Тір намазыны уаыты

тір намазы мен птан намазыны уаыты бірдей. Біра птаннан брын оуа болмайды. Намазды енді йреніп жрген кісі шін немесе тнде труы иын кісі шін

тірді птан намазынан кейін тнні бірінші блігінде йыдан алдын оыаны дрыс. Ал енді уаыт те оны тнні соы блігінде оу, ханафи мзабінда, - мустахап[555]. Бл тсінік келесі хадиске негізделеді: Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) тір намазы жайында былай деді:

( . )

«Алашы кезде тірді кейде тнні басында, кейде ортасында, кейде соында оитын. Ал мырыны соында тнні соы блігінде ана оитын болды»[556].

 

Жабир, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:

( )

«Кім тнні соында тра алмаймын деп орыса, тірді тнні басында оысын. Ал кім тнні соында оуды мартса, тірді тнні соында оысын. Расында, тнгі намазды кулрі бар жне солай істеген абзал»[557].

 

тірді жатар алдында оып, кейін тн ортасында тажжуд оыан кісі тірді айта оымайды. Тал ибн ли кесінен, Алла таала олара разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін жеткізді:

( )

«Бір тнде тір екі мрте оылмайды»[558].

 

 

Тір намазыны атарылу жолы

1 - тір намазы ш ркат жне бір слеммен аяталады. Айша анамыз, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

«Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) тірді ш ркат етіп оитын жне слемді е соында ана беретін»[559].

 

Ибн Масъуд пен Ибн Аббас, Алла таала олара разы болсын, былай деді:

( )

«Пайамбарымыз (саллаллау алайи уа саллам) тірді екі рктінда слем бермейтін»[560].

 

2 - р рктта «Фатиха» мен осымша сре оылады. бу ибн Каъб, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( { } { } { })

Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) тір намазында «Саббихисма раббика л-ъла»-ні, «ул йа ййуал-кафирун»-ді, «ул уаллау хад»-ті оитын[561].

3 -Екі ркаттан кейін ташауд оылады. шінші ркатта «Фатиха» мен осымша сре оылан со екі ол екі латы дегейіне ктеріліп ткбір айтылады. Кейін ныт дасы оылады. Кейін рк жасалады. бу ибн Каъб, Алла таала оан разы болсын, былай деді:

( )

Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) тір намазында ныт дасын рктан брын оитын[562]. Бл хадисті таы Ибн Масъуд, Ибн Аббас жне Ибн Омар жеткізді. ли, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам) тір намазында ткбір айтып ол ктергенін жне ныт оыанын айтты.

 

Имам бу Ханифаны жеке кзарасында «Фатиха» алай трып оылса, ныт дасы да солай трып оылады. Ал бу Юсуп пен Мхаммедті кзарастарында екі ол алаандары аспана араан трде кеудені тсына ктеріледі, яни да кезіндегідей.

 

Ныт дасы

ныт дасы тір намазында оылады.

ныт дасыны бейнесі:

 

" "

 

Имам бу Ханифа ныт дасыны бл бейнесін Ибн Масъудтан жеткен хабардан алады. Сондай-а оны Омардан, Алла таала оан разы болсын, л-Байаи жеткізеді. азаша маынасы: «Аллаым! Сенен жрдем, тура жол жне кешірім тілейміз. Саан туба етеміз. Саан сенеміз жне туекел етеміз. Бкіл жасылы шін Сені матаймыз. Саан шкір етіп, арсы келмейміз. Саан баынбайтын адамдарды тастап, байланысымызды земіз. Аллаым, Саан ана лшылы етеміз. Намаз оып, сжде жасаймыз. Сені масат ттып, лшылыыа асыамыз. Рахымыа міттеніп, азабынан орамыз. Расында, ха азабы кпірлерді басына жетеді. Пайамбарымыз Мхаммедке, улетіне жне сахабаларына Аллаты рахымы мен есендігі болсын».

Сннетте ныт дасыны баса да бейнелері бар. ныт дасын білмейтін адам оны йренгенге дейін ш мрте " "-деп айтуына болады. Яни «Аллаым, кешіре гр»-деп.

 

ныт дасына атысты нрселер:

1 - Имам да, жалыз оушы да ныт дасын іштерінен оиды. Бл пайамбарды (саллаллау алайи уа саллам): «Е жасы да - пия айтыланы» деген хадисімен байланысты[563].

2 - мметті басына ауыртпашылы тскен жадайларда болмаса, тірден баса намазда ныт дасы оылмайды. Ханафи мзабі бойынша мсылмандарды басына асірет тссе, дауыстап оылатын парыз намаздарында ныт дасын оу мустахап.

3 - Ханафи мзабіндаы кісі та намазын шафии мзабіндаы кісіге йып оыан жадайда имама еруі абзал.

4 - Намаз оушы тір намазында ныт дасын айтуды мытса, су сждесін жасайды.

5 - тір жамаатпен оыланда имам ныт дасын оып, руку жасаанда артындаы кісі ныт дасын аятамаан жадайда имама ереді.

6 - Имам ныт дасын оып боланда жамаата осылан адам алан екі рктін толытыранымен ныт дасын оымайды.