытары мен міндеттері

1. Жмыскерді:
1) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі талаптара сйкес жабдыталан жмыс орнына;
2) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі талаптара, сондай-а ебек, жымды шарттара сйкес санитариялы-трмысты й-жайлармен, жеке жне жымды ораныш ралдарымен амтамасыз етілуге;
3) ебек инспекциясы жніндегі жергілікті органа з жмыс орнындаы ебек жадайларына жне ебекті орауа тексеру жргізу туралы тініш білдіруге;
4) ебек жадайларын, ебек ауіпсіздігін жне ебекті орауды жасартуа байланысты мселелерді тексеруге жне арауа зі немесе з кілі арылы атысуа;
5) жмыс беруші жмыскерді жеке жне (немесе) жымды ораныш ралдарымен амтамасыз етпеген жадайда жне денсаулыына немесе міріне атер тндіретін ахуал туындаан кезде бл жнінде тікелей басшысына немесе жмыс берушіге жазбаша трде хабарлай отырып, жмысты орындаудан бас тартуа;
6) азастан Республикасыны занамасында белгіленген тртіппен ебек міндеттерін ауіпсіз орындау шін ажетті білім алуа жне ксіптік даярлыа;
7) жмыс берушіден жмыс орныны сипаты мен йымны аумаы, ебек жадайларыны жай-кйі, ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау туралы, денсаулыына заым келу туекелі туралы, сондай-а оны зиянды жне (немесе) ауіпті ндірістік факторларды серінен орау жніндегі шаралар туралы аны апарат алуа;
8) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі талаптара сйкес келмеуіне байланысты йымны жмысы тотатыла тран уаытта орташа жалаысыны саталуына ыы бар.
2. Жмыскер:
1) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі нормаларды, аидаларды жне нсаулытарды талаптарын сатауа;
2) жмыскерлерді рбір ндірістік жарааты жне денсаулыыны зге де заымдануы, ксіптік ауруды (улануды) белгілері туралы, сондай-а адамдарды мірі мен денсаулыына атер тндіретін ахуал туралы жмыс берушіге немесе жмысты йымдастырушыа дереу хабарлауа;
3) денсаулы сатау саласындаы укілетті орган белгілеген тртіппен міндетті алдын ала жне мерзімдік медициналы арап тексеруден, сондай-а ауысым алдындаы, ауысымнан кейінгі жне зге де медициналы куландырудан туге;
4) жмыс берушіні талабы бойынша жмыс берушіні актісінде кзделген жадайларда, сондай-а баса жмыса ауысан кезде профилактикалы медициналы арап тексеруден туге;
5) мгедектікті белгіленгені немесе денсаулы жадайыны ебек міндеттерін жаластыруа кедергі келтіретіндей зге де нашарлауы туралы жмыс берушіге хабарлауа;
6) жмыс беруші беретін жеке жне жымды ораныш ралдарын млтіксіз олдануа жне оларды масат бойынша пайдалануа;
7) мемлекеттік ебек инспекторыны, ебекті орау жніндегі техникалы инспекторды, ішкі баылау мамандарыны талаптарын жне медициналы мекемелер сынан емдік жне сауытыру іс-шараларын орындауа;
8) жмыс беруші айындаан жне азастан Республикасыны занамасында кзделген тртіппен ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау бойынша оытудан, нсау алудан жне білімдерін тексеруден туге міндетті.

182-бап. Жмыс берушіні ебек ауіпсіздігі жне ебекті
орау саласындаы ытары мен міндеттері

1. Жмыс берушіні:
1) жмыскерлерді жмыс орындарында олайлы ебек жадайларын жасауа жрдемдескені, ауіпсіз ебек жадайларын жасау жніндегі рационализаторлы сыныстары шін ынталандыруа;
2) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі талаптарды бзатын жмыскерлерді осы Кодексте белгіленген тртіппен жмыстан шеттетуге жне тртіптік жауаптылыа тартуа;
3) жмыскерден ндірісте жмыстарды ауіпсіз жргізу жніндегі талаптарды млтіксіз сатауды талап етуге;
4) жмыскерлерді азастан Республикасыны занамасында жне жмыс берушіні актісінде кзделген жадайларда профилактикалы медициналы арап тексерулерге меншікті аражаты есебінен жіберуге ыы бар.
2. Жмыс беруші:
1) профилактика жргізу, ндірістік жабдытар мен технологиялы процестерді нерлым ауіпсіз трлерімен ауыстыру арылы жмыс орындарында жне технологиялы процестерде кез келген туекелдерді болызбау жніндегі шараларды абылдауа;
2) жмыскерлерге ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау мселелері бойынша оытуды, олара нсау беруді жне білімдерін тексеруді ткізуге, сондай-а меншікті аражаты есебінен ндірістік процесс пен жмыстарды ауіпсіз жргізу жніндегі жаттармен амтамасыз етуге;
3) жмыс берушіні актісімен бекітілген тізімге сйкес, ебек жніндегі укілетті орган белгілеген тртіппен, кадрларды біліктілігін арттыруды жзеге асыратын йымдарда ш жылда бір реттен сиретпей мерзімділікпен басшы жмыскерлер мен ебек ауіпсіздігі жне ебекті орауды амтамасыз етуге жауапты адамдарды ебек ауіпсіздігін жне ебекті орау мселелері бойынша оытуды жне оларды білімдерін тексеруді йымдастыруа;
4) жмыскерлерге ажетті санитариялы-гигиеналы жадайлар жасауа, ебек жніндегі укілетті мемлекеттік орган белгілеген нормалара сйкес жмыскерлерді арнайы киімі мен аякиімін беруді жне жндеуді, оларды профилактикалы деу, жуу жне дезинфекциялау ралдарымен, медициналы обдишамен, стпен немесе бірдей тама німдерімен жне (немесе) диеталы (емдік жне профилактикалы) таматануа арналан арнайы німдермен, жеке жне жымды ораныш ралдарымен жабдытауды амтамасыз етуге;
5) «азастан Республикасында зейнетаымен амсыздандыру туралы» азастан Республикасыны Заына сйкес зейнеткерлік жаса толан адамдарды ауыр жмыстара, ебек жадайлары зиянды жне (немесе) ауіпті жмыстара жібермеуге;
6) он сегіз жаса толмаан жмыскерлерді здері шін белгіленген шекті нормалардан асатын ауыр заттарды тасуына жне озалтуына жол бермеуге;
7) йелдерді здері шін белгіленген шекті нормалардан асатын заттарды олымен ктеруіне жне жылжытуына жол бермеуге;
8) ебек ызметіне байланысты жазатайым оиалар мен ксіптік ауруларды тіркеуді, есепке алуды жне талдауды жзеге асыруа;
9) ебек жнiндегi укiлеттi мемлекеттiк органа жне ебек инспекциясы жнiндегi жергілікті органа, жмыскерлердi кiлдерiне оларды жазбаша срау салуы бойынша ебек жадайлары, ебек ауiпсiздiгi жне ебектi орау жай-кйiні мониторингі шін ажеттi апаратты тосанына бір рет беруге;
10) ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды азастан Республикасыны занамасында белгіленген тртіппен тергеп-тексеруді амтамасыз етуге;
11) мемлекеттік ебек инспекторларыны нсамаларын жне орытындыларын орындауа;
12) ебек жніндегі укілетті мемлекеттік орган бекіткен аидалара сйкес ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша мерзімдік аттестаттауды жмыскерлер кілдеріні атысуымен бес жылда бір реттен сиретпей ткізуге;
13) ндiрiстiк объектiлердi ебек жадайлары бойынша аттестаттау нтижелерiн ебек инспекциясы жнiндегi тиісті жергілікті органа бiр ай мерзiмде ааз жне электронды жеткiзгiштерде сынуа;
14) жмыскер ебек (ызметтік) міндеттерін атаран кезде оны жазатайым оиалардан сатандыруа;
15) авариялы ахуалды ршуін жне жарааттайтын факторларды баса адамдара сер етуін болызбау жніндегі шыл шараларды абылдауа;
16) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі нсаулытарды ебек жнiндегi укiлеттi орган бекіткен тртіппен зірлеуді, бекітуді жне айта арауды жзеге асыруа;
17) келісімде, жымды шартта, азастан Республикасыны занамасында кзделген жадайларда, сондай-а ебек жадайларыны згеруіне байланысты не ксіптік ауруды белгілері пайда боланда баса жмыса ауыстыру кезінде жмыскерлерді міндетті, мерзімдік (ебек ызметі барысында) медициналы арап-тексеруден жне ауысым алдындаы, ауысымнан кейінгі медициналы куландырудан меншікті аражаты есебінен ткізуге міндетті.

19-тарау. ЕБЕК АУІПСІЗДІГІН ЖНЕ ЕБЕКТІ ОРАУДЫ ЙЫМДАСТЫРУ

183-бап. ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша
аттестаттау

1. ндірістік объектілер ебек жадайлары бойынша міндетті мерзімдік аттестатталуа жатады.
2. ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша аттестаттауды ндірістік объектілерді аттестаттаудан ткізу жніндегі мамандандырылан йымдар бес жылда бір реттен сиретпей мерзімділікпен жргізеді.
3. ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша мерзімді міндетті аттестаттаудан ткізу тртібін ебек жніндегі укілетті мемлекеттік орган айындайды.
4. ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша аттестаттауды жргізу тртібін бзу аныталан кезде, ебек ауіпсіздігін жне ебекті орауды мемлекеттік баылау жне адаалау органыны талап етуі бойынша ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша кезектен тыс аттестаттау жргізіледі.
ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша кезектен тыс аттестаттау нтижелері ндірістік объектіні ебек жадайлары бойынша алдыы аттестаттау материалдарына осымша трінде ресімделеді.
5. ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша аттестаттауды жргізуді йымдастыру шін жмыс беруші рамында траа, мшелер жне ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша аттестаттау жніндегі жаттаманы жасауа, жргізуге жне сатауа жауапты хатшы бар аттестаттау комиссиясын ру туралы тиісті бйры шыарады.
6. Аттестаттау комиссиясыны рамына басшы не оны орынбасары, ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау ызметтеріні жне келісу бойынша зге де блімшелеріні мамандары, сондай-а жмыскерлерді кілдері кіреді.
Жмыскерлер кілдеріні аттестаттау комиссиясына атысудан бас тартуы ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша аттестаттауды жргізбеу шін негіз болып табылмайды.
7. ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша аттестаттау аяталаннан кейін ндірістік объектілерді аттестаттауды жргізу жніндегі мамандандырылан йым оны нтижелері туралы мліметтерді ебек жніндегі укілетті мемлекеттік органа ол белгілеген тртіппен кнтізбелік он кн ішінде жібереді.
8. ндірістік объектілерді ебек жадайлары бойынша аттестаттау нтижелері ндірістік объектіні аттестаттау актісі шыарылан кезден бастап кшіне енеді.
9. ндірістік объектілерді аттестаттауды жргізу тртібіні саталуын баылауды мемлекеттік ебек инспекторлары жзеге асырады.

184-бап. Жмыс орындарыны ауіпсіздік талаптары

1. Жмыс орындары орналасан имараттар (рылыстар) рылысы жаынан здеріні функционалды масатына жне ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау талаптарына сйкес болуа тиіс.
2. Жмыс жабдыы осы жабды трі шін белгіленген ауіпсіздік нормаларына сйкес келуге, онда тиісті техникалы паспорттары (сертификат), ескерту белгілері болуа жне жмыскерлерді жмыс орындарындаы ауіпсіздігін амтамасыз ету шін оршаулармен немесе орау рылыларымен амтамасыз етілуге тиіс.
3. Авариялы жолдар мен жмыскерлерді й-жайдан шыатын жолдар белгіленуге, бос болуа жне ашы ауаа не ауіпсіз аймаа шыаруа тиіс.
4. ауіпті айматар наты белгіленуге тиіс. Егер жмыс орындары жмысты сипатына арай жмыскерге ауіп-атер тндіретін немесе лайтын заттар бар ауіпті айматарда болса, онда мндай орындар бл айматара бгде адамдарды кіруін бгейтін рылыларымен жабдыталуа тиіс.
Жаяу жргіншілер мен технологиялы клік ралдары йымны аумаында ауіпсіз жадайларда жріп-труа тиіс.
5. Жмыс орындары орналасан й-жайдаы температура, жары, сондай-а желдеткіш жмыс уаыты кезінде санитариялы-эпидемиологиялы талаптара сйкес болуа тиіс.

185-бап. Жмыскерлерді міндетті медициналы арап-тексеру

1. Жмыс беруші ауыр жмыстарда, ебек жадайлары зиянды жне (немесе) ауіпті жмыстарда істейтін жмыскерлерді азастан Республикасыны занамасында белгіленген тртіппен мерзімдік медициналы арап-тексеруден жне зерттеп-араудан ткізуді меншікті аражаты есебінен йымдастыруа міндетті.
2. аупі жоары жмыстарда, машиналармен жне механизмдермен байланысты жмыстарда істейтін жмыскерлер ауысым алдындаы жне ауысымнан кейінгі медициналы куландырудан туге тиіс. Ауысым алдындаы жне ауысымнан кейінгі медициналы куландырудан ту талап етілетін ксіптерді тізімін денсаулы сатау саласындаы укілетті орган айындайды.

20-тарау. ЕБЕК ЫЗМЕТІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ЖАЗАТАЙЫМ ОИАЛАРДЫ
ТЕРГЕП-ТЕКСЕРУ ЖНЕ ЕСЕПКЕ АЛУ

186-бап. Ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды
тергеп-тексеруді жалпы ережелері жне оларды
есепке алу

1. Жмыскерлерді, сондай-а:
1) ксіптік практикадан тіп жрген кезде оу орындарында оитын адамдарды;
2) скери ызмет, арнаулы мемлекеттік органдарда ызмет ткерумен байланысты емес жмыстарды орындауа тартылан скери ызметшілерді, арнаулы мемлекеттік органдар ызметкерлеріні;
3) бас бостандыынан айыру орындарында жне сот кімі бойынша ебекке тартылан адамдарды;
4) азаматты орау саласындаы скерилендірілген жне зге де мамандандырылан ксіби авариялы-тару ызметтері мен ралымдарыны, скерилендірілген кзетті жеке рамыны, аварияларды, длей зілзаланы салдарларын жою жніндегі, адам мірін жне млікті тару жніндегі ерікті командалар мшелеріні ебек ызметіне байланысты жне ебекке абілетсіздігіне не айтыс болуына кеп соан денсаулыыны заымдану жадайлары осы Кодекске сйкес тергеп-тексерілуге жатады.
2. Жмыскерлер денсаулыыны ебек міндеттерін орындауа байланысты заымдануы не ебекке абілетсіздікке не айтыс болуа кеп соан, жмыс берушіні мддесі шін з бастамасы бойынша баса да рекеттер жасау, егер олар:
1) жмыс уаыты басталар алдында немесе аяталаннан кейін жмыс орнын, ндіріс рал-жабдытарын, жеке ораныш ралдарын дайындау жне ретке келтіру жне баса да рекеттер кезінде;
2) жмыс орнында болан жмыс уаыты ішінде, жмысы ызмет крсету объектілері арасында жріп-трумен байланысты жмыскер бара жатан жолда, оны ішінде жмыс берушіні тапсырмасы бойынша бара жатан жолда, сондай-а ебек міндеттерін орындау кезінде іссапар уаытында;
3) жмыс беруші сынан клік ралымен жмысты орындау орнына бара жатанда немесе жмыстан келе жатанда;
4) жеке клік ралын ызмет бабында пайдалану ыына жмыс берушіні жазбаша келісімі болан кезде зіні жеке клік ралымен;
5) жмыс берушіні мддесі шін з бастамасы бойынша рекеттер жасау кезінде;
6) вахталы діспен жмыс істейтіндерді жиналу орнынан (вахта кезеінде тратын жерінен) жмыс беруші сынан клік ралымен жмыса бара жатанда немесе келе жатанда орын алан болса, ебек ызметіне байланысты жазатайым оиалар ретінде есепке алынады.
3. Тергеп-тексеру барысында жмыскерлер денсаулыыны заымдануы:
1) жмыскерді функционалды міндеттеріне кірмейтін жне жмыс берушіні мддесімен байланысты емес жмыстарды немесе зге де рекеттерді зардап шеккен адам з бастамасы бойынша орындаан, оны ішінде вахталы діспен жмыс істеу кезінде ауысымаралы демалыс, тыныу мен таматануа арналан зіліс кезінде орындаан кезде;
2) зардап шеккен адамны алкогольдік маса кйде болуы, оны уытмарлы жне есірткі заттарды (олара сас заттарды) пайдалану негізгі себеп болан жадайда;
3) з денсаулыына дейі (асаана) зиян келтіру нтижесінде, сондай-а зардап шеккен адам ылмысты ы бзушылы жасаан кезде;
4) медициналы орытындымен расталан, зардап шеккен адам денсаулыыны ндірістік факторларды серімен байланысты емес кенеттен нашарлауынан боланы объективті трде аныталса, олар ебек ызметіне байланысты жазатайым оиалар ретінде есепке алынуа жатпайды.
4. Ксіптік аурулар жадайларын тергеп-тексеруді жмыс беруші халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік органмен бірлесіп жргізеді.
5. Денсаулы сатау йымдарыны жауапты лауазымды адамдары жмыскерлерді ндірістік жараат алуына немесе денсаулыыны ебек ызметіне байланысты заымдануына орай бастапы жгінген рбір жадай туралы жмыс берушілерге жне ебек инспекциясы жніндегі жергілікті органа, сондай-а ксіптік атты ауру (улану) жадайлары туралы халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік органды екі жмыс кнінен кешіктірмей хабардар етуге тиіс.
6. Ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды жне ндірістегі ксіптік ауруларды тергеп-тексеруді йымдастыру жне тіркеу шін жмыс беруші жауапты болады.

187-бап. Ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды
тергеп-тексеру кезіндегі жмыс берушіні
міндеттері

1. Жмыс беруші:
1) зардап шеккен адама алашы медициналы кмек крсетуді жне ажет болан кезде оны денсаулы сатау йымына жеткізуді йымдастыруа;
2) ебек ызметіне байланысты жазатайым оиа орнындаы жадайды (жабдытар мен механизмдерді, ебек рал-жабдытарыны жай-кйін), егер бл баса адамдарды мірі мен денсаулыына атер тндірмесе, ал ндірістік процесті здіксіздігін бзу аварияа кеп сопайтын болса, оиа болан кездегі кйде сатауа, сондай-а жазатайым оиа болан жерді фотосуретке тсіруге;
3) зардап шеккен адамны жаын туыстарын жазатайым оиа туралы дереу хабардар етуге жне осы Кодексте, зге де нормативтік-ыты актілерде айындалан мемлекеттік органдар мен йымдара хабар жіберуге;
4) арнайы тергеп-тексеру жніндегі комиссия мшелерін ебек ызметіне байланысты жазатайым оианы тергеп-тексеру шін оиа орнына жіберуге міндетті.
2. Жмыс беруші ебек ызметіне байланысты жазатайым оиа туралы бір тулік ішінде ебек жніндегі укілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша:
1) ебек инспекциясы жніндегі жергілікті органа;
2) ауіпті ндірістік объектілерде болан жазатайым оиалар кезінде нерксіптік ауіпсіздік саласындаы укілетті органны ауматы блімшесіне;
3) ксіптік ауру немесе улану жадайлары туралы халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік органны ауматы блімшесіне;
4) жмыскерлерді кілдеріне;
5) жмыскер ебек (ызметтік) міндеттерін атаран кезде оны жазатайым оиалардан сатандыру шартын жасасан сатандыру йымына;
6) жазатайым оиа болан жердегі ы орау органына жне арнайы тергеп-тексеруге жататын жадайларда ндірістік жне ведомстволы баылау мен адаалауды укілетті органдарына хабарлайды.
3. Ебек ызметіне байланысты жазатайым оианы тергеп-тексеру кезінде комиссияны талабы бойынша жмыс беруші меншікті аражаты есебінен:
1) техникалы есеп-исаптарды орындалуын, зертханалы зерттеулерді, сынатарды, баса да сараптама жмыстарыны жргізілуін жне осы масаттарда сарапшы мамандарды тартылуын;
2) оиа орнын жне заым келтірілген объектілерді фотосуретке тсіруді, жоспарлар, эскиздер, схемалар жасауды;
3) тексеру жргізу шін ажетті клік, ызметтік й-жай, байланыс ралдарын, арнайы киім жне баса да жеке ораныш ралдарын беруді;
4) мыналарды:
жмыс орныны жай-кйін, ауіпті жне (немесе) зиянды ндірістік факторларды бар-жоын сипаттайтын жаттарды (жоспарларды, эскиздерді, схемаларды, ал ажет боланда оиа орныны фото- жне бейнематериалдарын жне басаларды);
нсауларды тіркеу журналдарынан жне зардап шеккен адамдарды ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау жніндегі білімін тексеру хаттамаларынан, ебек ызметіне байланысты жазатайым оиа кугерлері мен лауазымды адамдардан жауап алу хаттамаларынан, зардап шеккен адамдарды тсініктемелерінен, мамандарды сараптамалы орытындыларынан зінді кшірмелерді;
зертханалы зерттеулер мен эксперименттерді нтижелерін;
зардап шеккен адамны денсаулыына келтірілген заымны сипаты мен ауырлы дрежесі немесе оны айтыс болуыны себебі туралы, алкогольдік, есірткілік немесе уытмарлы масады белгілеріні бары (жоы) туралы медициналы орытындыны;
зардап шеккен адама арнайы киім жне баса да жеке ораныш ралдары берілгенін растайтын жаттарды кшірмелерін;
крсетілген ндірісте (объектіде) мемлекеттік ебек инспекторлары мен ауматы мемлекеттік адаалау органыны лауазымды адамдарыны (егер ебек ызметіне байланысты жазатайым оиа осы органны баылауындаы йымда немесе объектіде орын алса) брын берілген нсамаларынан зінді кшірмелерді;
комиссияны алауы бойынша істі аралуына атысы бар баса да жаттарды беруді амтамасыз етеді.

188-бап. Ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды
тергеп-тексеру жніндегі комиссияны ру тртібі
жне оны рамы

1. Арнайы тергеп-тексерілуге жататын жадайларды оспаанда, ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды тергеп-тексеруді ндірістік жараатты ауырлы дрежесі туралы орытынды алан кезден бастап жиырма трт саат ішінде жмыс берушіні актісімен рылатын, мынадай рамдаы комиссия жргізеді:
1) траа – йымны (ндірістік ызметті) басшысы немесе оны орынбасары, ал олар болмаан кезде жмыс берушіні укілетті кілі;
2) мшелері – йымны ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау ызметіні басшысы жне жмыскерлерді кілі.
2. Ебек ызметіне байланысты жазатайым оиа болан тиісті учаскедегі ебек ауіпсіздігіне тікелей жауап беретін лауазымды адам тергеп-тексеруді жргізу кезінде комиссия рамына енгізілмейді.
3. Арнайы тергеп-тексеруге:
1) ауыр немесе адам лімімен аяталан ебек ызметіне байланысты жазатайым оиалар;
2) зардап шеккен адамдарды ндірістік жарааттарыны ауырлы дрежесіне арамастан, бір мезгілде екі жне одан да кп жмыскерлер шыраан ебек ызметіне байланысты топты жазатайым оиалар;
3) атты улануды топты оиалары жатады.
4. Ебек ызметіне байланысты жазатайым оианы арнайы тергеп-тексеруді ебек инспекциясы жніндегі жергілікті орган ндірістік жараатты ауырлы дрежесі туралы орытындыны алан кезден бастап жиырма трт саат ішінде мынадай рамда ран комиссия жргізеді:
1) траа – мемлекеттік ебек инспекторы;
2) мшелері – жмыс беруші жне жмыскерлерді кілі.
Екі адам айтыс болан ебек ызметіне байланысты топты жазатайым оиаларды тергеп-тексеруді облысты, республикалы маызы бар аланы, астананы бас мемлекеттік ебек инспекторы басаратын комиссия жргізеді.
штен бес адама дейін айтыс болан ебек ызметіне байланысты топты жазатайым оиаларды тергеп-тексеруді – ебек жніндегі укілетті мемлекеттік орган, ал бес адамнан кп айтыс боланда азастан Республикасыны кіметі ратын комиссия жргізеді.
5. ауіпті ндірістік объектідегі аварияны салдарынан техногендік сипаттаы ттенше жадайлар кезінде болан ебек ызметіне байланысты жазатайым оиаларды тергеп-тексеру кезінде нерксіптік ауіпсіздік саласындаы укілетті органны немесе оны ауматы блімшесіні кілі комиссия траасы болып таайындалады. Бл жадайда мемлекеттік ебек инспекторы комиссия мшесі болады.
6. Комиссия рамына сондай-а мыналар кіреді:
1) ауіпті ндірістік объектілерде, сондай-а электр энергетикасы саласы йымдарында болан ебек ызметіне байланысты жазатайым оиалар кезінде – нерксіптік ауіпсіздік саласындаы мемлекеттік адаалау жніндегі мемлекеттік инспектор жне мемлекеттік энергетикалы адаалауды жне баылауды жзеге асыратын лауазымды адам;
2) атты улану жадайында – халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік органны кілдері;
3) баса йымны аумаында орналасан жне жмыс жргізіп жатан йымны жмыскерімен немесе ндірістік тапсырманы (ызметтік немесе шартты міндеттерді) орындау шін баса йыма жіберілген жмыскермен болан, ебек ызметіне байланысты жазатайым оиа кезінде – аумаында жазатайым оиа болан йымны жауапты кілі.
7. Комиссияны жмысына жмыс берушімен немесе зардап шеккен адаммен тиісті шартты атынастары бар сатандыру йымыны кілі атысуа ылы.
8. Жмыс беруші жеке тлада болан ебек ызметіне байланысты жазатайым оианы тергеп-тексеруге жмыс беруші немесе оны укілеттік берілген кілі, жмыскерлерді кілі, жазатайым оианы тергеп-тексеруге шарт негізінде де тартылуы ммкін ебекті орау жніндегі маман атысады.
9. Сараптамалы орытындыны талап ететін мселелерді шешу шін арнайы тергеп-тексеру жніндегі комиссияны траасы ылыми-зерттеу йымдарыны жне баылау-адаалау органдарыны мамандары арасынан сараптамалы&