Трлендіргіш-озалтыш жйеде электр жетсгіні моментін автоматты трде реттеу
Туелсіз оздырылатын траты ток электр жетегіні моментін реттеу шін ток бойынша сызысыз ата теріс кері байланыс олданылады.
4.7-суретте бл реттеуді негіздік слбасы крсетілген.
4.7-сурет. Жылдамдык бойынша кері байланысы жне ток кесуі бар
ата теріс кері байланысы бар брышты жиілікті автоматты трде реттеу
жйені негіздік слбасы.
Жылдамды бойынша кері байланыс озалтышты сипаттамасыны бірінші учаскесінде істейді, яни жктеме тоы I кесу ток Iкесазболанда (I<Ікес ), жне екінші учаскесінде I>Ikec кезінде.
4.8-сурет. Брышты жиілік жне ток кесу бойынша жйеде істейтін озалтышты механикалы сипаттамалары
Кесу ток бойынша теріс кері байланысы озалтышты тоы кесу тоынан асанда жмыс істейді. Бл кері байланыс жйеге белгілі длдікпен токты немесе моментті тратылыын стап труа жадай туызады (Ф=cопst кезінде).
Трлендіргіш Т- ны (мысалы,магниттік немесе тиристорлы тзеткіш) екі басару формасы бар: потенциометр П1-ден тсетін тапсырылан Uтап сигналды жне GТ тахогенератордан тсетін жылдамды бойынша Uк.б.теріс кері байланысты сигналыны айырымына пропорционалды басару сигналы бар БОІ орама П2 потенциометрден тсетін тіректік кернеу Uтір жне Rшкедергіде озалтыш М тоына пропорционалды кернеу лауыны айырымына V диод арылы осылан БО2 басару орамасы. Бл кернеуді айырымы ток I > Iкесаан кезінде Fб магниттік озаушы кшке арсы баытталан Fтмагниттік озаушы кшті рады.
Сипаттаманы екінші учаскесінде (І > Ікес кезінде ) жылдамды бойынша теріс кері байланыспен бірге ток бойынша теріс кері байланыс жмыс істейді. Бл жадайда нтижелі сигналды былай жазуа болады:
,
мнда Rбо1 - БОІ басару орама тізбегіні толы кернеуі;
Rт- БО2 ток кесу орама тізбегіні толы кедергісі;
Kт- жылдамды бойынша кері байланысты жеткізу коэффициенті;
Iкес =Uтір /Rш , Kк.б = Kт.г Wбо1 / Rбо1
Кернеу Uтір згерту арылы ток бойынша теріс кері байланыс жмыс істеуін бастайтын токты згертуге, яни шекті моментті згертуге болады.
Егер де I<Ікес болса, онда БО2-де апайды (диод УП боландытан), ал сол себептен жйе тек жылдамды бойынша кері байланыспен істейді 
жне 
кесінділерде сйкес р трлі П2 потенциометрден тапсыру кернеулерді мніне). Жктеме ток лкейген сайын брышты жылдамды азаяды, кері байланысты иКБ кернеуі тмендейді, БО] орамасындаы
Uбо1 =Uтап – Uкб те кернеу седі, оан сйкес трлендіргішті ЭК-І седі де брышты жылдамдыты лауыны алажаулы компенсациялайды. Кесу токтан озалтышты якорь тоы асан кезде БО2 орамада кернеу пайда болады. Бл кернеу магнитсіздірілетін сигналды туызады да нтижелі МК (F 
) атты азаяды, ал бл себептен трлендіргішті ЭК-і жне брышты жылдамды кенет лайды. озалтыш озалмай трса, оны якорь тізбегінде стопорлау тоы Iст аады, ал нтижелі ЭК стопорлау тоыны трлендіргіш-озалтыш тізбекті кедергісіні кбейтіндісіне те.
3.14. Таырып 14.ыса тйыталан жне фазалы роторы бар асинхронды озалтышты осылуы. осылу асиеттері жасартылан ыса тйыталан асинхронды озалтыштар.
сынылатын дебиет:
1. Москаленко В.В. Электрический привод. М: Энергоатомиздат, 2000– 415 с.
2. Чиликин М.Г., Сандлер А.С. Общий курс электропривода. – М: Энергия, 1981. – 1981 г.
3. Басов А.М., Шаповалов А.Т., Кожевников А.С. Основы электропривода и автоматическое управление электроприводом в с.х. – М: Колос, 1972. – 344 с.
4. Шичков Л.П. Автоматизированный электропривод. Методические указания и задания. – М.: ВСХИЗО, 1986.