Негізгі сратар

1. ылмысты ізге тсуді тсінігі мен мазмны. ылмысты ізге тсуді жзеге асыруды жалпы шарттары. ылмысты ізге тсуді нысандары.. Жеке, жеке-жариялы жне жариялы істер бойынша ізге тсу жне айыптау. Жариялылы жне диспозитивтік принципі.

2. ылмысты ізге тсуді болдырмайтын жадайлар. ылмысты ізге тсуді жзеге асырмауа ммкіндік беретін мн-жайлар. Жбірленушімен бітісуі жне келтірілген залалды теу арылы ылмысты істі ысарту.

3. ылмысты ізге тсу органдары жне оларды кілеттіктері. ылмысты істі козаудан бас тарту жне ылмысты істі ысарту туралы аулыны шыару бойынша ылмысты ізге тсу органдары мен сотты міндеттері.

1. Жасалан ылмысты сипаты мен ауырлыына арай ылмысты iзге тсу мен сотта айыптау жеке, жеке-жариялы жне жариялы трде жзеге асырылады. Кодекстi 33-бабында аталан ылмыстар туралы iстер жеке айыптау iстерi болып саналады, жбiрленушiнi тiнiшi бойынша ана озалады жне оны айыпталушымен бiтiсуiне орай ысартылуа тиiс. Кодекстi 34-бабында аталан ылмыстар туралы iстер жеке-жариялы айыптау iстер болып саналады, жбiрленушiнi шаымы бойынша ана озалады жне тек азастан Республикасы ылмысты кодексiнi 67-бабында кзделген жадайларда ана жбiрленушiнi айыпталушымен бiтiсуiне орай ысартылуа жатады. ылмыстар туралы iстер жариялы айыптау iстерi болып саналады. Бл iстер бойынша ылмысты iзге тсу жбiрленушiнi шаым беруiне арамастан жзеге асырылады. ылмысты iзге тсу азастан Республикасы ылмысты кодексiнi 111, 123, 129, 130, 136, 140, 142-баптарында, 144-бабында (бiрiншi блiгiнде), 145-бабында (бiрiншi блiгiнде), 300-бабында (бiрiншi блiгiнде) кзделген ылмыстар туралы iстер бойынша жеке трде жзеге асырылуы ммкiн. Егер рекет дрменсiз немесе басаа туелдi жадайдаы не баса да себептер бойынша зiне тиесiлi ытарды з бетiнше пайдалануа абiлетсiз адамдарды мдделерiн озайтын болса, прокурор жеке айыптау iсi бойынша жбiрленушiнi шаымы болмаан кезде де iс озауа ылы. Жеке-жариялы тртiппен жзеге асырылатын ылмысты iзге тсу азастан Республикасы ылмысты кодексiнi 103-бабында (бiрiншi блiгiнде), 104-бабында (бiрiншi блiгiнде), 117-бабында (бiрiншi жне екiншi блiгiнде), 120-бабында (бiрiншi блiгiнде), 121-бабында (бiрiншi блiгiнде), 135, 139-баптарында, 144-бабында (екiншi блiгiнде), 176-бабында (бiрiншi жне екiншi блiктерiнде), 184-бабында (бiрiншi блiгiнде), 184-1-бабында (бiрiншi блiгiнде), 187-бабында (бiрiншi блiгiнде), 188, 189, 200-баптарында, 226-бабында (бiрiншi блiгiнде), 227-бабында (бiрiншi блiгiнде), 228-бабында, 229-бабында (бiрiншi блiгiнде), 296-бабында (бiрiншi блiгiнде), 327-бабында (бiрiншi блiгiнде) кзделген ылмыстар туралы iстер бойынша жбiрленушiнi шаымы болмаан кезде басталмайды жне ылмысты iс бойынша iс озалмайды. Егер рекет дрменсiз немесе басаа туелдi жадайдаы не баса да себептер бойынша зiне тиесiлi ытарды з бетiнше пайдалануа абiлетсiз адамдарды мдделерiн озайтын не баса адамдарды, оамны немесе мемлекеттi елеулi мдделерiн озайтын болса, прокурор жеке-жариялы айыптау iсi бойынша жбiрленушiнi шаымы болмаан кезде де iс озауа ылы. Егер азастан Республикасы ылмысты кодексiнi 8-тарауында кзделген рекет мемлекеттiк ксiпорын болып табылмайтын тек ана коммерциялы немесе зге йымны мдделерiне зиян келтiрсе жне баса йымдарды мдделерiне, сондай-а азаматтарды, оамны немесе мемлекеттi мдделерiне зиян келтiрмесе, ылмысты жауапа тарту осы йым немесе укiлеттi орган басшысыны арызы немесе оларды келiсiмi бойынша жзеге асырылады. ылмысты сот iсiн жргiзу мiндеттерiн орындау масатында ылмысты iзге тсу органы з зыретi шегiнде ылмысты белгiлерiн тапан рбiр жадайда ылмыс оиасын белгiлеуге, ылмыс жасауа кiнлi адамдарды анытауа, оларды жазалауа замен кзделген барлы шараларды олдануа, сонымен бiрдей кiнсiз адамдарды атау шараларын олдануа мiндеттi. ылмысты iзге тсу органы жбiрленушiге сот дiлдiгiне ол жеткiзуiн амтамасыз етуге жне ылмыспен келтiрiлген зиянды теу шараларын олдануа мiндеттi. ылмысты iзге тсу органы ылмысты процестегi зiнi кiлеттiгiн андай да болсын органдар мен лауазымды адамдара туелсiз жне Кодекстi талаптарына ата сйкес трде жзеге асырады. ылмысты iс бойынша объективтi зерттеу жргiзуге кедергi келтiру масатында ылмысты iзге тсу органына андай трде болса да ыпал ету замен белгiленген жауаптылыа кеп сотырады. ылмысты iзге тсу органыны заа сйкес ойылан талаптарын барлы мемлекеттiк органдар, йымдар, лауазымды адамдар жне азаматтар орындауа мiндеттi. Аталан талаптарды орындамау зада белгiленген жауаптылыа кеп соады.

2.ылмысты iс озауа болмайтын, ал озалан iс тотатылуа тиiс жадайлар:

1) ылмыс оиасы болмауы;

2) рекетте ылмыс рамыны болмауы;

3) егер ол жасаан рекет шiн жаза олдануды жойса, раымшылы ету актiсiнi салдары;

4) мерзiмiнi ескiруiне байланысты;

5) ІЖКтi 33-бабыны екiншi блiгiнде жне 34-бабыны екiншi блiгiнде кзделген жадайларды оспаанда, ІЖКтi 33-бабыны бiрiншi блiгiнде жне 34-бабыны бiрiншi блiгiнде кзделген ылмыстар туралы iстер бойынша жбiрленушi шаымыны болмауы.

6) жеке айыптаушыны - ІЖКтi 33-бабыны екiншi блiгiнде кзделген жадайларды оспаанда, осы бапты бiрiншi блiгiнде кзделген ылмыстар туралы iстер бойынша айыптаудан бас тартуы;

7) зi туралы белгiлi бiр айыптау бойынша сотты зады кшiне енген кiмi не ылмысты iзге тсудi ммкiн еместiгiн белгiлейтiн сотты кшiн жоймаан аулысы бар адама атысты;

8) белгiлi бiр айыптау бойынша ылмысты iзге тсу органыны ылмысты iзге тсуден бас тарту туралы кшiн жоймаан аулысы бар адама атысты;

9) ылмысты iс озау оан медициналы сипаттаы мжбрлеу шараларын олдану шiн ажет жадайларды оспаанда, ылмысты замен тыйым салынан рекеттi есi кiресiлi-шыасылы жадайда жасаан адама атысты;

10) рекет жасаан кезде заа сйкес ылмысты жауаптылы жктеу ммкiн болатын жаса толмаан адама атысты;

11) iс бойынша iс жргiзу айтыс болан адамды атау немесе iстi баса адамдара атысты тергеу шiн ажет жадайларды оспаанда, айтыс болан адама атысты;

12) азастан Республикасы ылмысты кодексiнi ережелерiне байланысты ылмысты жауаптылытан босатылуа жататын адама атысты.

ылмысты iс ылмысты оианы жотыы немесе ылмыс рамы жотыы длелденген кезде де, егер осымша длелдер жинау шiн барлы ммкiндiктер сарылса, оларды бар екендiгi длелденбеген кезде де ысартылады. ылмысты iс айыпталушыны (сезiктiнi) зиян келтiруi зады болып табылан не рекеттi айыпталушы (сезiктi) азастан Республикасыны ылмысты кодексiне сйкес оны ылмыстылыы мен ылмысты жауаптылыын жоа шыаратын жадаятта жасаан жадайларда осы бапты бiрiншi блiгiнi 2-тармаында кзделген негiздер бойынша ысартылуа тиiс. Істi ысартуа, егер айыпталушы арсылы бiлдiрсе, жол берiлмейдi. Бл жадайда iс бойынша iс жргiзу жаластырылады жне оан негiз болан кезде сотталан адамды жазадан босату арылы айыптау кiмiнi аулысымен аяталады. ылмысты iзге тсу органы ылмысты iзге тсудi жоа шыаратын жадайды байааннан кейiн сота дейiнгi iс жргiзудi кез келген сатысында ылмысты iс озаудан бас тарту туралы немесе ылмысты iстi ысарту туралы аулы шыарады. Прокурор iстi сотты басты талылауында арау басталана дейiн оны соттан керi айтарып алуа жне осы бапта кзделген негiздер бойынша ысартуа да ылы. Сотта ылмысты iзге тсудi жоа шыаратын мн-жайды байаан мемлекеттiк айыптаушы айыптаудан бас тарту туралы млiмдеуге мiндеттi. Мемлекеттiк айыптаушыны айыптаудан бас тарту туралы млiмдемесi, егер жеке айыптаушы айыптауды олдауын жаластырса, ылмысты iстi арауды жаластырылуына кедергi келтiрмейдi. ылмысты iзге тсудi жоа шыаратын мн-жайларды байаан сот ылмысты iстi ысарту туралы мселенi шешуге мiндеттi.

Сот, прокурор, сондай-а прокурорды келiсiмiмен тергеушi немесе анытау органы тиiстi жадаяттар болан кезде жбiрленушiнi сезiктiмен немесе айыпталушымен ымыраласуына байланысты азастан Республикасы ылмысты кодексiнi 67-бабында екiншi блiгiнде кзделген жадайларда, сондай-а азастан Республикасы ылмысты Кодексiнде кзделген атамайтын зге де жадаяттар бойынша адамды ылмысты жауаптылытан босата отырып, ылмысты iстi ысартуа ылы. Мндай жадайларда сот ылмысты жауаптылытан босата отырып, айыптау кiмiн шыаруа да ылы. азастан Республикасы ылмысты кодексiнi 67-бабыны шiншi блiгiнде кзделген жадайларда сот кмелетке толмаан баланы жбiрленушiмен татуласуына байланысты оны ылмысты жауаптылытан босата отырып, ылмысты iстi тотатуа ылы. Сотта ылмысты iзге тсудi жзеге асырмауа ммкiндiк беретiн жадайларды байаан мемлекеттiк айыптаушы айыпталушыны ылмысты iзiне тсуден бас тартуды млiмдеуге ылы. Мемлекеттiк айыптаушы млiмдеген ылмысты iзге тсуден бас тарту жеке айыптаушыа ылмысты iстi материалдарын пайдалана отырып, айыпталушыны ылмысты iзiне тсудi жаластыруына кедергi келтiрмейдi. ылмысты iс ысартылана дейiн айыпталушыа (сезiктiге) iстi ысартуды негiзi мен осы негiз бойынша оны ысартуа арсылы бiлдiру ыы тсiндiрiлуге тиiс. ылмысты iстi ысартыландыы туралы жбiрленушiге жне оны кiлiне хабарланады, олар ылмысты процестi жргiзушi органны аулысына жоары тран сота немесе жоары тран прокурора шаымдануа ылы. ылмысты iстi ысартуа, егер сезiктi, айыпталушы немесе жбiрленушi оан арсылы бiлдiрсе, жол берiлмейдi. Мндай жадайда iс бойынша iс жргiзу деттегi тртiппен жаластырылады.

зін-зі баылау сратары:

1. ылмысты ізге тсуді болдырмайтын жадайлар.

2. ылмысты ізге тсуді жзеге асырмауа ммкіндік беретін мн-жайлар.

3. Жбірленушімен бітісуі жне келтірілген залалды теу арылы ылмысты істі ысарту.

4. ылмысты ізге тсу органдары жне оларды кілеттіктері.

5. ылмысты істі козаудан бас тарту жне ылмысты істі ысарту туралы аулыны шыару бойынша ылмысты ізге тсу органдары мен сотты міндеттері.