Электр жетігіні брышты жылдамдылыын жне иін кшін автоматты реттеу

 

Реттеуді диапазонын кеейту шін жне длдікті ктеру шін тйыталан реттеу жйелері олданылады. Тйыталан реттеу жйелерінде сырты ауытулар серлеріні орнын жабу, озалтышты брышты жылдамдыын немесе моментін жоары длдікпен ажетті шекте стау автоматты трде орындалады.

 

4.1-сурет. Ажыратылан Г- жйені механикалы сипаттамалары

 

4.1- суретте механикалы сипаттаманы аттылыын жоары стау шін жне реттеу диапазонын кеейту шін генератордь ЭК-ін жктеме скен кезде лкейту керек.

Автоматталан реттеу жйесі сырты кері байланысты ажет етеді:

кемінде жйеде шыысын кірісімен осатын сырты байланысы болуы керек. Бдан баса автоматталан реттеу жйені блек элементтерді шыындарын кірістерімен осатын ішкі кері байланыстар болады.

Сырты кері байланыстар ата жне иілгіш трлерге блінеді. ата сырты кері байланыс тпелі жне алыптасан режимдерінде, ал иілгіш-тек тпелі режимде сер етеді. О жне теріс сырты кері байланыстар болып ажыратылады. Реттелетін шама лкейсе, о кері байланыс оны одан бетер лкейтеді, ал теріс-азайтады. Кері байланыстар кернеуді, токты, моментті, жылдамдыты, брулы брышты мніне немесе туындысына пропорционалды туелді сигналдарды жеткізеді. Автоматталан реттеуді орындау шін кері байланысты сигналын лшеу керек, ал содан кейін кернеу трінде болатын нтижені кернеу трінде берілген реттеу шамасыны мнімен салыстырып, (алгебралык осындыны тауып) нтижені реттеліп жатан объектіге жіберу керек. детте, лшеу кралды реттеуіш рала сер ететін энергиясы жеткіліксіз боландытан кшейткіш ралды ажеттігі туады. Айтылан элементтер (кшейткіш, лшегіш жне реттеуіш ралдар) реттеу рдісін орындайды да, реттеуішті жабдыына кіреді.

Сонымен, автоматталан реттеу жйесі реттелетін объектіден жне реттеліп жатан шаманын згеруіне сер тигізетін реттеуіштен ралады.

 

4.1. Кернеу бойынша ата теріс кері байланыспен брышты жылдамдыты автоматты трде реттеу жйесі

 

Жйені рылымды слбасы 4.2-суретте келтірілген.

 

 

4.2-сурет. рылымды слба (а) жне озалтышты сипаттамалары (б)

 

алылтасу режимінде жйені барлы элементтеріні тедеулеріні трі мынадай болады:

 

 

Uкір = Uтап –аUк , Ет=Кк Кт Uк

U =Eт – IRт , U =E+ IR

Е=Cw , М=EI

Мнда Kк =Uк / Uкір , Kт =Eт / Uк -кшейткіш К жне трлендіргіш Т -ны кшейткіш коэффициенттері; Ет , Ек -трлендіргіш Т -ны жне озалтыш К-ны ЭК-тері; Rт , Rк-трлендіргішпен озалтышты кедергілері; а = Uк.б. / Uк-кернеу бойынша кері байланысты кшейту коэффициенті.

Трлендіруден кейін жабы жйедегі механикалы сипаттаманы тедеуін табамыз

, (4.2)

 

 

, .3)

 

мнда Кс=Кк Кт

 

4.2. Якорь тоы бойынша ата о кері байланыспен брышты жылдамдыты автоматты реттеу жйесі

 

Жйені рылымды слбасы 4.3-суретте келтірілген

 

 

4.3-сурет. рылымды слба (а) жне озалтышты сипаттамалары (б)

 

Кшейткішті кірісіндегі сигнал кернеулеріні осындысымен белгіленеді:

Uкір = Uтап +b I (R1+RK), (4.3)

 

b= .

 

(4.1) сияты тедеулер жйесін алып, сйкес трлендірулерді ткізіп, тйыталан жйені механикалы сипаттамасыны тедеуін табуа болады:

, (4.5)

 

Егер де кшейткішпен трлендіргішті кшейту коэффициенттері траты деп есептесек, онда озалтышты сипаттамалары тура сызы болады. (4.5) тедеуді бірінші мшесі Uтап тапсырылан кернеуге пропорционалды те оды бос жріс режиміндегі брышты жылдамдыты белгілейді (2 жне 2´ сипаттамалардаы 0 жне 0 нктелер)

Статизмді анытау шін (4.5) тедеуді о жаындаы екінші мшесін (Мном кезде) бірінші мшесіне блу керек

S= , (4.6)

 

Егер де =1 болса, онда d=0 болады (сипаттама 3) егер де > 1 болса, ода сипаттама лгайан сызы болады (сипаттама 1), егер де < 1болса, онда сипаттама тмен тсетін сызы болады (сипаттама 2)

 

Озалтышты брышты жылдамдыы бойынша ата теріс байланыспен брышты жылдамдыты автоматты трде реттеу жйесі

 

Біліктегі жктеме скен кезде озалтышты айналу жиілігі тмендейді, ал сонымен ТГ-ды, озалтышпен бір білікте орналасан, сигналы тмендейді.

ТГ-ды якорінен алынатын кернеу озалтышты брышты айналу жиілігіне пропорционалды. Тапсырылан сигнал бл кезде траты боландытан, К кшейткішті кірісіндегі сигнал лкейеді, ал сондытан Т трлендіргішті ЭК-і лкейеді жетегіні брышты жылдамдыыны лауын автоматты трде компенсациялайды.

Жйені рылымдык слбасы 4.4-суретте крсетілген.

Слба шін тедеулерді жйесін райы:

UКІР = UТАП –jw , ЕТ=КС UКІР

 

UК =EК + I RК , U =EТ - IRТ

ЕК=Cw , М=сI (4.7)

мндаJ=Uк.б. /w - жылдамды бойынша кері байланысты беріліс коэффиценті.

 

 

 

4.4.-сурет. рылымды слба (а) жне озалтышты сипаттамалары (б)

 

Сйкестелген трлендірулерден кейін тйыталан реттеу жйесіндегі механикалы сипаттамасына арналан тедеуді аламыз:

w = , (4.8)

мнда K=Kc /C - барлы жйені беріліс (кшейту) коэффициенті;

Rя =Rт+R

Беріліс коэффициент К траты кезде озалтышты сипаттамалары тура сызыты. О жаты бірінші мшесі озалтышты идеальді бос жрісіні брышты жылдамдыын, ал екінші мше - жктеме моментіні згеруімен пайда болан брышты жылдамдыты лауын анытайды.

Бл реттеу жйені статизмін (M=Mном кезде) мына формула бойынша анытайды:

d = , (4.9)

4.4 суретте крсетілген: К кезедегі сипаттама / /ІГ-ньщ шеткі шамасы бар кезіндегі 2 жне 2' сипаттамалар; ажыратылан жйені сипаттамасы 3. Кшейту коэффициентіні шамасы лкен кезде длдеп, тзету рылыларды немесе тратандыру кері байланыстарды (детте теріс иілгіш) кіргізу ажет болады, ал олар жйені орныты ылады жне тпелі рдістерді сапалары керекті болуын амтамасыз етеді. Жоарыда аралан жйелерді е лкен реттеу диапазоны 200:1.