Жма кні мсылмана ужіп істер
1 -Жмаа атысуа асыу. Алла таала ран Крімде айтады:
«й, иман келтіргендер! Жма кніні жма намазына азан айтыланда дереу Аллаты еске алуа асыыдар...»[691].
Асыу дегеніміз - аз уаыт аланда аяты жгіруі емес, жректі асыуы. Яни, йден ертерек шыып, саудадан ертерек босап, бірінші сапа жне тпаны басына лгеру.
2 - Бірінші азанды естігенде сауданы тастауы. Сол секілді жмаа жне оны тпасына лгеруден аладататын кез келген істі тастау. Алла таала ран Крімде айтады:
«й, иман келтіргендер! Жма кніні жма намазына азан айтыланда дереу Аллаты еске алуа асыыдар жне сауданы тастадар!...»[692].
3 - Имам блмесінен шыанда тынышталып, тпаны тыдау. Аллаты елшісі былай деді:
( )
«Имамны шыуы намазды тотатады, тпасы сзді тотатады»[693].
бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«...Имам тпа айту шін мінбеге шыанда періштелер тпа тыдауа кіріседі»[694].
Жманы сннеттері[695]
1 -сыл йыну, тір себу жне е жасы киімді кию. бу Аюп, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Кім жма кні сыл йынып, бар болан тірінен жаса, сосын киіміні е жасысын киініп, тыныш кйде мешітке келсе, сосын нпіл оыса жне ешкімді ренжітпесе, сосын имамы шыаннан намаз аяталанша тыныш отырса, осы жма мен баса жманы арасындаы кнсі тгел жуылады»[696]. сылды уаыты та атаннан кн аспан биігіне жеткенше жаласады.
2 -Жмаа ертерек шыу. Жолда Алла тааланы еске алып, тынышты кйде болу. Имама жаын отыру. Самра, Алла таала оан разы болсын, пайамбарды былай дегенін айтты:
( )
«Жмаа атысыдар жне имама жаын отырыдар! йткені имамнан немесе бірінші саптан алыстай беруімен, тіпті жнната кіретін кісіні зі оан соы кіретін болады»[697].
3 - Сырт пішінні кркем болуы. сіресе, шаш пен тырнаа кіл блу.
4 -Жманы тнінде не кндізінде «Кф» сресін оу. Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:
( )
«Кім жма кні «Кф» сресін оыса, оан екі жманы арасындай нрдан жары болады»[698].
5 - Жманы тні мен кндізінде кп да жасау.
6 -Пайамбарымыза (саллаллау алайи уа саллам) кп салауат тілеу. Салауат дегеніміз - Аллаты рахымы мен есендігін тілеу. Оны ысаша бейнесі: «Аллаумма солли уа саллим ъала Мухаммад». Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) былай деді:
( )
«Негізінде, кндеріні е абзалы - жма кні. Сол кні маан кп салауат тіледер. лбетте, салауаттары маан крсетіледі»[699]. Таы бір хадисте былай деді:
( )
«Жма тні жне жма кні маан кп салауат тіледер! Кім маан бір мрте салауат тілесе, Алла таала оан он мрте салауат тілейді»[700].
7 - Мслімнен жеткен хадистер бойынша жма намазыны бірінші рктінда «Жма» сресін, екінші рктінда «Мнафиун» сресін оу сннет. Немесе бірінші рктта «Аъла» сресін, екінші рктта «ашия» сресін оу.
8 - Мслімнен жеткен хадис бойынша жма кнгі та намазыны бірінші рктінда «Сжде» сресін, екінші рктінда «Инсан» сресін оу сннет.
9 - Жма намазыны алдында трт ркат жне артында трт ркат сннет оу трт мзапта да мустахап.
бу урайра, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін айтты:
( )
«Кім жмадан кейін намаз оыса, трт ркт оысын!»[701].
( )
«Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам) жма намазыны алдында трт ркат намаз оитын»[702]. Сахабалар да осылай істейтін[703].
( )
Ибн Масъуд, Алла таала оан разы болсын, жма намазыны алдында трт ркат жне артында трт ркат оитын[704].
бу Дудтен жеткен сахих хадисте Ибн Аббасты, Алла таала оан разы болсын, жмадан кейін мешітте трт ркт оыаны айтылан жне ол: «Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) осылай істейтін»-деген.
10 - тпа кезінде йы ысан кісіге асындаы кршісімен орын ауыстыруы. Ибн Омар, Алла таала оан разы болсын, Аллаты елшісіні (саллаллау алайи уа саллам) былай дегенін естіді:
( )
«Жма кні кімді отыран жерінде йы ысса, баса орына ауыссын»[705].
Екі айт намазы
«Айт» сзі аза тіліне арапты ""сзінен енген. Айт намазы шариат тарапынан мсылмандара ужіп етіліп ижраны бірінші жылында енгізілді. Анасты айтуынша, Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам) Мдинаа келгенде мдиналытар тойлайтын екі кн болатын. Пайамбар (саллаллау алайи уа саллам): «Блар не ылан екі кн?»-деп срайды. Олар: «Исламнан брын осы екі кнде ойнап, кіл ктеретінбіз»-дейді. Сонда Аллаты елшісі (саллаллау алайи уа саллам): «Расында, Алла ол екеуін одан да жасыра мерекелерге: рбан айты мен Ораза айтына айырбастады»-дейді[706].
Алла таала ран Крімде былай дейді:
«Раббы шін намаз оы жне рбан шал!»[707].
Бл аятты тпсірінде рбан айт намазы мен рбан шалу айтылады.
Ораза айт намазы ижраны екінші жылында енгізілді. Ибн Аббас, Алла таала оан разы болсын, былай деді:
( . )
«Ораза айт намазына Аллаты елшісімен де (саллаллау алайи уа саллам), бу Бкірмен де, Омармен де атыстым. Оларды барлыы оны тпадан брын оитын», таы бір сзінде: «Пайамбар айт намазын азансыз жне аматсыз оитын»-деді[708].
Жма намазы парыз болан р мсылмана айт намазын оу ужіп. Сол секілді жма намазын дрыс етуші шарттар айт намазына да орта. Айырмашылыы, айт намазыны тпасы сннет.