Volapükaklub valemik Nedänik: Kobikam 25id

Fa ‚J. G. M. Reynders

Ün poszedel zädela: d. 25id mayula yela: 1935 Vpaklub valemik Nedänik ejenükon kobikami valemik 25id oka in bal lecemas löpik ela ‚Café-Restaurant „De Kroon“, ‚Spui 10 in ‚Den Haag.

Tü düp: 2 minuts 30 presidan: ‚Dr. Arie De Jong ämaifükom kobikami me benokömavöds anik. Äküpälükom, das limanakobikam valemik 25id at äkobojenon ko dabin 45-yelik kluba‚ ed änotodom speli, das dabinonös nog dü yels vemo mödiks demädü Volapük jönik obas. Leigüpiko änunom, das de flans difik jonüls nitedäla pro Vp. pigetons‚ bevü votiks se ‚Rouen (Fransän) e se ‚Helsinki (Suomiyän).

Protok kobikama valemik büik nu päloreidon, e päzepon fa kobanef‚ posä sekü desir söla: ‚H. Bakker läükam smalik pipeneton, teföl lüsumi fa om cäla ad vipresidan kluba. Pos atos protok pädispenon blöfü baibin.

Poso sekretan äblinom nunodi dö yel epasetiköl. Penaböfükölo nunod at äninädon sökölosi. I ün yel at lecifef esteifon ad kälälön mögiküno demädis kluba dub sevädükön aiplu Vpi‚ dub gevön pötis ad kompenikön pö Vpatidodems, e dub slopükön limanis.

Sis kobikam valemik büik ün 1934, yulul, 28 limananum, pos nüpenam e duliunam, emödikumon valodo mö liman bal. Dü kobikam dajonädot smalik Vpaliterata nulik äkanon palelogön. Pö kobikam et söl: ‚A. A. Moll van Santbergen päcälom as stimaliman kluba‚ demü meritabs gretik fa om valemo Vpamufe e pato klube pigevöls. Ad vipresidan kluba söl: ‚H. Bakker in ‚Voorburg päcälom, kel elüsumom cäli at. Gasedem gretik äblinon nunodis brefik dö kobikam et.

Periodapenäd: „Vpagased pro Nedänapükans“ eprimon ün yanul 1id ayela yelodi folid oka. Pubon nomöfiko aipos muls tel. Pläs limanes kluba gased nomöfiko demü propagid Vpa i pasedon glato ladetes difik ed in lomän ed in foginän. Pluna redak gaseda at ädalon getön jonülis nitedäla pro jäfidot at‚ efe se Deutän (‚Düsseldorf - Oberkassel), Fransän (‚Paris e ‚Rouen), Macarän (‚Budapest), Suomiyän (‚Helsinki) e Rusän (‚Kharkov).

Ün yel epasetiköl vödem statudas e nomema konömik kluba epubon in bukafom. Vpamäks: dabükot Vpafunda, blebons vogiks. Ün 1934 valodo samäds 1600 päselons, du mäks 200 pälegivons as prem pro lüblin limanas nulik.

Me nüseid notedas tefü tidodems Vpa, büiko ini el ‚De Nieuwe Voorburgsche Courant‚ latikumo ini el ‚De Zeister Courant e balna ini el ‚De Haagsche Courant‚ nitedäl nomöfiko pälüodükon ad pük at, e pästeifos medü atos ad slopükön limanis nulik.

Dinädü nun in el ‚Nieuwe Rotterdamsche Courant tefü desin sifala e komotacifodanas ad dunidükön pö bespik tidadisina valemik julas i säkädi, va el ‚Esperanto pönüdugon as tidajäfüd ini juls notidik‚ söl: ‚Dr. De Jong, as lecif Vpanas in Nedän, epotom cäme pemäniotöl penädi dätü yanul, 14 ayela‚ in kel äkomandom sifale e komotacifodanes ad vätälön i säkädi‚ va no öbinosöv vipabikum ad nüdugon Volapüki as tidajäfüd pla el ‚Esperanto. In penäd pemäniotöl änumädom kodis, sekü kels Volapük digädon buami bu el ‚Esperanto. Sek vätäla cäma et ebinon, das nonik volapükas bofik ponüdugon as tidajäfüd ini juls notidik.

Dinädü penäd pemäniotöl in delagased: ‚Het Vaderland polem fefik äpubon bevü proans ela ‚Esperanto e ‚Dr. De Jong. I in nüm: 11 de mäzul, 16 ayela vigagaseda: ‚Oorlog of Vrede (= Krig u püd) yeged labü tiäd: ‚Open brief aan Dr. Arie De Jong te Zeist (= Pened notidik ele ‚Dr. Arie De Jong in ‚Zeist)‚ ko donatiäd: ‚Esperanto of Volapük (= El ‚Esperanto u Volapük) äpubon, in kel älebitoy ta Volapük. ‚Dr. De Jong ye elofom redake bleda et gespiki, kela lasum nog pakoslogon. (Gespik at pelasumon in nüm: 16 de prilul, 20 ayela ela ‚Oorlog of Vrede. Redak).

Ün yel epasetiköl ‚Dr. De Jong efilautom fövoti telid ad el „Vödabuk Vpa“ gretik oka. Nitedälans kanons getön de om logamio ati.

Me dalebüd de 1934, tobul, 1 cifal Vpanefa: ‚Prof. Dr. Albert Sleumer elegivom ele ‚Dr. Arie De Jong in ‚Zeist stimadiplomi kadämala Vpa demü meritabs vemo gretiks oma, kelis dub vob nenfenik gönü dönulifikam Vpamufa eduinom dine obsik.

‚Prof. Dr. Alb. Sleumer epübom dü tim lätik in jäfidot obsik yegedis ömik. Mödiküns binons dalebüds tefü dönunoganükam lölik Vpadinas. I ägivom lovelogami Vpamufa ün stadäd balid ona.

In Deutän pato söl: ‚Johann Schmidt in ‚Wieszkirchen am Taunus binom utan, kel laiduliko lezilom pro demäds Vpa. Ya elautom Vpo lebukis ömik. Tidabuk omik: ‚Lehrbuch der Weltsprache lölöfiko epubon. In kevob ko vomül: ‚Maria Willebrand in ‚Warendorf (Vestfalän) steifom ad fünön Vpaklubi valemik Deutänik. Daved ona kanon paspetön suniko.

Diläd valemik feda Vpaklubas gretikumon nevifiko. Cifef diläda valemik at binädon me söls: ‚Prof. Dr. Alb. Sleumer, presidan: ‚Dr. Arie De Jong, sekretan; e ‚J. G. M. Reynders, kädan.

Periodapenäd pükavik di ‚Paris: ‚Interlanguages de 1935, prilul ninädon yegedi dö Volapük dinädü pub ela ‚Lehrbuch der Weltsprache fa ‚Johann Schmidt. In gased ot i nüms epuböl jäfidota obsik nomöfiko pamäniotons.

Niludo tidabuk Fransänapükik Volapüka okanon pubön ünü brefüp.

Tefü kadäm Vpa pänunos, das statuds nulik suniko pulonons ed opubons in gased obsik.

Pos loreid nunoda kal dö 1934 päxamon e päzepon fa komitetanef. Kal päjöton me jötasuäm gönetik mö fl. Ned. 25‚46.

Poso presidan äbejäfom penädis pigetöl. Pened de ‚Prof. Dr. Alb. Sleumer e votik de Vpans se ‚Weiszkirchen am Taunus äninädons benovipis tefü benosek kobikama. Vomül: ‚J. Stok e söl: ‚A. N. De Jong änunons, das päneletons ad komön pö kobikam. Lätikan ädanom leigüpo lecifefi demü plütot smalik, kel pigevon ome, as jonül digida pro vob fa om nendemädiko piduinöl.

Pos atos presidan älovegivom stimadiplomi stimalimane: söl: ‚A. A. Moll van Santbergen. Ämebom brefiko dönu dünis mödik ä veütikis, kelis söl: ‚Moll van Santbergen dü tim yelalunik iduinom gönü Vpadin e pato gönü Vpamuf in Nedän. Söl: ‚Moll van Santbergen ädanom ad atos presidani ladöfiko demü digid fa om pinotodöl‚ ed änotodom, das äbinom mu vemo plidik dö jonül daseva pro val, keli idunom demädü din. Ogivom stimadiplome stimapladi in löd oka. Äpidom vemo, das dub blein oka no plu fägom ad vobön pro Volapük, soäsä idunom vönädo.

Nümed: 7 programa: cäl lecifefanas, päzögon ad kobikam balidfovik. As top e tim kobikama valemik sököl büfiko el ‚Den Haag e mul: mäzul pälonons.

Dü kobikam, leigo äsä pö kobikams büik, pijonetükons lebuks Vpik, kels ün yels lätik ipubons.

Tüi düp lulid presidan äfärmükom kobikami, notodölo speli, das kolkömobsös dönu odis pö kobikam sököl.

Lecif kluba nu binädom me: ‚Dr. Arie De Jong in ‚Zeist: presidan; ‚H. Bakker in ‚Voorburg: vipresidan; ‚J. G. M. Reynders, Sr. in ‚Den Haag: sekretan-kädan.

 

 

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1935, Nüm: 4, Pads: 26-29.

 

Kadäman: ‚Pietro Poletti

Pö vestig fa obs pedunöl tefü limans kadäma Vpa, kels nog älifoms ün yel: 1900 ed utans, kels latikumo ivedoms limans kadäma, eklülädos lü obs, das kadäman: ‚Pietro Poletti ya sis lunüp eloveikom de dabinöp ini lananöp. Son edeadölana enünom obes atosi.

El ‚Pietro Poletti pimotom tü 1846, yanul, 14 in ‚Cassano Albese, provin: ‚Como (Litaliyän), ed ädeadom tü 1915, mäzul,12 in ‚Shanghai (Tsyinän). Ärivom kludo bäldoti yelas 69. Äbinom proan vemik Volapüka.

Dü lif oka äcalom pö melatoläd Tsyinänik lampörik in ‚Amoy, e latikumo de 1902 in ‚Shanghai, in zif kelik nenspeto ämalädikom, ed ädeadom. Äbinom nolavan lanälik literata Tsyinänik ä lautan sevädik difikas lebukas Litaliyänapükik e Linglänapükikas dö pük Tsyinänik.

I pö jäfüd Volapükik esevädükom oki as slopan zilik valemapüka di ‚Schleyer ä kevoban nämik pö stäänükam ata, pato in Tsyinän tö ‚Amoy e ‚Shanghai efe medü tidodems Vpik mödik e Vpa-lebuks ömik.

Ädagetom ün setul yela: 1887 de cifal obsik: ‚Schleyer diplomi „volapüka-tidela“, ün mayul yela: 1890 uti „plofeda“ ed ün dekul yela: 1891 uti „xamela vpa“. Pö dönunoganükam kadäma ün 1890 nem ela ‚Poletti ya komädom^[1] in lised limanas, ab pas ün 1894 edagetom de ‚Schleyer diplomi „kademana“. Ün setul yela: 1893 älüyumom ad Volapükaklub valemik, kel pifünon fa kadämal: ‚Josef Bernhaupt in ‚Beirut (Süriyän).

In ‚Amoy e latikumo in ‚Shanghai ätidom Volapüki flenes Tsyinänik mödik oka. Pato ün laf telid yela: 1899 num Volapükanas Tsyinänik ävedon gretikum sekü töbidam oma. Mödikans atanas ävipons ad spodön ko foginänans. Ad fasilükön bligädi pota Tsyinänik pö blin spodotas foginänik, äbüedom bükön ladetis Tsyinänapükik beladetäbas in fomät mäkas gretik, kelis foginänans äsötons kleibön sui spodots tefik okas. El ‚Poletti i äsirkülükom sotis tel potamäkas sonemik: volapotamäks, efe ali mö franazims 50 e votiki mö franazim lafik. Volapotamäks at sui spodots pökleiböls äjonidons ad küpälükön penediblinanis Tsyinänik ad peneds Volapükanes piladetöls. El ‚Poletti äpenom obes ettimo dö atos sökölosi (in Vp. nuik pelovepolöli) (l. nümi: 29 de 1897, dekul elas „Nuns blefik se volapükavol“!): „Ladets Tsyinänapükik nen malats Tsyinänik binons negeboviks, nenvöladiks, nesuemoviks e kofudükons. Binos riskädik ad penön ladetis Tsyinänanas nen malats Tsyinänik, bi if ek ogebonöv ladetis somik te me tonats netik, latinik u Vpiks, spodots täno luveratiko ai poperonsöv. Kludo alan, kel desiron ad labön ladetis kuratik, kleibonös u gebonös kobiko e malatis Tsyinänik e tonatis Volapükik.

Gespikü bonedans anik, sagob, das „volapotamäks“ obsik fomons dili patik ä veütiki ladeta Vpanas Tsyinänik, yuföli potanis Tsyinänik ad dasevön Vpanis...“

Semikna ‚Poletti älautom yegedis pro Volapükagaseds. Somo tuvobs bevü votikos de om yegedi petiädöl: „Dö vämäk“ in Volapükagased Stralopik ettimo sevädik: „Kosmopolan“ (nüm: 28 de 1896, mayul, 1). ‚Poletti it äpübom sis 1888 Volapükagasedi, kel älabon tiädi: „Van kuo t'hung hua tzu tien“, kelos sinifon: „pük bal pro nets valik“ (= pük valemik). Gased at äpubon in ‚Amoy dü yels ömik ye no nomiko ün mul alik. Me nüm: 21 gaseda okik ün 1895 äprimom pübi ela „Vödasbuk volik“, kela alna pö nüm fovik alik dil mö pads 20 äpubon. Leigüpo epübom eli „A Chinese and English Dictionary, new and enlarged edition (Vödasbuk cinäno-nelijapükik, segivot nulik e pegletöl)“. Suäm ata äbinon frans 12,50. Vödabuk at ninädon balido lisedi lafabik vödas Tsyinänik 12650 e telido lisedi vödas Tsyinänik 12650 peleodüköl ma stamäds ko prons ma dialeg di ‚Peiping e kosädapük valemik in Tsyinän. Jäfüdisevans eloboms vemo lebuki at.

Dub dead ela ‚Poletti nolan gretik Volapüka, komipan nenfenik pro valemapük ela ‚Schleyer, pato in Tsyinän, voban zilik pro dial jönik obas emogolom. Nem omik pomäniotom ai ko stim in jenav Volapüka.

1935, prilul, 23.

REDAK.

 

NOETS. (Vükifonät)

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1935, Nüm: 4, Pads: 29-30.

 

Bükapök; pla: komädon.

Nuns (VpN 1935:4)

<Volapükagased pro Nedänapükans

 

• Evedom liman Vpakluba valemik Nedänik

söl: ‚J. Adriaanse in ‚Rotterdam (Oost), ‚Oostzeedijk 78a.

 

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1935, Nüm: 4, Pad: 30.