Р туризм индустриясын 2020 ж. дейін дамыту тжырымдамасынан ктілетін нтижелер.

Мемлекеттік бюджеттен ажетті клемде аражат блу жадайында, инвестициялар тарту жоарыда крсетілген масаттар мен міндеттерді стті іске асыру азастан Республикасындаы туризм индустриясы крсеткіштеріні мынадай сіміне алып келеді:

Ø туристерді орналастыру орындары: 2011 жылы 81 015 тсек-орыннан 2020 жылы 199,0 мы тсек-орына дейін (2,5 есе су, жиынты жылды су арыны 10,5 %);

Ø туристік келу саны (тнеумен келетін ішкі, сол сияты шетелдік келушілер): 2011 жылы 2 845 832-ден 2020 жылы 8,19 млн. туристік келуге дейін (2,9 есеге су, жиынты жылды су арыны 12,5 %);

Ø туристер тнеулері саны (ішкі, сол сияты шетелдік): 2011 жылы 7 085 020 туристік тнеуден, 2020 жылы 32,74 млн. туристік тнеуге дейін (4,6 есеге, су жылды жиынты су арыны 18,5 %);

Ø туристі орташа болу затыы: 2011 жылы бір реттік келуге 2,5 тнеуден, 2020 жылы (1,6 есеге су) бір реттік 4,0 тнеуге дейін;

Ø орналастыру орындарыны толытырылуы: нмірлік орды толтыру жктемесіні коэффиценті 2011 жылы 24,0 %-дан, 2020 жылы 45,0 %-а дейін (1,9 есеге су);

Ø туризм саласындаы жмыспен амту: 2011 жылы 158,7 мы ызметкерлерден 2020 жылы 269,9 мыа дейін, оны ішінде 111, 2 мы жаа рылан жмыс орындары (1,7 есеге су).

Ø Туристік сранысты ктілетін сімі негізінен жаа туристік сыныстарды дамыту (тсек-орындар саны) жне оларды ксіби коммерциялау есебінен болады. Жалпы туристік келу саныны рылымы 2020 жылы;

Ø олданыстаы орналастыру орындарыны сыйымдылыына сйкес 3,77 млн. туристік келу (46,1 %), бл 2011 жылмен салыстыранда туристік сапармен келушілер саныны 924 мыа немесе 32,5 %-а скенін крсетеді;

Ø алдаы сегіз жылда 4,42 млн туристік келулер шін жаа орналастыру орындары салынады (53,9 %), бл ретте, туристерді жартысына жуыы Алматы (25,2 %) жне Батыс азастан (23,3 %) кластерлеріне келетін болады, бл уаытта алан жартысы Астана (13,4 %), Шыыс азастан (12,6 %), Отстік азастан (9,1 %) жне азастан Республикасыны баса да облыстарыны (16,4 %) кластерлеріне шоырланатын болады.

Р туризм индустриясын дамытуды аидаттары мен жалпы тсілдері. Р туризм индустриясын 2020 ж. дейін дамыту тжырымдамасы бойынша Алматы жне Астана кластерлерін арастыру.

Астана кластері – бл Астана аласын, Амола облысын, Солтстік азастан облысыны отстік-батыс блігін, Павлодар облысыны батыс блігін жне араанды облысыны солтстік-шыыс блігін амтитын кластер. Астана аласы кластерді орталыы болады, мнда мынадай басты туристік ызыушылы орындары орналасан:

оралжын мемлекеттік табии орыы ЮНЕСКО-мен оралатын Сарыара деп аталатын Солтстік азастанны даласы мен клдері, аума блігі);
«Бурабай» МТП;

«Ккшетау» МТП;

«Бйратау» МТП;

араанды аласы;

араралы МТП;

Баянауыл МТП.

Болашата кластер ЮНЕСКО-ны алдын ала тізіміне енгізілген жаа туристік ызыушылы орындарымен толытырылуы ммкін: мегалит дуіріне жататын Беазы-Дндібай мдениетіні орымдары, Тасмола мдениетіні жарынша тастар ораны секілді туристер ызыушылыын тудыратын жаа орындарымен, сондай-а «Жібек жолы» сериялы транслтты номинациясына енгізілген объектілер (Бозо алашыы).Астана маындаы жерлермен жне Бурабай курортты аймаымен кшпелі мдениет пен дала ртрлілігіні орталыы болады. Аталан кластерде зірленетін негізгі туристік німдер: MICE-туризм, мдени туризм, турне, таулар мен клдердегі демалыс, ыса мерзімді демалыс.

Алматы кластері - бл Алматы аласы мен Алматы облысыны бір блігін амтитын кластер. Алматы аласы кластерді орталыы болады жне онда мынадай басты туристік ызыушылы орындары айындалан:

петроглифтері бар Тамалы археологиялы ландшафты (ЮНЕСКО нысаны).

ЮНЕСКО-ны алдын ала тізіміне енгізілген «Алтынемел» МТП.

Шарын шаталы.

апшаай су оймасы.

ЮНЕСКО-ны алдын ала тізіміне енгізілген Іле-Алатау МТП-мен Алматы аласы маындаы тау шаысы айматары.

«Жаа Іле» туристік орталыы.

Болашата кластер Алматы облысыны баса бліктерін осуы, сондай-а ЮНЕСКО-ны алдын ала тізіміне енгізілген жаа туристік ызыушылы орындарын – Балаш клі, Ешкілмес петроглифтері бар Жетісу Алатау тау сілемдері, Ыстыкл орандары мен «Жібек жолы» Сериялы транслтты номинациясына енгізілген объектілер (Талар алашыы, Боралдай са орандары) секілді жаа орындарды сынуы ммкін. Алматы халыаралы тау шаысы туризмі жне іскерлік туризмні орталыы болады жне «аладаы жне таудаы ойын-сауы» кластері ретінде сипаталады. Аталан кластер сынатын негізгі туристік німдерге MICE-туризм, мдени туризм жне турне, таулардаы жне клдердегі демалыс жне ыса мерзімді демалыс жатады.

Р туризм индустриясын дамытуды аидаттары мен жалпы тсілдері. Р туризм индустриясын 2020 ж. дейін дамыту тжырымдамасы бойынша Шыыс азастан мен Отстік азастан кластерін арастыру.

Шыыс азастан кластері Шыыс азастан облысыны солтстік жне шыыс бліктерін амтиды. скемен аласы кластерді орталыы болады, мнда 6 маызды туристік ызыушылы орындары айындалан:

«Бтырма» су оймасы;

Ертіс зені – Зайсан клі;

атонараай МТП;

Маракл клі мен алжыр шаталы;

Риддер – Анатау мен Иванов таулары;

Семей аласы.

Болашата бл кластер Шыыс азастанны алан бліктерін, оны ішінде Алакл мемлекеттік табии орыын, «Берел» мемлекеттік тарихи-мдени орыын амти отырып кееюі ммкін. Шыыс азастан кластері «Табиатты ажайып лемі» ретінде сипатталып, экологиялы туризмді дамыту орталыы болады.

Аталан кластерде зірленетін негізгі туристік німдерге белсенді жне ызы оиалы туризм, таулар мен клдердегі демалыс жатады.

Отстік азастан ызылорда облысыны орталы жне шыыс бліктерін, Отстік азастан облысыны отстік блігін, Жамбыл облысыны отстік-батыс блігін амтитын кластер болып табылады. Шымкент аласы кластерді орталыы болады, мынадай туристік ызыушылыты орындары сынылан:

ожа Ахмет Яссауи кесенесі бар Тркістан аласы (ЮНЕСКО объектісі);

ортаасырлы Отырар алашыыны жне ЮНЕСКО-ны алдын ала тізіміне енгізілген отырарлы алапты археологиялы объектілері;

Сауран археологиялы кешені;

ЮНЕСКО-ны алдын ала тізіміне енгізілген палеолиттік бліктері мен геоморфологиясы жне Арпазен петроглифтері бар «аратау» мемлекеттік табии орыы;

ЮНЕСКО-ны алдын ала тізіміне енгізілген Асу-Жабаылы мемлекеттік табии орыы;

Сайрам-гем Мемлекеттік лтты паркі;

«Байоыр» арыш айлаы;

ызылорда аласы;

Сарыааш аласы;

Тараз аласы.

Болашата кластер ш облысты алан бліктерін амти отырып, сондай-а ЮНЕСКО-ны тізіміне енгізілген тркіге асиетті Мерке, Барсакелмес мемлекеттік табии орыы, сондай-а «Жібек жолы» сериялы транслтты номинациясына енгізілген объектілер (Жеті асар алабы, Сыана алашыы) секілді жаа туристік ызыушылы орындарын сынуы ммкін. Отстік азастан кластері «лы Жібек жолыны жрегі» ретінде сипатталатын болады. Аталан кластерде зірленетін негізгі туристік німдерге мдени туризм мен турне жатады.

Р туризм индустриясын дамытуды аидаттары мен жалпы тсілдері. Р туризм индустриясын 2020 ж. дейін дамыту тжырымдамасы бойынша Батыс азастан кластерлерін арастыру.

Бкіл Маыстау облысын жне Батыс азастан облысыны бір блігін амтитын кластер болып табылады. Атау аласы аталан кластерді орталыы болып табылады, мнда мынадай туристік ызыушылы орындары орналасан:

Бекет ата, Шопан ата жне араман-Ата жер асты мешіттері мен Омар мен Тр кесенесі;

Маыстау тбегіндегі орымдар;

Шерала тауы.

араия-аракл табиат орау аймаы;

стірт мемлекеттік табии орыы

«Бкей Ордасы» ескерткіштер кешені.«Кендірлі» шипажайы.

Батыс азастан кластері «Каспий Ривьерасы» ретінде сипатталатын болады. Аталан кластерде зірленетін негізгі туристік німдерге жаажай туризмі, мдени туризм жне турне жатады.

«Батыс Еуропа – Батыс ытай» халыаралы клік длізін іске асыру аясында ірлерді бірегей объектілері мен республиканы батыс жне шыыс «шекара апаларындаы» тиісті жадайлармен туристерді орналасуы, демалысы мен ажетті сервистік ызметтер алуы шін азіргі заманы туристік инфрарылым ру кзделеді.

Р туризм индустриясын дамытуды аидаттары мен жалпы тсілдері. Р туризм индустриясын 2020 ж. дейін дамыту тжырымдамасы бойынша клатерлік даму барысындаы дайындалатын туристік німдерге сипаттама.

рбір туристік кластер бірнеше туристік німдерді зірлеуді йымдастыруы ажет, біра туристік німдерді тадау жне басымдытар беру р кластердегі рбір німні даму леуеттеріне байланысты. Жалпы, азастан Республикасында туризмні басты алты німін дамыту ажет:
«MICE-туризм», «Мдени туризм жне турне», «Белсенді жне ызы оиалы демалыс», «Таулар мен клдердегі демалыс», «Жаажай туризмі» жне «ыса мерзімді демалыс».
MICE-туризм - бизнес-уждерге байланысты йымдастырылатын сапарлар, іскерлік кездесулер, ктермелеу турлары, конференциялар, крмелер, іс-шаралар, жмыс топтарыны отырыстары, семинарлар жне іскерлік сапарлар кезіндегі бос уаытты йымдастыру секілді тріне жатады: Аталан турнім бойынша азастана туристік келуді генерациялайтын негізгі елдерге Еуропа, азастан, ытай мен Ресей Федерациясы жатады.

Мдени туризм жне турне – мдени ескерткіштер жне тарихи мра орындары бойынша йымдастырылан турлар жне гид алып жрмейтін турлар. Аталан турнім бойынша азастана туристік келуді генерациялайтын негізгі елдерге Еуропа, азастан, ытай, Ресей Федерациясы, Таяу Шыыс, ндістан жне ір елдері жатады.
Белсенді жне ызы оиалы туризм – ызметті «жмса» (кемпинг, жаяу жру, велосипед тебу, толы жетектегі автомобильмен жру, табиатты зерттеу, салт атты серуендеу, старды баылау, балы жне а аулау) жне «атты» трлерін (каноэда есу, каякпен жзу, спелеология, тау велосипедін тебу, иылысан жермен шаы тебу, альпинизм, парапланеризм, плоттармен тсу (рафтинг), тауа рмелеу жне джип-сафарилер) оса аландаы ызмет трлері. Аталан нім бойынша азастана туристік келуді генерациялайтын елдерге азастан, Ресей Федерациясы, Еуропа жатады.
Таулар мен клдердегі демалыс – жптар, отбасылар мен балалар, шін жазы жне ысы демалысты ткізу, ресми демалыс кндері уаытындаы демалыс, таудаы белсенді ызмет трлері жне спортшылар дайындыы секілді демалыс пен рекреация саласындаы трлі ызметтер бадарламалар, сондай-а экологиялы туризм. Аталан нім бойынша азастана туристік келуді генерациялайтын негізгі елдерге азастан, Ресей, ытай жатады.
Жаажай туризмі – жаажай айматарында сауыу жне демалу масатарында келу, сондай-а судаы спорт трлері, айыпен жне яхтамен жзу (теіздегі демалыс). Аталан турнім бойынша азастана туристік келуіді генерациялайтын негізгі елдерге азастан, Ресей жне ір елдері жатады.
ыса мерзімді демалыс – демалыс кнгі турлар, ала жне ала маындаы, крнекті орындара бару, табиатта демалу, мдени ескерткіштер мен тарихи мра орындарында болу, сондай-а ерекше жадайлар шін ыса мерзімді зілістер (мысалы, бал айы, Жаа жыл демалыстары, жыл сайыны жиындар т.б.) секілді детте бір кннен трт кнге дейін созылатын ыса мерзімді сапарлар. Аталан турнім бойынша азастана туристік келуді генерациялайтын негізгі елдерге азастан, Ресей Федерациясы, Еуропа жне Таяу Шыыс жатады.

алан ш туристік нім (таудаы жне клдердегі демалыс, жаажай туризмі жне ыса мерзімді демалыс) «стратегиялы німдер» болып табылады, йткені оларды зірлеу туризм саласындаы стратегиялы маызы зор (лтты) жобалар арылы едуір инвестициялар талап етеді, бл оларды жеті жылдан он екі жыла дейінгі аралытаы маыздылыын жобалайды.

Айтылан топтара енгізбеген баса туристік німдер - мдени-танымды туризм, асиетті орындар бойынша сапарлар, леуметтік, балалар-жасспірім, агроэкотуризм, геопарктерді дамыту, сондай-а ерекше ызыушылытар бойынша біратар німдер.

Астана аласында технологиялы жаратандырылу дегейі жоары жне кейбір медициналы ызметтер ны салыстырмалы трде тмен болатын жоары сапалы медициналы емханалар паркін руды ескере отырып, Астана аласыны азастандытарды ана емес, сондай-а шетелдік азаматтарды да тарта отырып медициналы туризмді дамыту ммкіндігі зор. Осы німдер азастан шін туризмні бастапы німдері ретінде арастырылмайды, біра те ерекше салаларда дамытуды наты ммкіндіктерін сына отырып, осы туристік баыттарды дамытуа назар аудару ажет.

Бурабай курортты аймаы – бл аумаында бірнеше клдер, бос уаыт, абылдау мен кездесулер, сауытыру іс-шараларын, спа, спортты сайыстарды, гольф, атпен серуендеу жне ызметті баса да трлерін ткізу объектілері орналасан жоары сапалы курорттарды дамыту. Бл жоба жалпы саны 5020 тсек-орынды, 4552 резиденциялы 11 она йі (Rixos Hotel оса аланда) бар бес айматы дамытуды кздейді.
Жобаны жалпы ны шамамен 1624 млн АШ долларына бааланан, бл аржы 2014 жылдан бастап 2030 жыла дейінгі аралыта кезе-кезеімен инвестицияланады. «Бурабай» курортты аймаыны жобасы Амола облысыны Бурабай курортты аймаын дамытуды жйелі жоспарында сипатталан.
аскеле Отстік – бл ртрлі ызмет трлерін жне ысы жне жазы демалыс шін лкен халыаралы тау шаысы курортын зірлеу жне дамыту. Аталан жоба жалпы сыйымдылыы 28 600 тсек-орынды кенттер она йлер, апартаменттер, таунхаус пен шаледен тратын 3 айматы амтитын туристік инфрарылымды дамытуды кздейді. Сондай-а туристерге ызмет крсетуге арналан 31 600 шаышы шін 148 шаырымды шаы жолы, 27 тау-шаы ктергіштерді жне 4985 тра орын объектілері.
Жобаны жалпы ны шамамен 3,18 млрд. АШ долларына бааланан, ол келесі 20 жылда кезедер бойынша инвестицияланады. «аскеле Отстік» жобасы Алматы аласы тау шаысы аймаын дамытуды жйелі жоспарында сипатталан.

Кк Жайлау – бл халыаралы стандарттара сай жыл бойы жмыс істейтін тау-шаы курортын зірлеу жне дамыту. Аталан жоба Алматы аласыны маындаы халыаралы тау-шаы курорты рылуын оны ішінде жолаушылы анат жолдарын жне курортты негізгі объектілеріне инженерлік желілерді ткізуді арастырады. Жеке инвестициялау шеберінде халыаралы санаттаы она йлерді, шале, гольфа арналан аладар жне т.б. коммерциялы млік объектілеріні рылысы жоспарланан. «Кк Жайлау» жобасы Алматы аласында тау-шаы аймаын дамыту бойынша жйелік жоспарында сипатталан.
Бтырма - атонараай:

«Песчанка» курорты – Бтырма су оймасы жаалауындаы демалыс шін жоары сапалы ызмет крсететін курортты дестинацияны дамыту. Аталан жоба жалпы сыйымдылыы 8476 орынды 9 она йлер, виллалар, коттедждер мен таунхаустар, сондай-а яхталара арналан айла, су паркі жне спортты рылыстары бар бірнеше айматы дамытуды кздейді.
Жобаны жалпы ны - шамамен 365 млн. АШ доллары (клік инфрарылымы мен коммуналды шаруашылыты есептемегенде), оны ішінде 2020 жыла дейінгі инвестициялар клемі 274 млн. АШ долларын райды (2152 тсек-орынды жне аралас тра айматары, жолдар мен ландшафтылы дизайн шін). «Песчанка» жобасы Шыыс азастан облысыны туризмін дамытуды кластерлік бадарламасыны мастер жоспарында сипатталан.

Кендірлі– жаажай демалысын, сондай-а р трлі ызмет трлерін амтитын жаа дестинацияны дамыту. Аталан жоба жалпы сыйымдылыы 60 000 тсек-орынды 22 она й мен (оны 40 000-ы туристер шін, 20 000-ы ызметкерлер мен оларды отбасылары шін) 16 400 резиденция жне келушілерге ызмет крсететін алалы блшек сауда орталытары, жабы й-жайлардаы жне ашы аспандаы спортты сайыстара арналан рылыстар, гольфке арналан 3 ала, яхталара арналан айла жне жергілікті трындара арналан оамды масаттаы трлі рылыстар зірлеуді кздейді. Жобаны жалпы ны шамамен 3,3 млрд. АШ долларына бааланады, оны ішінде 2020 жыла дейін инвестициялар клемі 1,96 млрд. АШ долларын (36 382 тсек-орын шін) райды. «Кендірлі» жобасы Кендірлі туристік аймаын дамытуды жйелі жоспарында сипатталан.

ЭКСПО – 2017

ЭКСПО мамандандырылан халыаралы крмесі – бл индустрияландыруды символы жне техникалы, технологиялы жетістіктерді крсетуге арналан ашы ала болып табылатын ірі халыаралы іс-шара.

ЭКСПО – 2017 ткізу азастан Республикасы мен оны елордасыны халыаралы дегейде айтарлытай ілгерілеуіне ыпал етеді. Алайда аталан крмені йымдастырушы елдерді тжірибесіне салыстырма талдау аталан оианы іскерлік табысы кбінесе ішкі нарыа байланысты екенін крсетеді.

Астана аласында толымдылы дегейі орташа крсеткіштен тмен 5 000-а жуы она й нмірлері бар екенін ескерсек, жаа она й нмірлерін енгізу жоба дамуына арай осымша айындалатын болады.

ЭКСПО-2017 йымдастыруа байланысты кш-жігер жеткіліксіз туристік инфрарылым руа, згерістер енгізуге жне азастанны туристік німіні бсекеге абілеттілігін арттыруа атысты негізгі міндеттерді шешуге: елге келу шарттылытарын жеілдету, туристік кліктік инфрарылымды ру, тартымды баалармен амтамасыз ету ммкіндігі жне дестинацияны басару жне т.б. баытталуы тиіс.

Жйелі жоспарлар мен мастер-жоспарда айындалан жоарыдаы трт туристік жобалардан баса, ойластырылан туристік німдерді болжамды дамыту лтты маызы бар зге туристік жобаларды дамыту ажеттілігін тспалдайды.

Бл Астана жне Алматы алаларына, Отстік азастан кластеріне атысты, бл з кезегінде барлы ш айма шін жйелі жоспарлар зірленуі тиіс екендігін білдіреді.