Сенімділік крсеткішіні жиынтыты тжірибелік ытималдыыны графиктері

Жиынтыты тжірибелік лестірілуді графиктеріне жиынтыты тжірибелік ытималдылы пен сенімділік крсеткішіні интегралды лестірілуіні графиктері жатады. Жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигін трызу шін абсцисса сімен белгілі бір масштабпен сенімділік крсеткішіні (t) мнін, ордината сімен жиынтыты тжірибелік ытималдылыты мнін келтіреді. Ординатада орналасан жиынтыты тжірибелік ытималдылыты горизонталь тзуімен абсциссада орналасан интервалдарды соы нктесіні вертикаль тзуімен иылысан кезде нкте пайда болады.

Осы нктелерді бір-бірімен тзу сызыпен осан кезде пайда болатын исы сызыты график, жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигі деп аталады.

Графикті бірінші нктесі интервалды басындаы сана сйкес келетін абсциссасі бойындаы нктемен осылады.

Тжірибелік есептерді шыару шін сенімділік крсеткішіні гистограммасы мен полигон графиктеріне - Жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигі

Тжірибелік есептерді шыару шін сенімділік крсеткішіні гистограммасы мен полигон графиктеріне араанда жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигін трызу ыайлы. Себебі гистограмма мен полигон графиктерінде крсеткіш интервалдарына сйкес аудандарды анытау ажет. Жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигінде аудандарды есептемей-а, аныталатын крсеткіштер ордината сіні бойынан тікелей аныталады.

Мысалы, 32.3 мы мото-саат ндірмеде жндеуді ажет ететін озалтыштар санын анытау керек.

Ол шін тжірибелік ытималдылы жиынтыыны графигін немесе сенімділік крсеткішіні(озалтыш ресурсыны) интегралды лестірілуіні графигін пайдаланамыз.

Графикті абсцисса сінен 32.3 мы мото-са мнін табамыз, осы нктеден тжірибелік ытималдылы жиынтыыны исы сызыына дейін вертикаль тзуін тсіреміз. иылысу нктесінен ордината сіне дейін горизонталь тзуін сызып, оны ордината сімен иылысу нктесіні мнін оимыз.

График бойынша тжірибелік ытималдылы жиынтыыны мні р_і=0,47 Жндеуді ажет ететін озалтыштарды натылы саны: N_дв= 0,47·70=33 дана.

Мндай графикті кмегімен ндірмені кез келген интервалында озалтыштарды арсылы санын анытауа болады.

 

 

Pi

Сурет 5- Жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигі

 

Тжірибелік есептерді шыару шін сенімділік крсеткішіні гистограммасы мен полигон графиктеріне араанда жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигін трызу ыайлы. Себебі гистограмма мен полигон графиктерінде крсеткіш интервалдарына сйкес аудандарды анытау ажет. Жиынтыты тжірибелік ытималдылыты графигінде аудандарды есептемей-а, аныталатын крсеткіштер ордината сіні бойынан тікелей аныталады.

Мысалы, 3,5 мы мото-саат ндірмеде жндеуді ажет ететін озалтыштар санын анытау керек.

Ол шін тжірибелік ытималдылы жиынтыыны графигін(5-сурет) немесе сенімділік крсеткішіні(озалтыш ресурсыны) интегралды лестірілуіні графигін(6-сурет) пайдаланамыз.

Графикті(5-суретті араыз) абсцисса сінен 3,5 мы мото-са мнін табамыз, осы нктеден тжірибелік ытималдылы жиынтыыны исы сызыына дейін вертикаль тзуін тсіреміз. иылысу нктесінен ордината сіне дейін горизонталь тзуін сызып, оны ордината сімен иылысу нктесіні мнін оимыз.

График бойынша тжірибелік ытималдылы жиынтыыны мні р_і=0,24. Жндеуді ажет ететін озалтыштарды натылы саны: N_дв= 0,26·69=18 дана.

Мндай графикті кмегімен ндірмені кез келген интервалында озалтыштарды арсылы санын анытауа болады.

Мысалы, 3,0 – 3,5 мы мото-с интервалы аралыында озалтыштарды арсылы санын анытайы.

График бойынша 3,5 мы мото-са ндірмеде жиынтыты тжірибелік ытималдылыты мні р_і=0,26 болса, 3,0 мы мото-са ндірмеде жиынтыты тжірибелік ытималдылыты мні р_і=0,06-а те.

Сонда 3,0 – 3,5 мы мото-с интервалы аралыында озалтыштарды арсылы саны: N_дв= (0,26 – 0,06)·69=14 озалтыш.

 

ОРЫТЫНДЫ

 

Берілген мліметтер бойынша алашы апаратты жиынтыты кестесі мен сенімділік крсеткішіні статистикалы атары трызылды. Статистикалы атарды жасау шін баылаудаы озалтыштарды жалпы (N) саны аралытары бірдей «n» интервалдара блінді.

Есепті интервалдар саны n = 9,36 жинаталып, 9 интервал абылданды. Интервалдар ашытыы А = 5777,777 мото-саат абылданды. озалтыштарды ресурстары мен интервалдар саны жне интервалдарды ашытыы негізінде сенімділік крсеткішіні статистикалы атары растырылды.

Математикалы есептеулер негізінде статистикалы атарды негізгі крсеткіштері аныталды: сенімділік крсеткішіні орташа мні t_ср= 30 мы мото-са; озалтыш ресурсыны орташа арифметикалы ауыту мні = 1,05 мы мото-саат; дисперсия D =111,014 мы мото-саат жне орташа квадратты ауыту млшері = 10,5 мы мото-са.