Балдыр культурасыны химиялы стерилизатсиясы

БАЛДЫРЛАРДЫ БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫ ТАЗА ДАЫЛЫН БЛУ

Балдырларды бактериологиялы таза даылын блу- жмыс уаытында кп ебекті ажет ететін кезенні бірі. Бактерияларда балдырды тазарту – крделі жне кп кезенді процесс. Зерттелеті азаны ызмет ерекшелігі оны жзеге асыру кезінде жасы байалады.

Жасыл- біршама оай, кк- жасыл жасыл балдырлар культурасы біршама тазалауы иын.Алгологиялы таза даылдармен салыстыранда, Бактериясыз кезендерде (гнотобиологиялы) балдырларды дамуы баяулайды, морфологиясына араанда тр згергіштігі те айтарлытай, жне физиологиялы-биохимиялы крсеткіштеріде. Бл оларды систематикалы жйесін анытауды иындатыды.

 

Больд бойынша) Бактериялардан балдырды тазалау

Стирилді пробиркаа 5 мл дистилденген суды ямыз немесе оректік сйытыты. Пробиркаларды пробкалармен жауып жне автоклавта стирилдейді. Бір уаытта сондай млшерде агарымен пробирка жасайды, дайын болан оректік ортаа 0,5-1 глюкоза осамыз.

Суспензиядаы балдырлар культурасын стирилді пипеткамен немесе петля мен пробираа келеміз, балдырлардын жасы зкен жасушаларын алу шин (50 рет) оны мият шайаймыз. Осы пробирканы, залалдап алмай, 1 мл алып келесі пробиркаа стирилді сумен бірге немесе сйы ортамен араластырамыз.Алынан сйытыты жасылап араластырып, 1 мл сйытыты келесі шінші пробиркаа ямыз.Бір жасушалы культураны алу шін детте бірнеше рет сйылту жасау ажет, таза техникалы табу жне негізгісі балдыр жасушасыны консентрациясы бастапы материяла байланысты

Х.К.Больд крсетеді, егер хлорелланы ашыл жасыл суспензиясына аздаан тамшы алып, оан трт реттік сйылту жасаса. Егу шін шінші жне тртінші суйылтуды аламыз, алашы бірінші жне екінші сіруде атты ортада саныраула жне бактерия сті.

Стерильді оректік ортаны (егілмеген) пробиркалардан стерилді трде петри табашаларына егеміз Петри (агаросылан ортаны бан дейін моншада 40-50 °С температурада ерітеміз. оректік агара пробиркадаы балдырларды соы даылын егеміз. Егілген петри табашаларын асты-стіне аударып жарыа оямыз. Глюкоза осылан оректік агар ортасындаы балдырды егілгеннен кейін бес кннен со байауа болады, агара глюкоза осыландытан балдырды суін тездетеді. Баса ортада балдырлар екі-ш аптадан сон се бастайды (суі байала бастайды). Бактериялардын кпшілігі сілекейде орналасандытан, оларды тарату шін толы агарга балдырларды егеді. (4,5 жне 6,0) деттегіге арсы (1,5-2,0). Агарда скен колонияларды байау шін микроскоп астында араймыз. скен жасушаларды немесе балдыр жасушаларын стерилді петля мен стерилді агарлы ортдан баса петри табашаларына апарамыз.Бл баыт шін екі турлі ортамен петри табашаларыны катарын тіземіз: агары бар минералды орта жне агары бар глукосалы орта. Тменгі абатында бл табашаларды йнегіне алты-сегіз днгелекше жасайды. Тандап алынан балдырлардын таза колониларын петля мен стерилді агара белгіленген днгелекшеге отырызамыз. Егуді екі ортаа параллелді жргіземіз жне бактериялар глюкозада тіршілігін тотатанша айталай береміз. Бактериялардан тазартылан балдырлардын таза культурасын стерилді трде за уаыт сатаймыз.

Таза культураны тексеру шін 0,25 -ды ет булионына егу сынылады: бактериялар дамыанда булион булыр болады. Бір мезетте тікелей культуранын микрокшірмесін жасау керек, ол микроазалардын-спутнигін анытауа кмектеседі.

Крсетілген діс жасы натеже крсетеді, біра кп уаыт ажет, сонымен атар, агарлы пластинкаларда арынды трде бентосты формалар жне су азалары седі. Планктонкты балдырларды кп жадайда баяу седі.

 

Балдыр культурасыны химиялы стерилизатсиясы

 

Балдырлар культурасын бактериялардан тазарту шін химиялы жолды жиі олданады.

2 –кесте.Блалдыр культурасын стерилизатсиялауда антисептикке переченді жиі олданады.

Антисептик	Концентрация
Фенол (карбоксил ышылы)	0,01	0,05	0,07	0,09	0,1	1,0
Риванол	0,01	0,05	0,07	0,09	0,1
Этилді спирт					0,1	10,0
Детергенттер («Деро» «Новост» «Снежинка»)					0,1

 

Н.С Гавенская балдырларды риванол жне бром арылы стерилизатциялау жолын сынан болатын. Бл масат шін жаа 0,1-ды риванол сйытыын дистилденген са жасаймыз. Сйыты тын консентрациясын 0,5-20 мг/л оректік ортамен аралыстырамыз.Риванолды оректік ортаа балдырды саламыз.Жоары риванолды ортада балдыр 4-5 са стаймыз, ал тменгіде ш кн. Соы кезекте риванолды бірнеше рет ауыстырамыз. Оан протоколды балдырлар тзімді болып келеді. Шырышты формалардан баса, кк-жасыл балдырлара ауіпті.Риванолды олдананна кейін балдырларды жасылап жуу ажет.

Теіздегі диатомды балдырлар бактериясына стерилизатциялауда иодты олдану сынылады.Балдырларды иод сйытыыны 50 мл стирилді ортасына 1-2 тамшы осып 1-2 мин араластырамыз.

Антибиотиктерді балдырлар стерилизатциясы шін кп олданады. Мысала, хлорелла культурасын тазалауда левомицетен досасы 1 мг/мл жне стрептомицин дозасы 1000 ед/мл балдыр культурасына. Трт саатты стерилизатсиядан кейін культуралар стерилденеді. р трлі комбинациядаы доза левомицетин жне стрептомицин 2 саат бойы, экспозитсияны тсіреді, хлореллаа токсикалы серін тигізбейді. Бактериальды таза культураларды Asteromonas gracilis жне Dunaliella salina бір тулік стау арылы алынады (келесі жуу арылы) минералды ортаа пеницилиннін 15000 ед/мл+стрептомицинді 12500 немесе пеницилин 30000+стрептомицин 25000 ед/мл. Пеницилин жне стрептомицинні концентрациясын азайанда 10 реттік экспозицияны азайуын 10 тулік бойы ктереді.

И.В.Максимов жне М.Н.Пименова балдырларды алгологиялы жне бактериалогиялы таза культураларын алуда антибиотиктерді олдануды сынады, соннымен атар сіру кезнде атысы бар бактерияларды да.

Актибиотик тандауда, крсетілген тандау бойынша, IV сйлемде келтірілген. Организмдерді биологиялы ерекшеліктеріне арай, балдырларды антибиотиктерге деген сезімталдыы кен баытта згереді. Бл антибиотиктер, тетрациклин,пеницилин,стрептомицин,эритромицин жне нистатин, хлорелланы бойынын суіне, сценедесмуске, концентрацсия кезнде анкистродесмуса, бір-бірінен екі рет айырмашылыы бар. Аурантинге,колимицинге,гриземинге бл ш реттік концентрация крсетеді,бес рет, гламицинге кезнде, левомицитинге, полимиксинге, кандицдинге жне трихотцинге су кезінде бір культура концентрация кезнде 10-20 есе лкейеді.

Балдырлардын суіне сер етпейтін антибиотиктер консенрациясын, сонымен атар атты айнатады. Антибиотиктерді концентрация айырмашылыы, оларды суі мен концентрациясына толытай жиырыла дамиды, р-трлі балдырлар тез алпына келеді.Мысала полимиксин 5мгн/мл концентрацияда Chlorella vulgaris. Хлорелла бойынын аыры суі 25 мкг/мл болады. Ankistrodesmus falcatus полимиксинні 1 мкг/мл осылуына дейін сер білдірмейді, біра кішігірім бойы 50мкг/мл байауа болады. Scenedesmus obliguus 100 мкг/мл полимиксинде де жасы седі, сондайа контролде де, біра ортадаы антибиотик рамын 1,5 лайтса бл лімге кеп соады.

 

Трлі антибиотиктер рекетіне байланысты мынадай айтуа болады.

Пеницилин- 1515мкг/мл де Chl.vuigaris суін тежейді, ал Scenedesmusnobligus жне A.falcatus 3030 мкг/мл консентрация кезінде седі.990 мкг/мл кезінде хлореллада сол жылдамдыпен седі, пеницилинді оспаан жадайда. Сценедесмус жне анкистродесмуса бл антибиотик 3030 мкг/мл а дейін суіне кедергі жасамайды. Бл концентрация кезінде зерттелетін микроорганиздердін суінін тежелуі баылауда болады.

Гамицидин С – Балдырлардын ш культурасына аса токсикалы.Грамицидин С альгостатикалы жне альгецидті концентрациясы, дрысында, бактериостатикалы жне бактериоцидті тмен.Мысала, грамицидин С 100 мкг/мл концентрацияда сценедесмусты суіне лі сер етпейді, сол уаытта хлорелла жне анкистродесмус бл кезенде тіршілігін жояды.

Аурантин 10 мкг/мл концентрацияда хлорелланын жне сценедесмустын суіне сер етпейді. Анкистродесмус 50 мкг/мл аурантин осана сер етпейді. Хлорелланы толытай суі 30 мкг/мл болады, ал сйенедесмус жне анкистродесмус 100 мкг/мл да.Бл концентрациялар грам теріс бактериялара бактерициддті болады.

Стрептомицин – сынатан ткен балдыра салыстыранда шамалы токсикалы .Оны альгицитті препарат ретінде олданады табии жадай кезіндеде кк-жасыл балдырлардын бойынын суіне олданылады. Балдырлара араанда, микроорганизмдерді тіршілігін тотатуы жоары концентрацияда болады. Бл оны олданыуын шектейді.

Левомицитин – 50 мкг/мл концентрацияда хлорелланы кбейуіне сер етпейді, осы уаытта барлы грам теріс бактерияларды суі бл концентрацияда толытай скен. 200мкг/мл, хлорелла бойын сісіп, алынан бактерияларды барлыына бактерицилті конйентрация болады. Сценедесмуске жне анкистродесмуса левомицин те токсикалы. Контролмен салыстыранда, ол 25 мкг/мл да анкистродесмус німін екі есе тсіреді, пигменттерді жетілдіріп, хлорозды шаырады.0,5 мкг/мл Бенеке ортасында сценедесмус суі толытай шектеледі.

Колимицин – хлорелла жасушаларыны толытай тіршілігін жойуы 200 мкг/мл да болады,сценедесмуста 100, анкистродесмуста -50 мкг/мл.Грам теріс бактерияларды тіршілігін жоюы, тменгі концентрацияда болады.

Хлортетрациклин – азтоксикалы антибиотик. 50 мкг/мл да балдырларды барлы ш культурасыны суі тоталады. Бл концентрацияда сынатаы бакатерияларды суі байалады.Алайда ортаа хлоротетрациклинді осанда жылдам ажырап, аяында орта ара-оныр тске айналады.

 

 

Окситетрациклин – балдыр антибиотиктерге араанда аз токсиалы. Тменгі концентрацсияда бактерияларды суін тежейді, балдырлара араанда,біра бактериологиялы сер тызады жне ышылды рН ортада тез ыдырайды.Жоары концентрацияда ортаны брылау иындайды.

Тетрациклин – хлортетрациклин секілді балдырлара аз токсикалы.Балдырлара араанда аз концентрацияда бактерия суі тотайды.Алайда ышылды ортада тез араласуы жне бактериостатикалы сері жмысты ынайлы етеді.

Полимиксин – хлорела суіні тежелуі мына концентрацияда, 5 мкг/мл кбейеді, 25 мкг/мл суі толы баыланады. Анкистродесмус жасушасыны тіршілігін тотатуы 50 мкг/мл болады, ал сценедесмуста 150 мкг/мл да. 1 мкг/мл концентрация анкистродесмуса токсикалы, сол мезетте 100 мкг/мл да жылдамыра сценедесмус суі, баылауда да солай. Бактериялардын басылуы 5 мкг/мл полимиксин концентрациясында баыланады.

Эритромисин жоары концентрацияда балдырлардын тіршілігін жояды: хлореллаа 100 мкг/мл жне сценедесмуса 5 мкг/мл жне анкистродесмуса.Алайда 5мкг/мл темп та хлорелланы кбейуі тез баяулайды, сценедесмус жне анкистродесмус бойы 0,5 мкг/мл де ктеріледі.Бл антибиотикті алгостатикалы концентрациясы шамамен бактериостатикалы концентрасциямен сйкес келеді сыналан бактериялар;эритромицин концентрацсиясы; балдырлардын толытай тіршілігін жоюы, зірге бактериоцид болып табылмайды. олданыса сері шамалы.

Гремезин сынатаы балдырлара араанда аса токсткалы . Балдыр судін басылуы бактериялар жойылуына араанда тмен.

Нистатин – хлорелла бойы 30 мгк/мл да толытай блінеді, сценедесмус жне анкистродесмус 25мкг/мл да.Антибиотикті 8мкг/мл кноцентрацсияда бл ортаа осу хлорелланын кбейуіне сер етпейді. Сценедесмус пен анкистродесмус бойы 5мкг/мл де баяулайды. Penicillium бойы 8мкг/мл да баяулайды, 15мкг/мл да толытай жойылады.Trichoderma sp. Дамуы 25 мкг/мл де тежеледі, 50 мкг/мл де оан фунгицитті концентрация болады.Фунгитатты жне фунгицитти нистатин концентрациясы Aspergillus ochraceae 50 жне 100 мкг/мл сйкес келеді.