El ‚Garibaldi as piratakäpten

Ün 1831 Brasilän isteton oki nesekidiki de Portugän, ed idalonon oki as lampörän, ab in tat gianagretik nulik taädam vemik vü reig zänik e vil ad itreig provinas anik sunädiko äfoikon. Provin: ‚Rio Grande do Sul äbinon balid, kel ätovedon stäni voluta. Sekü topam okik in gul lemu sulüdik Brasiläna äbinon timü guver Portugänik ze nesekidik: lödans ona ästetons, das no älobülons stabaloni ones fa el ‚Pedro II pilümütöli. No ävilons labön zänädi, ab fedi tatas itreigik. Das fedimans änemons okis repüblikanis, das äkünons me nämäd smalik okas ad volutikön ta reig reigäna lemu gretika: jenots tel at äsüükons ya suniko pö els ‚Garibaldi e ‚Rossetti kesenäli nämik ä nesüeniki pro volutans. Ön neplakug bolitik omsik äleigädoms etanis lä lomänälans Lombardäna e Romayäna. Ni ädasevoms rouli viogretik dunikods nenobik valasotik äs glöt, jalud e stimiäl pösodik äpledons in „livätakrig“ at, ni vio „livät“, keli dugans ela ‚Rio Grande äbesteifons, äbinos vöd tujönik pro laidulükam nämäda numa smalik gretaglunidalabanas e ventüranas: zeil voik onas. E ven fäd äkosükon omis ko xiläb: ‚Livio Zambeccari di ‚Bologna: ün timül et sekretan ela ‚Beno Gonzalès: presidal ela ‚Rio Grande, äleadoms sunädo süadükön okis fa lomänan oksik, das prinsip demokratik okas äbligon okes ad gebidükön okis repüblike lafamagälik in sulüd fagik. De el ‚Gonzalès komipans nulik bofik pro livät ela ‚Rio Grande ägetoms plä vafs e mon zöti penamik, das äplägoms pirati in dünäd repüblika. Skip pituvon sunädo, e ven jalup omsik : ‚Mazzini - nafil mö touns 30 - pifeajafon ad krigabot, el ‚Garibali ätökom cali käptena pö fledinaif tä ut piratakäptena. Fät äbinon böniälik pro om: ifagikölo töbo mö liöls anik de jol älesumom pridi balid okik: sailanaf Brasilänik me kaf pifledöl. Äproibom manes oka ad viodön igo heri bal tävanas Brasilänanafa ud ad ravön ones dalabotis oksik; älabükom savaboti me fidastok e vat, ed ägesedom onis in at lü län. Skipi mö mans degmäl oka äloveboidom ini pridanaf, ed äbüedom välön nägäraslafanes, kels ädutoms lü skip ata, va äviloms pastadükön libio in pof balidkömöl u va äviloms dünön fovo as lelivans sumätöfü büds oka. Nafi pipridöl äfeablunedom ad el ‚Faradilla: lüjonil lü zanädanem: ‚Farados: mens in rägs, me kel Brasilänans pleidälik älukofons lödanis pöfik ela ‚Rio Grande.

Stuniko nafanef idalilon büdis käptena blonik, iküpedon kondötis oma: büds e kondöts, kels bofik äbinons leigiko nekösömiks pö piratan in dünäd tata lafabarbarik. Blasfäms lafiko pitaetöls pämurons; ko logeds glötik älükoy lü tedan liegik ko nidains magifik kel, ven el ‚Louise ätovedon stäni vietik, me koap lölik oka ädremölo, ijedom oki sui kiens foi futs matrodas ela ‚Mazzini, omes jerotis valik oka älofölo, stipä öspalomsöv lifi oka. Ab valikans älobedoms: käpten yunik älabom in vög e loged, in natäl lölik fefik oka bosi nebepenovik, kelos äfakipon nelobedi. Bevü skip lumans sovadik ädabinons: mans, kelas pasetalif ludunik piglivon in lienäds düfaladälik u dobäliks okas; ab neai balan omas äkünom ad dunön ta krigagit nulik fa el ‚Garibaldi pinüdugöl, sevabo: spal stima, dalabota e lifa fanäbas valik. Äbinos-li nämäd stunüköl okik love mens? Äbinos-li tälen olik ad vobädön, das lobed päcedon as din klülik, kel äkoedon sufodön matrodis tefü nomükam, kel ämuton lüjinön lü ons nesiämöfik? Ud ätefos-li pö atos fägi nog jönikumi natäla omik: fäg seledik ad süükön gudikünosi pö mens, me kels äsötom jäfikön, ad koedön löflamön dönu dub flun e sam spagis smalikün tugas menöfik, kurada, fieda, okseveda? Äsevom-li ad lovestürön bosi tikäla dialik, kel ästigädon oki it, bosi süada okik, das äfödom i somo dini liväta, ini mans düfaladälik et, kelanas mödiküns te pibätoms dub deLsir ventüra e spel lefanota?

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1958, Nüm: 1, Pads: 3-4.
Balidnaedo päpübon in: Leerboek der Wereldtaal (1932), pad: 51, fa ‚Dr. Arie de Jong.

Hireg e hidünan

(Konot Tataränik).

Ästebedölo blini zibas, hireg äseadom len tab. Balan dünanas go dredälik ätifalom, sodas tofs anik supüla pägifülons sui klot plina. Atan äzunikom ed äsludom ad büedön säkapön neskilani.

Neläban ävätälom: „Nu binob son deada, sav oba no plu mögon!“ Süpo ägleipom supüliäri ed äsegifom ninädi ona sui reg.

Atan äbluvikom ed ävokädom: „O yunan! Diabäbol-li sekü lienet? Kisi eriskol-li ad dunön?“ Hidünan ägesagom: „O mayedal obik! Leno binob lienetik, e tiks oba nomons. Ab eriskokb atosi, bi vipob danön ori demü val guda, keli ejonülor obe. Ga nu no osagoy dö or: „Hireg obsik edeidom cödeto neläbani demü smalot pülik.“ Güo! Oloboy ori ed osagoy: „Hireg obas gidetom löliko, leno binom blamabik. Ibä hidünan et oma ejonom rogi jeikik ä no-pardoviki.““

Hireg äletikom dö atos ed äsagom: „O yunan! do edunol badiko, egidükol oli so süpero, das pardob ole midunoti naudodik, e leso demü plän leskilik ola!“

E monäkan älegivom ome legivoti jonik.

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1958, Nüm: 1, Pad: 3.

Dred

(Konäd Larabänik).

Lesiör ämonitom de ‚Beirut lü ‚Damascus. Su veg, lä pamabim, äkolkömom jibäldani, kel piklotof me rägs e kel älabof logodi fronik. Ädrenof ed äsagof me vögäd dremöl: „Kin odugädon-li obi lü ‚Damascus?“ Manül ästopom, älülogom vomi neläbik, e fäkik dub dol ofik, äseidom ofi po om sui jevod. Ed ämonitons moo.

Vego yunan äsäkom: „Kisi dunol-li? E lio panemol-li? o ol! miseraban de kel logs nidons sekü fif!“

„O flen digik!“ jibäldan ägespikof, „binob Päst Blägik.“

Lesiör, dremol^[1] dub jek, ävilom jedön ofi de jevod. „Nenfrutö!“ äsagof; „orivob zifi igo nen ol! Reto no labob desinis badik ta ol; klienob igo ad mesedön oli demü ladäl gudik ola. Sagolös! kisi vipol-li?“

„Benö!“ ägesagom, „odugädob oli zü^[2] zif ‚Damascus, if us odeidol neki.“

„Atos no mögon, ab sagolös! pösodis liomödotik mutob-li deidön?“

„Menis no mödikumis ka mäldegis.“ - „Mäldegis-li?... Baicedobs.“

„Ab lio kanoböv-li pönön oli, if no fölolöv promi olik?“

„Otuvol obi soaro po glüg gretik ed edeidol obi.“

„Baicedö!“

Erivolö zeili täva oka, yunan äkälälom kudadinis okik. Tü del balid pos at in zif: ‚Damascus pösods deglul ädeadons, tü del telid mens kildeg ädeadons e tü del kilid pösods mäldeg ädeadons. Sidiniko, tävan ärönom lü glüg ed ätuvom us jibäldani.

„Ekö! kio fölol promi olik!“

„Dalol riprodön obe nosi!“ ägesagof me vögäd takedik; „edunob te utosi, keli epromob ole: ün del balid edeidob pösodis deglul, ün del telid edeidob menis teldeg, ed ün del kilid edeidob menis teldeglul.“

„Ab retans, o jijäpan!“

„Retans-li? Ons valik ädeadons dub jek!“

NOETS. (Vükifonät)

· Bükapök; pla: dremöl.

· Jiniko, bükapök; pla: lü.

Se Volapükagased pro Nedänapükans 1958, Nüm: 1, Pads: 3-4.

Tikod käfik

Pötü matedizel lotans mödik äseadons len tab lunik. Balan onas, kel älöfom fiti vemiko, äküpom fo ok te bovi ko fits smalik. Ädesirom too fidön gretikis, kels äbinons su bov fagü om. Lio dagetön-li bali? No binosöv gidöfik ad begön onis. Süpiko ägetom tikodi. Äsumom fiti smalik me fok ed ätenükom oni leni lil detik oka. Täno leni lil nedetik. Äbitom, äsva ädalilom küpäliko. Flens omik älogedoms omi stuniko e fino äsäkoms, kisi ädunom. Glumaladäliko ägespikom: „Elabob fleni, kel enoyom bu yels tel, e säkob nu fitile, va sevon-la bosi dö flen oba.“

„E kisi egesagon-li?“

„Egesagon, das nog no älifon, ven mijenot äjenon. Ab lesagon, das fits gretik, kels seatons su bov votik okanons nünön obi nen dot anik!“ Flens äsmiloms ed älovegivoms ome bovi ko fits gretik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1958, Nüm: 1, Pad: 4.

Skrädans kil

Skrädans kil ifünoms selidöpis in süt ot. Balidan ipenom sui fenät oka: Skrädan gudikün zifa. Telidan ipenom spikedi: Skrädan gudikün vola. Kilidan, spiritälikum ka votikans, ipenom ye: Skrädan gudikün in süt at.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1958, Nüm: 1, Pad: 4.

Nüm: 2 (In nüm at, nem gaseda pävotükon ad: Volapükagased: Zänagased pro Volapükanef.