ЛТТЫ ТЕГЕМІЗ ТУРАЛЫ

рбір елді тадырында лкен тарих, шежіре жатыр. Ал бізді еліміз шін ХХ асырды маызы зор. Себебі, еліміз туелсіздік алып, сол туелсіздікті белгілеріне ие болды. Бізді лтты бейнемізді, болмысымызды, тарихымызды крсететін рміздеріміз бар. Елтаба, нран жне Туымызбен бірге таы бір белгі – лтты тегеміз бар. лтты теге 1993 жылы 15 арашада дниеге келді.

Тегені авторы болу баыты ылалам шеберлері айролла абжалилов пен Мендібай линні лесіне тиді. Олар лыбританияны дымыл ауасын жтып, лкен ебектеріні нтижесін елге жеткізді.

Адамдарды ішкі сырын білуге болады, ал тегедегі 16-а жуы пия белгіні кіні кзімен арасаыз да, байай алмайсыз. азастан тегесі азіргі аша жасау технологиясыны соы жетістіктеріне сйеніп жасалан.

Біз мемлекеттік рміздерді жне лтты тегемізді рметтейміз. Себебі, теге – туелсіздікті лкен бір белгісі, рі халы шін ХХ-шы асырды лкен жетістік.

 

Тапсырмалар.

1. Мтінді оып аударыыз.

2. Мтін бойынша сратара жауап берііз.

Р мемлекеттік рміздеріне нелер жатады?

лтты теге ай жылы ай айда дниеге келді?

Тегені авторлары кімдер?

Теге нені белгісі?

3. Мтін бойынша схбат растырыыз

АЗАСТАН МНАЙЫ

азастан экономикасыны мнай мен газ экспортына баыныштыынан шыу жолындаы рекеттері былтырдан кріне бастады.

Отанды жне шетелдік мамандарды зерттеулері мнай-химия ндірісін дамытуа азастанда толы ммкіншілік бар екендігін крсетеді. азастанны жер ойнауларындаы шикізат кздері, мнай мен газ орлары жне дниежзі мен айматы нарытаы полимер німдеріне кннен-кнге сіп келе жатан сраныс клемдері осыан длел болма.

2005 жылды 18 наурыз кні Алматыда мнай-химияны дамыту таырыбында ткен I конференциясында азастанды алымдар тобы мен атысты мекемелерді кілдері осы саланы дамыту мселелерін тере талылаан болатын. Ірі мнай ндіруші елдерді атарындаы азастанны кмірсутегі шикізат німдерін рмен арай мнай-химия ндірісінде деуден ткізуге талпыну те орынды. азастан кіметі лдыраан ксіпорындарды алпына келтіріп, жаадан ндіріс кздерін руа міт артып отыр. Бл энергетика жне минералды ресурстар дайындаан 2015 жыла дейінгі мнай-химия жне химия салаларын ркендету бадарламасында оматы орын алды.

Бгінгі тада, азастанда Атырау, Павлодар, Шымкент мнай ндіру зауыты жне Теіз, аза, Жаажол газ деу зауыттары істеп жатыр. Мнай зауыттарыны жалпы ндірістік уаты жылына 20 млн тонна райды. Осымен атар, оларды уат абілеттілігі тек 40 %-а пайдаланып келеді, бл ондырыларды жмысына жне 60 % райтын шикізат деу тередігіне кедергі келтіреді. Газ деу зауыттары 6,25 млрд текше метр газды деп, ілеспе газды тек 60 % дейді. Осыны салдарынан, жалпы кмірсутегін деу мнай мен газды айырумен ана шектеліп, мнай-химия шикізаты пайдаланудан тыс алады. Ал осы шикізат полистирол, техникалы резина, шиналар сияты бйымдар ндіретін кспорындарды іске осылып, алыпты жмыс жасауына аса ажет.

 

Тапсырмалар.

1. Мтінді оып шыып, аударыдар.

2. Мтіндегі жаа сздерге назар аударыыз.

3. Бірнеше сйлемді сраулы сйлемдерге айналдырыыз.

 

сынылатын дебиеттер:

1. Кзекова З. С. аза тіліні практикалы курсы (гуманит). Алматы: ылым, 2001.

2. Бектров Ш.К., Бектрова А.Ш. аза тілі (Ана тілі дегейінде йрету ралы). Алматы, 1998.

3.Тймебаев Ж. аза тілі (Грамматикалы анытаыш). Алматы, 1991.

4. Аяпова Т. аза тілі (Негізгі оулы, й кітабы, малім кітабы). Алматы, 1998.

 

СЖ арналан баылау тапсырмалары (9-таырып) [осымша14,15,17, 20]

1. «Аша ызметі» таырыбына гіме жазу.

2. «Теге – лтты валюта» реферат.

3. «азастан мнайы» слайд.

Таырып. азастанны географиялы орны. азастан климаты. Жерді пішіні, лшемі мен озалысы. Салалас рмалас сйлем. Ыайлас салалас рмалас сйлем. арсылыты салалас рмалас сйлем.

 

Практикалы (семинарлы) сабаты жоспары

1. Салалас рмалас сйлем. Ыайлас салалас рмалас сйлем. арсылыты салалас рмалас сйлемдерді айталау.

2. Лексикалы таырыптар бойынша сра-жауап, гімелесу.

3. Жаа сздермен жмыс жргізу.

4. Сздікті пайдалана отырып, техникалы мтіндерді аударту.