Акмеология – тланы леуметтік жетістік дегейін зерттейтін ылым

Акмеология адам туралы ылым. Акмеология – нысанасы (педагогикалы, инженерлік, медициналы, спортты) толыан адамдарды ксіби іс - рекеті. «Акмеология» ымын («акме» ежелгі грек тілінен аударанда жоары нкте, толыу, тамаша кезе»). 1928 жылы профессор Н. А. Рыбников ылыми терминология ретінде енгізді, ол бл ылымды жас ерекшелік толыу психологиясы деп айындады. Кейінірек Б. Г. Ананьев (Ленинград психологиялы мектебіні негізін салушы) бл ымды осы маынада олданады жне акмеологиялы теориялы экспериментті негіздерін айындайды. Зерттеуді пні ересектерді аыл – ой ызметіні жас ерекшелігіне сай згергіштігін зерттеу (18 – ден 40 жаса дейін), яни ойлау, есте сатау, зейінді зерттеу болып табылады. «Адамны даралы дамуыны сенсорлы – перцептивтік сипаттамалары» деген мааласында (Вопросы психологии. 1968 №1), р трлі кптеген модальдытаы абсолютті жне айырмашылы сезімталдыты бозбалалы жне ерте ересектік кезеге сай келеді деп аныталды. Б. Г. Ананьев адам туралы ылымдар арасында адамны міріні жас ерекшелігі мен фазасын зерттейтін ылымдарды былай орналастырды:

- адам эмбриологиясы;

- баланы морфологиясы мен физиологиясы;

- педиатрия;

- педагогика;

- акмеология;

- геронтопсихология.

Акмеология пні ксіби шеберлік шыына маманны шыармашылы затыына сер ету шін ыпал ететін, кері сер ететін объективтік жне субъективтік факторлар сонымен атар болаша мамандарды ксіби шеберлігіне оытуды задылытарын, оларды рекетіні тзелуін жетілдіру болып табылады.Объективті факторлара трбие мен білім беруді сапасына мн беру жатады. Субъективтік факторлара адам таланты мен абілеті, жауапкершілік, зырлыыны ндірістік міндеттерді нтижелі шешу іскерлігі жатады. Акмеология білім беруді негізгі арама – айшылытарыны алдын алу мен шешуді задылытарын зерттеумен де айналысады, яни бірінші жаынан ылыми – теориялы жне ылыми – практикалы информация клемі мен екінші жаынан шыармашылы міндеттерді нтижелі шешуді амтамасыз ететін жаа информацияны игеруге немесе жасауа баытталан.Ксіби шеберлікті шыына жетудегі маызды факторлар: нышан, дарындылы, абілет, талант, отбасылы трбиені алышарттары, бастауыш, орта, жоары кластарды трбиелеу мен дамыту (ксіби шеберлікті негізін алыптастыруды бастауа дейінгі кезеі) ксіби білім беру орнындаы трбие білім беру, оыту (ксіби шеберлікті бастау алды кезеі). Акмеологияны нысанасы мен пніні крделілігіне сай мамандар тобын біріктіруді талап ететін арнаулы технологияларды олдану болып табылады.Зерттеу технологиясыны элементі модельдеу, рейтинг, ауторейтинг, проективті рейтинг, зара рекетті талдау дісі, тестілер операция теориясы жйелілік атынас.Акмеологияны іргелі зерттеулері р трлі дегейдегі мамандарды (жасы немесе нашар малім, дрігер, инженер, техник, жмысшы, декан, оушы, зерттеуші т. б. ) салыстыру.Акмеологияны даму тарихы

Акмеология адам туралы ылым. Акмеология – нысанасы (педагогикалы, инженерлік, медициналы, спортты) толыан адамдарды ксіби іс - рекеті. «Акмеология» ымын («акме» ежелгі грек тілінен аударанда жоары нкте, толыу, тамаша кезе»). 1928 жылы профессор Н.А.Рыбников ылыми терминология ретінде енгізді, ол бл ылымды жас ерекшелік толыу психологиясы деп айындады.Кейінірек Б.Г.Ананьев (Ленинград психологиялы мектебіні негізін салушы) бл ымды осы маынада олданады жне акмеологиялы теориялы экспериментті негіздерін айындайды. Зерттеуді пні ересектерді аыл – ой ызметіні жас ерекшелігіне сай згергіштігін зерттеу (18 – ден 40 жаса дейін), яни ойлау, есте сатау, зейінді зерттеу болып табылады. «Адамны даралы дамуыны сенсорлы – перцептивтік сипаттамалары» деген мааласында (Вопросы психологии. 1968 №1), р трлі кптеген модальдытаы абсолютті жне айырмашылы сезімталдыты бозбалалы жне ерте ересектік кезеге сай келеді деп аныталды.Б.Г.Ананьев адам туралы ылымдар арасында адамны міріні жас ерекшелігі мен фазасын зерттейтін ылымдарды былай орналастырды:

- адам эмбриологиясы;

- баланы морфологиясы мен физиологиясы;

- педиатрия;

- педагогика;

- акмеология;

- геронтопсихология.

Акмеология ымын ылыми айналыса 1928 ж. РыбниковН.А. енгізді.Акмеология тарихыны даму кезедері мынадай: 1926 – 1928 жылыакмеологиялы тсілдерді дамыту Н.А.Рыбников, Б.Г. Ананеев, Н.В.Кузьмина ебектеріндеамтылды: кемелденуді жас ерекшелігі ретінде зерттеуден тланы ксіби шеберлігіні алыптасуы, шыармашылы арымын тану мен оны дамуындаы жеке, ксіби рі леуметтік жетістіктерге жету жолдарынзерттеуге дейін.1989 ж. Бкілодаты Акмеологиялы ассоциация рылды. 1991 ж. ылым мен техника бойынша Мемлекеттік комитет акмеологияны адам туралы ылым жйесіндегі білімні жаа саласы ретінде, адам дамуыны кемелдену сатысындаы жне оны осы дамуда е жоары дегейге жетуіндегі задылытар,тетіктер мен тсілдерді зерттейтін ылым ретінде бекітті.