За жмыс кезінде озалтышты уатын есептеу

а) Траты жктеме

 

Жылдамдыы реттелмейтін жне траты жктемемен істейтін едуір механизмдер бар. Мндай механизмдер ретінде, мысалы насостар, желдеткіштер жне т.б. жатады. Крсетілген уата озалтышты тадаса,онда ол рсат етілетін ыздыру температурасы бойынша толы пайдаланылады. Бл жадайда озалтыш уатын, егер де механизмні ттынатыны белгілі болса, есептеу те жеіл болады. Кейбір уаытта озалтышты жіберу моментіні жеткілігін тексеру керек, себебі механизмдерді орнынан озалан кезде ктерікі ажалу моменттері болады. Насос озалтышыны уатын мына формуламен табамыз:

(5.2)

мнда V-насосты беруі, м³ /с; g -отару суытылыты тыыздылыы, кг/м³, Н-есептік крсетуді биіктігі ,м; h_нас - насосты ПК-і; h_бер -озалтыштан насоса беріліс ПК-і; g -ауырлы кшті деуі (g=9,81 м /с²).

Желдеткіш озалтышыны уаты

(5.3)

мнда p -желдеткішті шыысындаы ысым, Па; h_жел -желдеткішті ПК-і.

 

б) Ауыспалы жктеме

 

за ауыспалы жктеме кезде (оны графигі жалпы трде 5.2-суретте крсетілген ), алдын ала тадалан озалтышты ыздыру бойынша тексеру керек. Ол шін цикл бойынша е лкен t_макс температура асуын тауып, оны t_рук рсат етілген температурамен салыстыру керек:

t_макс < t_р

5.4-сурет. озалтышты білігіндегі сатылы уат графигі жне

шыындар

 

Орташа шыындар дісі

 

Жылылы айтару траты кезде озалтышты асуы циклды орташа шыындарымен белгіленеді:

(5.4)

мнда DР_i -i-дегі интервалдаы уат шыыны; t_i -интервалды затыы; т -циклдегі интервал саны; t_ц - циклды уаыты.

Табылан орташа шыындарды номиналды шыындармен салыстырады, ал егер де болса, онда

 

Орташа шыын дісімен уатты есептеуді реті

 

1) жылылы айтару жне брышты жылдамды траты кездегі озалтышты білігіндегі орташа уатты механизмні жктеме диаграммасы бойынша анытаймыз:

2) табылан есептелген уат бойынша каталогтан сйкес келетін озалтышты тадаймыз.

3) ртрлі брышты жылдамды кезінде озалтышты, жктемені функциясы ретіндегі ПК-терді исытарын пайдаланып, жктеме диаграммасыны рбір интервалына уат шыынын табамыз да,

графигін саламыз (5.5сурет).

4)циклді орташа шыьндарын тауып, оларды номиналды шыындармен

салыстырамыз

(5.6)

Егер де ПК-ті жктемеден туелділігі белгілеуде ыйыдыра болса,онда токты графигі болан кезде (5.5-сурет), тадалан озалтышты тексеру шін, эквивалент ток дісі олданылады.

Эквивалентті ток-бл траты мні бар озалтышта аатын натылы токты жасайтын шыыны сияты шыындарды шыаратан ток:

, мнда –траты шыындарды уаты; -жктемедегі туелді айнымалы шыындар. Циклды шыындарыны орташа уатын былай белгілеуге болады

(5.7)

 

 

5.5-сурет. айталанбалы-айту режиміндегі жмысты графигі

 

немесе

бдан эквиваленттік ток те

(5.8)

 

Эквивалент токты тапаннан кейін оны номиналды токпен салыстырамыз: егер І_э<I _ном болса, онда озалтыш ыздыру бойынша пайдалануды толы жадайларына сйкес болады.

те жай озалтышты ыздыру бойынша тексергенде озалтышты уатыны немесе моментіні графигін пайдаланады.

Магнит аын траты кезінде, яни момент М=кІ , озалтышты тексеру шін эквивалент моментіні дісін олданады. Сатылы график шін эквивалент момент былай жабылады:

(5.9)

Егер де жктеме диаграмма уат графигі арылы берілсе, онда озалтышты ыздыру бойынша тадау эквивалент уатыны дісі арылы орындалады. Біра бл жадайда уатпен токты арасында тура пропорционалды болу керек, яни

 

ал содан кейін озалтышты номиналды уатымен салыстырылады:

болу керек.