Машина блшектерін алпына келтіру
Блшекті алпына келтіруді технико-экономикалы тжырымдамасы
Машина блшектерін алпына келтіру, жндеу процесіні тиімді экономикалы крсеткіштері негізінде блшектерді алпына келтіруді жоары техникалы крсеткіштерін амтамасыз ететін тиімді жндеу технологиясын тадап абылдауды талап етеді. Жндеуді технологиясы ретінде блшекті жнделуін белгілі бір операциялар реттілігімен орындауды техникалы процесін тсінуге болады.
Блшекті алпына келтірілуіні технологиялы процесін жасап дайындау барысында, сас блшек конструкциясын жндеу шін іс-тжірибеде олданылып жрген жне де тиімді технико-экономикалы крсеткіші бар алпына келтіру дістері негізге алынады. Тозан тлшекті алпына келтіруді ажеттілігі туралы шешім экономикалы талдау негізігд абылданды. Егер де алпына келтіруді ны жаа блшек нынан тмен болдса, онда алпына келтіру тсілін тадап абылдау барысында блшекті тозу шамасын, оны кне...
детте блшекті алпына келтіруді ны дайындалан жаа блшек ныны 10-25% райды, ал крделі конфигурациядаы блшек шін 5-10 %.
Блшекті конструктивтік ерекшелігін, сер етуцші жктемелер сипатын, сондай-а жндеуден со термиялы деуді ажеттігін ескеру ажет. Блшекті алпына келтіруді тсілін олдану жайындаы тпкілікті шешім жоарыдаы айтыландарды ескере отырып, наты ндірісті техникалы ммкіндігіненегізделіп абылданады.
Сонымен атар абылданан алпына келтіру дісі, алпына келтірілген блшекті мехнаникалы жне техникалы сипаттамаларыны жеткілікті техникалы ресурсын ммкіндігінше толы амтамасыз етуге ажет. Блшектіі талап етілген дісін тадап абылдау кезінде тек алпына келтіру ны ана негізге алынбайды, сонымен атар алпына келтірілу сапасы жанасушы блшектерді тозу жылдамдыына сер етуі де ескерілуі тиіс.
Блшекті алпына келтірілуді олайлы тсілін тадп абылдау критериі, бл оны тиімділік крсеткіші Э:
Э= C/Т*О
Мндаы: Т- блшекті жндеуден кейінгі ызмет ету мерзімі;
С – жндеуге кеткен шыындар О – блшекті алпына келтіру барысындаы орындалатын операциялар саны.
азіргі кезде блшекті алпына келтіру шін пісіру, балыма абат тсеу, болат абатын электролиттік сіру, жндеу лшеміне дейін деу, осымша блшектер дісі, сондай-а пластикалы деформацилау дістері кеінен олданылады.
Пісіру
Кміртекті жне оспалы болаттарды пісіру.Пісрісу блшекті бтіділігін алпына келтіруді біршама ке тараан дісі болып табылады. Жндеу жмыстарын жргізу кезінде келесі пісіру трлері біршама жиі олданылады: Электр доалы пісіру – олмен атарылатын, жартылай автоматты жне автоматты, орау газдарыны ортасында электршлакты. бырларды пісіру шінацетилендіоттекті пісіру кеінен олданылады.
Блшекті пісіру мен алпына келтіруді блшекті бтінділігіні бзылуы – жарыты нбойына ткен саылауды жне блшекті сынуыны пайда болуы кезінде олданылады.
ЖЖндеу жмыстары кезінде олмен атарылатын электрдоалы пісіру кеінен олданылады, себебі ол жмысты жікті кез келген орналасуында жне кез келген жадайда олданылады. Сонымен атар бл пісіру тріні ке трде олданылуы пісіруші жабдыыны ке таралуы мен тмен ндылыы.
Жабдыты жндеу механикалы цехында жндеу кезінде пісіруді едуір німді дісі – флюс абаты астында автоматты жне жартылай автоматты, инертті газ ортасында пісіру олданылады. Наты пісіру дісін тадап абылдау блшекті физико-механикалы асиетіне, пісіру жігіні сапасына ойылатын талаптара жне жндеуді жргізу жадайына байланысты болады.
Пісіруді траты жне айнымалы тоты олдана отырып жргізеді. Траты токпен пісіру барысында жоары сапалы жік алыптасады, біра бл кезде жоары нды жне крделі жабдыты олданылуы процесті біршама крделендіреді.
Траты токпен пісіруді тура жне кері полярлыта жргізеді. Пісіруді бірнеше тсілінде траты то генераторыны о клеммасын блшекке жалайды, ал сол клемманы пісіруэлектродына осады, ал пісіруді кері полярлында клеммалар керісінше осылады. О электродта, сол электрода араанда лкен жылу блінеді. Сондытан да пісіру процесін о жне кері полярлытаы тоты олдана отырып реттеуге болады. Сонымен атар полярлылыты абылдануы блшек салмаы мен конструктивті лшемдеріне байланысты, мысалы, массивті блшектерді о полярлы топен пісіру кезінде блшек жасы ызады, жне де болатты балы тередігі кбейеді. Ал жа абыты болаттарды пісру шін оларды кері полярлы тоа жалайды, бл жадай блшекті атты ызып кетуден жне пісіру жігіні кюінен сатайды.
Пісіруді технологиялы процесін жасап-дайындаудаы басты кезе бл, пісіру электродын тадау болып табылады. Электродты тадау барысында пісірілуші блшекті конструктивті материалы ескеріледі.
Кміртекті болатты олмен электрдоалы пісіру кезінде балитын болат электродтар олданылады. Мндай электродтарды сипаттамалары 5.1 кестесінде берілген.
5.1 кесте
| Электродты типі | зілуге уаытша кедергісі, мПа | Салыстырмалы заруы % | Соылы ттырлыы, кДж/м3 |
| Э-38 | - | - | |
| Э-42 | |||
| Э-42А | |||
| Э-46 | |||
| Э-46А | |||
| Э-50 | |||
| Э-50А |
Электродты диаметрі пісіруші ырды алыдыына, пісіру осылыстарыны тріне жне де жікті лшеміне байланысты абылданады.
Пісірілу ырыны алыдыына байланысты тйістірмелі жік шін келесі диаметрдегі электродтарды олданады:
5.2 кесте
| Пісірілуші ырды алыдыы, мм | 2-дейін | 3:5 | 6:8 | 9:12 | 13:15 |
| Электродты диаметрі, мм | 3:4 | 4:5 | 5:6 | 6:7 |
Тйістірмелі осылыстаы жіктерді кп жрісті пісіру кезінде алашы жрісі, детте, диматері 4 мм-ден кп болмайтындай электрод кмегімен орындалады. Бл жаса тбіндегі жік дігеін жасы пісіру шін ажет. Брышты жне жіктер шін жік катетіне зе ою ажет. Жік катеті 3:5 мм болан кезде пісіруді диматері 3+4 мм электродпен орындайды, ал жік катеті 6-8 мм боланда диаметрі 4-5 мм электродты олданады.
Электродты рбір диаметріне пісіру тогыны белгілі бір араашытыы сйкес келеді. Ток кшіні шамасын келесі рнектен анытауа болады.
І=( + dэл) dэл
Мндаы жне – траты коэфициентер (=20 жне =6) dэл – электродты диаметрі, мм. Болат алыдыы 3 dэл кп болан жадайда тек кшін 10-25 пайыза лайту ажет, ал, 1,5 dэл аз алыдыта 10-15 пайыз азайтады.
1*13 жне 2*13 хромды болатынан жасалан конструкцияны алпына келтіру біратар иындытар тудырады. Бл жадай здігінде хром 600:9000С температурада кміртекпен жеіл осылыса тсетіндігімн тсіндірілеі. Сондай-а хромды болаттарды ауада суыту барысында здігінше шыныуа бейімдейді. здігінен шыныуды нтижесінде пісірілу жігі мен жік аймаыны болаты лкен аттылы пен морттылы алыпа ие болады. Жне де хромны кшті тотыуы иын балыыш тоттарды тзілуіне келіп соады, ал бл з кезегінде пісірілу жігіні сапасын тмендетеді.
рамында 0,2 % дейін кміртегі жне 12:14 % дейінгі хромы бар хромды болаттар, аустениттік класа жатады.
Мндай болаттарды пісіру алдын 200:3000С температураа дейін ыздырып, пісіруден со термиялы деу ажет.
Электрдоалы пісіруді аз ток кезінде кері полярлытаы траты тота жргізеді. Мнда ток кшін электрод диаметріні рбір 1 мм-не 25:30 А болатындай етіп абылдайды.
Пісіруді Э-55, Э-60, Э-70 типтегі электродтарды кмегімен жргізеді.
Хромды болаттарды газды пісіруді блшек алыдыы 1:3 мм болан кезе орындайды. Елеусіз ацетиленні атынасы бар ацетилендіоттекті оспаны олданады. Пісіруді 50% бурадан жне 50% бор ышылынан тратын флюсті олдана отырып, бір жрісте орындайды. Присадалы материалы ретінде (Св 10ХМ, Св 10Х5М, Св 08Х3ГСМ) оспалы болатарынан немесе (Св 6Х14, Св10Х13) жоары оспалы болаттардан дайындалан сымды олданады.
ОХ18Н9 жне 1Х18Н9 хромни келді осылыстарды пісіруден алдын 850:10000 С температураа дейін ыздырып суда жылда суытуды кмегімен термиялы деуге береді, егер де пісіруші болат аз алыдыта болса, онда оны ауамен суытады.
Термиялы деу болатты механикалы асиетін жаартады жне де кристаларалы коррозияа тратылыын жоарылатыд.
1Х18Н9Т жне 1Х18Н115 хромникельді болаттар з рамында титан жне ниоби сияты элементтерді арастырады, бл элементтер хрома араанда кшті карбид тзгіштер болып табылады. Кмітекпен реакцияа алдын тсе отырып хром карбидіні тзілуіне жол бермейді. Бл кезде пісіруден со термиялы деуді жргізуді ажеті жо.
Газды пісіру 2мм-ге дейінгі алыдытаы бйымдар шін, рамында 57 % суссыз бурасы, 32,6 % кремни балшыы; 0,15 % ферромарганеці бар флюсті олданумен жреді. Флюсті тйіспені арама-арсы бетіне шаылады. Пісірілмелі осылыстар негізгі болат пен салыстыранда кристаларалы коррозияа біршам аз тратылыа ие болады.
Х18Н9 жне Х18Н9Т болатты доалы пісіру кері полярлытаы траты тота орындауажет. Материалды ызып кетуін тмендету шін пісіру тоын салыстырмалы аз шамада олданады. Соынмен атар, пісіру аймаынан жылуды кету бойынша осымша шаралар олдану ажеттігі туады, мысалы, мысты тсемді олдана отырып ЦЛ-2 немесе ЦЛ-4 тсемі бар Св08ХМА немесе СвХ19Н9Т болаттарынан жасалан электродтарды олданамыз. осалы болаттарды пісіру барысында біршама сапалы жік аргонды доалы олданумен алыптасады. Бщл жадайда электродты тсеміні рамына кіретін кміртегіні есебінен пісірілу жігіні кміртегімен ныайтылуы жреді, бл болатты кристаларалы коррозияа тратылыын жоарылатады.