Дрістерді таырыпты жоспары

 

Глоссарий:

Тркілеуге жататын млік - Сотталушыны тркіленген млкін укілетті мемлекеттік органа беру азастан Республикасыны задарына сйкес оан ойылатын барлы талаптар анааттандырыланнан кейін жргізіледі. Тркіленген млік есебінен анааттандыруа жататын талапар жнінде мемлекет оны сатудан немесе одан рі пайдаланудан алынан аражат шегінде жауап береді. Тркіленген млікті укілетті мемлекеттік органа беру тртібін азастан Республикасыны кіметі белгілейді.

Тзеу жмыстары тріндегі жазаны теуші адамдара олданылатын ктермелеу шаралары.Трбиелік іс – шаралара белсенді атысатын жне жбірленушіні денсаулыына жне млкіне келтірген залалды, мемлекетке келтірген материалды заллды теу жнінде шаралар олданатын жне сот таайындаан жазаны толы теуді ажет етпейтін сотталан адамдарды сот осы Кодексте кзделген тртіппен шартты трде мерзімінен брын босатуы ммкін.

оамды жмыстара тарту тріндегі жазаны теуден асаана жалтару - Сотталушы: оамды жмыстара длелді себептерсіз біа айды ішінде екі реттен астам шыпаса; ебек тртібін бір айды ішінде екі реттен арты бзса; жазаны теуден жалтару масатымен жасырынса, оамды жмыстара тарту тріндегі жазаны теуден асаана жалтаран деп танылады.

Жадайды згеруіне байланысты ылмысты жауаптылытан босату -ылмыс белгілері бар рекет жасан адамды, егер істі сот араан кезде жадайды згеруі салдарынан ол жасаан рекет оама ауіпті емес деп танылсы, сот ылмысты жауаптылытан босатуы ммкін.

Жазаны атару негіздемесі - Сотты зады кшіне енген кімі немесе аулысы, сондай – а раымшылы немесе кешірім жасау актісі жазаны атару негіздемесі болып табылады.

Жазаны теу орны туралы хабарлау - Сотталушыны жазасын теу орнына келгені туралы жазаны атарушы мекемені немесе органны кімшілігі сотталушыны алауы бойынша жаын туыстарыны не зады кілдеріні біріне хабарлауа міндетті.

Бас бостандыын шектеу тріндегі жазаны теуші адамдарды ебек жадайлары - Бас бостандыын шектеуге сотталан адамдарды ебегі, осы Кодекспен белгіленген ережелерді оспаанда, азастан Республикасыны ебек занамасымен реттеледі. Сотталан адамды баса жмыса, оны ішінде баса жерге ауыстыру ылмысты атару инспекциясыны келісімімен жзеге асырылады.

Бас бостандыын шектеу тріндегі жазаны теуші адамдарды ебек жадайлары - ылмысты – атару инспекциясы бас бостандыын шектеу тріндегі жазаны теуші адамдармен трбие жмысын жргізеді. Сотталан адамдарды трбиелік сипатта жргізілетін іс – шаралара белсенді атысуы ктермеленеді жне тзелудегейін анытаан кезде ескеріледі.

Бас бостандыын шектеу тріндегі жазаны теуші адамдармен трбие жмысы -Сотталушыны млкі, соны ішінде оны орта немесе бірлескен меншіктегі лесі, ашасы мен баалы ааздары, сотталушыны банктердегі салымдары мен кез келген меншік нысанындаы активтерге зге де салымдары сот кімі бойынша тркіленуге жатады. Сондай-а ылмысты іс-рекет обьектісі, ылмыс жасау ралы, айналымнан алынып ойылан зат болып табылатын млік сот кімі бойынша тркіленуге жатады. Сотталушыны сот кімі бойынша тркілегуге жатпайтын млікті Тізбесінде аталан млкі тркіленуге жатпайды. Сотты кімі ойынша тркіленуге жататын млікті кімге тиесілі екендігі туралы даулар азаматты сот ісін жргізу тртібімен шешіледі.

Бас бостандыынан засыз айыру –адамды оны рлауа байланысты емес бас бостандыынан айыру – ш жыла дейінгі мерзімге бас бостандыын шектеуге, не ш айдан алты айа дейінгі мерзімге амауа, не ш жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Абайсызда кісі лтіру –абайсызда кісі лтіру ш жыла дейінгі мерзімге бас бостандыын шектеуге немесе сол мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Адам лтіру –кісі лтіру, яни баса адама ыа арсы асаана аза келтіру – алты жылдан он бес жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Адамды рлау –адамды рлау трт жылдан жеті жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Азаптау –дайы рып – соу немесе зге кш олдану рекеттері жолымен тн зардабын немесе психикалы зардап шегу, егер бл кодексті баптарына кзделген зардаптара кеп сопаса,- елу айлы есептік крсеткіштен жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде немесе сотталан адамны алты айа дейінг кезедегі жалаысыны немесе зге табысыны млшерінде айыппл салуа не ш айдан алты айа дейінгі мерзімге амауа, не екі жыла дейінгі мерзімге тзеу жмыстарына, не дл сол мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Айыппл –айыппл осы кодексте кзделген шекте, замен белгіленген жне жаза таайындау стіне олданылып жрген айлы есептік крсеткішті белгілі бір млшеріне сйкес келетін млшерде не сотталан адамны жалаысыны немесе ол ылмыс жасаан стіне белгілі бір кезе ішіндегі зге де табысыны млшерінде таайындалатын аша ндіріп алу.

Аталан ылмыс –егер адам жасаан рекетте осы кодексте кзделген ылмыс рамыны барлы

Баылау жасалатын жеткiзiлiм андай да бiр ылмысты тергеу жне осы ылмысты жасауа атысан адамдарды анытау масатында оларды зыреттi органдарыны рсат беруiмен жне адаалауымен засыз немесе кдiк туызатын жк партиясын бiр немесе бiрнеше мемлекеттердi аумаынан, кетуге, алып туге немесе келуге жол берiлетiн дiстi бiлдiредi;

Баланы ауыстыру –баланы асаана ауыстыру-екі жзден бес жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде немесе сотталан адамны екі айдан бес айа дейінгі кезедегі жалаысы немесе зге де табысы млшерінде айыппл салуа не екі жыла дейінгі мерзімде тзеу жмыстарына, не дл сол мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Ведомстволы баылау - Жазаны атарушы мекемелер мен органдарды ызметіне жоары тран басару органдары мен лауазымды адамдарды тарапынан ведомстволы баылау жзеге асырылады. Ведомстволы баылауды жзеге асыру тртібі нормативтік ыты актілермен белгіленеді.

Денсаулыа асаана жеіл зиян келтіру –денсаулытын ыса уаытты бзылуына немесе жалпы ебек абілетін айтарлытай емес траты жоалтуа кеп соан денсаулыа асаана жеіл зиян келтіру.

Елеулi ылмыс трт жылдан кем емес мейлiнше кп мерзiмге бас бостандыынан айыруа немесе жазаны анарлым ата шарасымен жазаланан ылмысты бiлдiредi;

Есі дрыс еместік -осы кодексте кзделген оамды ауіпті рекетті жасаан кезде есі дрыс емес кйде болан, яни созылмалы психикалы ауруы, психикасыны уаытша бзылуы, кемаылдыы немесе психикасыны згеде дертке шырауы салдарынан зіні іс-рекетіні іс жзіндегі сипаты мен оамды ауіптілігін ына алмаан немесе оан ие бола алмаан адам ылмысты жауапа тартылуа тиіс емес.

Ескіру мерзімі –осы Кодексте кзделген ескіру мерзімі кмелетке толмаандарды ылмысты жауаптылытан немесе оны жазасын теуінен босату кезінде те жартысына ысартылады.

Жала жабу –жала жабу, яни баса адамны ар-намысы мен адір-асиетіне нса келтіретін немесе оны беделін тсіретін крінеу жалан мліметтер тарату – жз айлы есептік крсеткіштен екі жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде немесе сотталан адамны екі айа дейінгі кезедегі жалаысы немесе зге де табысы млшерінде айыппл салуа, не жз жиырма сааттан жз сексен саата дейінгі мерзімге тзеу жмыстарына жазаланады.

Жан кйзелісі жадайында болан адам лтіру –жбірленушіі кш олдануынан немесе ауыр балааттауынан не зге де заа арсы немесе моральа жат іс-рекетінен пайда болан кенет пайда болан жан кйзелісі жадайында, сонымен бірдей жбірленушіі жйелітрдегі заа арсы немесе моральа жат мінез- лына байланысты туындаан заа созылан психиканы бзатын жай кйде адам лтіру.

Жаа туан сбиді анасыны лтіруі -анасынын зіні жаа туан сбиін туып жатан кезінде, сол сияты одан кейінгі кезеде психикасын бзатынжадайда немесе есіні дрыстыын жоа шыармайтын психикасы бзылуы жадайында лтіру.

Жауапты мемлекеттiк ызмет атаратын адамдар - мемлекеттi мiндеттерi мен мемлекеттiк органдарды кiлеттiгiн тiкелей атару шiн азастан Республикасыны Конституциясында, азастан Республикасыны конституциялы жне зге де задарында белгiленген ызметтердi атаратын адамдар.

Жбірленушімен татуласуына байланысты ылмысты жауаптылытан босату –ауыр емес ылмыс жасаан немесе адамны айтыс болуымен немесе оны денсаулыына ауыр зиян келтірумен байланысты емес орташаауыр ылмысты бірінші рет жасаан адам, егер ол жбірленушімен татуласса жне келтірілген зиянны есесін толтырса, ылмысты жауаптылытан босатуа жатады.

Засыз аборт жасау –тиісті бадардаы жоары медициналы білімі жо адамны аборт жасауы – бес жз айлы есептік крсеткішке дейінгі млшерде немесе сотталан адамны алты айа дейінгі кезедегі жалаысыны немесе зге табысыны млшерінде айыппл салуа, не екі жыла дейінгі мерзімге тзеу жмыстарына, не дл сол мерзімге бас бостадыын шектеуге не алты айа дейінгі мерзімге амауа алуа жазаланады.

Зорлау -зорлау, яни жбірленушіге немесе баса адамдара кш олданып немесе оны олданбашы болып орытып, не жбірленушіні дрменсіз кйін пайдаланып жынысты атынас жасау.

ажетті орану –ажетті орану жадайында ол сушы адама зиян келтіру, яни оранушыны немесе зге бір адамны жеке басын, трын уйін, меншігін, жер учаскісін жне баса да ытарын, оамны немесе мемлекетті замен оралатын мдделерін оамды ауіпті ол сушылытан ол сушыа зиян келтіру жолымен орау кезінде, егер бл орайда ажетті орану шегінен асып кетушілікке жол берілмеген болса, ол ылмыс болып табылмайды.

ажетті орану шегінен асан кезде ылмысты жауаптылытан босату –оамды ауіпті ылмыстан болан рейлену, ору немесе сасалатау салдарынан ажетті орану шегінен асан адамды сот істі мн-жайын ескере отырып, ылмысты жауаптылытан босатуы ммкін.

ажетті ораныс шегінен шыу кезінде денсаулыа ауыр зиян келтіру –денсаулыа ажетті ораныс шегінен шыу кезінде жасалан асаана ауыр зиян келтіру.

ажетті ораныс шегінен шыу кезінде жасалан кісі лтіру –ажетті ораныс шегінен шыу кезінде жасалан кісі лтіру-екі жыла дейінгі мерзімге бас бостандыын шектеуге немесе дл сол мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

азастан Республикасыны ылмысты-атару задары - азастан Республикасыны ылмысты – атару задары осы Кодекстен жне азастан Республикасыны зге де задарынан, сондай – а жазаны жне сотталандара ылмысты – ыты ыпал етуді зге де шараларын атару мен теуді тртібін жне жадайларын белгілейтін нормативтік ыты актілеоден трады.

амау-амау сотталан адамды таайындалан жазаны бкіл мерзімінде оамнан ата ошаулау жадайында стау болып табылады.

Кмелетке толмаан адамды оама арсы іс-рекеттер жасауа тарту –кмелетке толмаан адамды есірткілік немесе баса да есегіретін заттарды медициналы емес трыда ттынуа не спирттік ішімдіктерді дайы ттынуа, не жезкшелікпен, аыбастыпен немесе айыршылыпен айналасуа тарту.

Кмелетке толмаандарды жазадан босату –бірінші рет кішігірім немесе орташа ауырлытаы ылмыс жасааны шін сотталан кмелетке толмаан адам, егер оны тзеуге кзделген трбиелік сері бар мжбрлеу шараларын олдану жолымен ол жеткізуге болады деп танылса, сот оны ылмысты жауаптылытан босатуы ммкі.

Кмелетке толмаандарды саудаа салу –кмелетке толмаан адамды сатып алу – сату не кмелетке толмаан адама атысты оны біреуге беру немесе оны иемдену трінде зге ммілелер жасау – екі жылдан жеті жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа жазаланады.

Кін - адам солара атысты з кінсі аныталан оамды ауіпті рекеті жне пайда болан оамды ауіпті зардаптар шін ана ылмысты жауапа тартылуа тиіс.

орыту -лтіремін деп немесе денсаулыа ауыр зиян келтіремін деп, сол сияты адамны жеке басына зге ауыр кш крсетемін не млікті ртеп ртамын деп, жарылыс жасап немесе зге жалпы ауіпті тсілмен орыту, бл орытуды іске асатындыына ауіптенуді жеткілікті негіздеріні бар екендігі кезінде.

орлау –орлау, яни баса адамны ар намысы мен адір-асиетін депсіз трде кемсіту – дейінгі кезедегі жалаысы немесе зге де табысы млшерінде айыппл салуа, не жз жиырма саата дейінгі мерзімге оамды жмыстара тартуа, не алты айа дейнгі мерзімге тзеу жмыстарына жазаланады.

рылымды алыптасан топ тез арада ылмыс жасауа кездейсо рылмаан жне оны мшелерiнi рлi мiндеттi емес трде шарттылыпен аныталан мшелiлiктi здiксiз сипаты ескерiлген немесе дамыан рылымы жасалынан топты бiлдiредi;

ылмыс жасаан адамды стау кезінде денсаулыа ауыр зиян келтіру -ылмыс жасаан адамды стау шін ажетті шараларды асыра олдану кезінде денсаулыа асаана ауыр зиян келтіру.

ылмыс жасаан адамды стау шін ажетті шараларды шектен шыу кезіде жасалан кісі лтіру –ылмыс жасаан адамды стау шін ажетті шараларды шегінен шыу кезінде жасалан кісі лтіру.

ылмыс ымы – осы кодексте жазалау атерімен тыйым салынан айыпты оамды ауіпті рекет ылмыс деп танылады. ылмысты зады састыы бойынша олдануа жол берілмейді.

ылмыстан тскен табыстар андай да бiр ылмысты жасауды нтижесiнде тiкелей немесе жанама трде алынан я болмаса ола тсiрiлген кез-келген млiкті бiлдiредi;

ылмысты жауаптылы негізі – ылмыс жасау, яни осы Кодексте кзделген ылмыс рамыны барлы белгілері бар рекет ылмысты жауаптылыты бірден-бір негізі болып табылады. Бір ылмыс шін ешкімді де айталап ылмысты жауапа тартуа болмайды.

ылмысты заны уаыт бойынша олданылуы - рекетті ылмыстылыы мен жазаланушылыы сол рекет жасалан уаытта олданылып жрген замен белгіленеді. оамды ауіпті іс-рекет жзеге асырылан уаыт, зардаптарды басталан уаытына арамастан, ылмыс жасалан уаыт деп танылады.

ылмысты-атару ісін жргізудегі адаалау - Жазаны атарушы мекемелер мен органдар кімшілігіні задарды сатауын адаалауды азастан Республикасыны задаына сйкес азастан Республикасыны Бас Прокуроры мен оан баынышты прокурорлар жзеге асырады.

Медициналы сипаттаы мжбрлеу шаралаыны трлері –сот медииналы сипаттаы мжбрлеу шараларыны емханалы мжбрлеп адаалау жне психиатрда емделу, жалпы лгідегі психиатриялы стационарда мжбрлеп емдеу, мамандырылан лгідегі психиатриялы стационарда мжбрлеп емдеу.

Мемлекеттiк мiндеттер - азастан Республикасыны Конституциясымен жне задарымен мемлекеттi, оны органдары мен мемлекеттiк ызмет атаратын адамдарды кiлеттiгiне жатызылан iс жргiзу мндерi.

Мемлекеттік органдарды баылау жне адаалау міндеттері задармен укілеттік берілген мемлекеттік органдарды азастан Республикасыны за актілеріне сйкес задылыты саталуын амтамасыз ету, задарды бзылу себептері мен жадайларын анытау мен жою, азаматтар мен зады тлаларды бзылан ытарын алпына келтіру, нормативтік ыты актілерді дл рі біркелкі олданылуын жне нормативтік актілерді міндетті талаптарыны орындалуын тексеру жнінде жзеге асыратын міндеттері.

Млiк мейлi ол материалды немесе материалсыз, жылжымалы немесе жылжымайтын, заттай немесе ыты трыда крсетілген болса да кез-келген активтердi, сондай-а осындай активтерге арналан ыты немесе олара деген мдденi растайтын зады жаттарды немесе кесiмдердi бiлдiредi;

Млікті тркілеу –млікті тркілеу дегеніміз соттлан адамны меншігі болып табылатын млікті брін немесе бір блігін мемлекетті меншігіне мжбрлеп теусіз алу.

Негiзгі ы бзушылы ылмыс рамын райтын осы Конвенцияны 6-бабында крсетiлген рекеттердi жасалуы ммкiн болуына атысты, нтижесiнде табыстар алынан кез-келген ы бзушылыты бiлдiредi;

лім жазасы - лім жазасы – ату жазасы адамны міріне ол сатын ерекше ауыр ылмыстар шін, сондай – а соыс кезінде немесе рыс жадайында мемлекеттік сатынды, бейбітшілікке жне адамзатты ауіпсіздігіне арсы ылмыс жне ерекше ауыр скери ылмыстар жасааны шін ана е ауыр жаза ретінде олданылуы ммкін.

Соттылы –ылмыс жасааны шін сотталан адам айыппл кімі зады кшіне енген кннен бастап соттылыты жою немесе алып тастау кезіне дейін отты болан деп есептеледі. Осы кодексте сйкес соттылы ылмысты лденеше рет айталануы, ылмысты айталау кезінде жне жаза таайындау кезінде ескеріледі.

Тркiлеу сотты немесе баса да зыреттi органны аулысымен млкiнен млдем айыруды бiлдiредi;

Тркіленуге жататын млікке байланысты шінші тлаларды міндеттері - зінде сот кімімен тркіленуге жататын млік бар йымдар мен азаматтар бл туралы сота немесе укілетті мемлекеттік органа хабарлауа міндетті. Аталан млікті жасырылуына, блінуіне немесе рлануына кінлілер заа сйкес жауапа тартылады.

Тыйым салу немесе алып ою млiктi беруге, жаыртуа, иелiктен алуа немесе орнын ауыстыруа уаытша тыйым салуды немесе осындай млiктi иемденудi уаытша ола алуды, немесе сотты немесе баса да зыретті органны аулысы бойынша олара уаытша баылау жасауды бiлдiредi.

кімді атарудан кейін аныталан млікті тркілеу - кім барлы млікті тркілеу блігінде атарылып, біра айыптау кімін атаруды замен белгіленген теу мерзімдері біткенге дейін сотталушыны оан кім шыарылана дейін немесе кім шыарыланнан кейін ол тркілеуге жататын аражата сатып алан тркіленбеген млкі табылан жадайларда, кім шыаран сот немесе кімді атару орны бойынша сот, егер млік за бойынша тркіленуі ммкін болса, сот атарушысыны сынуымен табылан млікті тркілеуді атаруа жіберу туралы аулы шыарады.

рып-соу –тн ауруын келтірген, біра осы кодексте кзделген зардаптара кеп сопаан рып-соу немесе зге кш олдану рекеттерін жасау.

йымдасан ылмысты топ белгiлi бiр уаыт кезеi iшiнде тiршiлiк ететiн жне тiкелей немесе жанама трде аржылы немесе зге де материалды пайда табу шiн немесе бiрнеше елеулi ылмыстарды немесе осы Конвенцияа сйкес осындай деп танылан ылмыстарды жасау масатында келiсiп iс-рекет ететiн рамында ш немесе одан да кп адамдары бар рылымды трыда алыптасан топты бiлдiредi;

Шектен шыушылыы –ылмыса атысушыны баса атысушыларды ойында болмаан ылмысты жасауы оны шектен шыушылыы деп танылады. Шектен шыушылы шін баса атысушылар ылмысты жауапа тартылмайды.