Бауырым, жасы мір срші!
Кулік
Мені аты-жнім Сарыбай Танабаев, барлы сенуші бауырлар мені Сарыбай-ата деп атап кетті. Тіріміз Иса Мсіхті ауымында атарып жрген негізгі ызметім -Ізгі хабар тарату жне стазды.
«Сондытан кллі халытара барыдар! Оларды Мені шкірттерім етіп, дай кені, рухани лыны жне Киелі Рухыны атымен шомылдыру рсімінен ткізідер, рі сендерге сиет еткендерімні брін де стануа йретідер! Естеріде болсын: Мен бл дниені аыр соына дейін р кні здерімен бірге болып сендерге жар боламын!» (Мат. 28:19,20)
ымбатты бауырлар, Тіріміз Иса Мсіх бізді зіні осы лы тапсырмасын орындау шін тарып алан. Бл біз шін ерекше міндет рі айрыша сенім.
«Естеріде болсын: Мен бл дниені аыр соына дейін р кні здерімен бірге болып, сендерге жар боламын!» (20 аят) Бл керемет уде!
Жаратан Ие Мсаа: «Сені алдыда жгіп отыратын періштені жіберіп,... ол сендерді аы мен балы аыл-тегіл сол жерге бастан алып барады. Біра зім араларыда жріп бірге бармаймын» - дейді (Мыс. шыу 33:2,3).
«Мса:
- Егер зі бірге барып жар болмаса, бізді бл жерден уделі елге апара крме» - дейді (Мыс. шыу 33:15).
Осы аяттара назар аударса, Жаратан Ие Мсаа: «...зім араларыда жріп бірге бармаймын» - депті (Мыс. шыу 33:3). Ал Матай жазан Ізгі хабарды 28-тарауында «Мен бл дниені аыр соына дейін р кні здерімен бірге болып сендерге жар боламын!» деп уде береді (Мат: 28;20).
Тіріміз Иса Мсіхті бізге осындай керемет уде беріп, айрыша сенім артып, ерекше міндеттер атаруа «лайы» деп тадап аланы шін алысымыз шексіз.
Тіріміз Иса Мсіх зіні лы тапсырмасын орындауа «лайы» деп тадаана дейін алпыс бір жыл мені зі жетеледі. Иса Мсіхті тарушым, Сауытырушым деп алпыс бір жасымда абылдадым. Ал мені тубеге келгенге дейінгі дейінгі мірімді бірнеше кезеге блуге болады.
Жас кезімде мен аса дайшыл адам боланмын. Анам он ш перзент сйген, соларды оны лі нресте кездерінде шетінеп кетеді. Маан жкті кезінде анам: «Егер осы перзентім л бала болса, алан мірімде намаз, оразамды еш уаытта аза етпеймін» деп дайа уде берген екен. Соыс кезі, анша иын болса да анам з удесін орындайды. Мен анамны е кенжесі болдым. Мені екі пкем болды. Екеуі де анамнан брын айтыс болды. Анам тосан бес жасында таерте тама ішіп отыранымызда сйлеп отырып, отыран жерінде жан тапсырды. Ол тосан бес жаса келсе де олына тая стамады. Далаа зі кіріп шыатын. Бір ерекшелігі - атты ашулананда «Бай болыр-ай!» - дейтін. Анамны біреуді арап-сілеп, жаман сз айтанын ешашан естіген емеспін.
Анам аса дайшыл жан боландытан зіні дай жайында білгендерін балаларына толы йретті.
Мектепте жоары сыныпта оып жргенімде малімдер «дай жо» деп йрете бастады. Малімдер жоары білімді, кзі ашы жандар ой, ммкін анам оларды білгенін білмейтін шыар деп анамны дай жайында айтандарына кмндана бастадым.
Института тскен со «диалектикалы матерализм» деген пнді ои бастады. Бл наыз дайсыздарды ылымы екен. Марксизм-ленинизм, ылыми атеизм ылымдарыны негізгі – осы диалектикалы матерализм. Бл ылым «дай жо» деп длелдейді.
Сол кезде алалы комсомол йымыны жанынан «Атеистер» курсы ашылды. Сол курса жазылып, оны «те жасы» деген баамен бітіріп, наыз атеист (дайсыз) болып шыа келдім.
Институтта физика факультетінде оыдым. Маркс, Энгельс, Ленин жне т.б. атеист философтар здеріні «дай жо» деген идеясын длелдегенде «физиктер олай» деген, «физиктер былай деген» деп физиктерге сілтемелер жасап отырады. Ол сілтемелерді оыанда біз, физиктер керемет екенбіз деген ткаппарлы пайда болатын. Институтты бітірген со кез-келген жиында «дай жо» деп батыл айтып жрдім. Жасы лкен кісілерді кейбіреулері бл пікірмен келіседі, кбісі тмен арап ндемей отырады. Мен брін біліммен басып, тыртып тастадым деп масаттанамын. Сйтсем олар арсы сз айтуа сол кездегі кіметті саясатынан орады екен ой. ткен асырды алпысыншы жылдары дайды кптеген ызметшілерін трмеге жауып, соттап жазалаан заман болан. дайды аншама ызметшілері осы саясатты рбанына айналды.
Кеес кіметі заманында басшы ызметке тру шін коммунистік партияны мшесі болуы шарт болатын. Коммунистік партияны мшесі болмаса андай жасы, білімді, іскер болсада басшы ызметке таайындамайтын.
Орыс халында «Генерал болуды армандамаан солдат, солдат емес» - дейтін маал бар. Сол сияты директор болуды армандамайтын малім жо десем ателеспейтін шыармын. Соны бірі мен едім. Мектеп директоры болу шін партия мшесі болу керек. Ауданды партия комитетіні бюросында сынатан ткізеді. Алуан трлі сра ояды. Сол кп сраты бірі: дай бар ма, лде жо па? – деген сра. «Білмеймін» - деп жауап берсе, «Онда біліп кел!» деп шыарып жібереді. «Бар» десе, «Онда партия мшесі болуа лайы емессі!» –дейді. Сондытан наты «Жо!» деп жауап беруі ажет.
Наты «Жо!» деп жауап беріп, мен де партия мшелігіне абылдандым. Сйтіп мектепке директор болып таайындалдым.
Бір зоотехник жігіт совходы бас зоотехнигі болысы келіп партия мшелігіне туге ауданды бюроа сынаа келген ой. Оан да «дай бар ма, жо па?»- деген сраты ойан. лгі жігіт аса дайшыл болан екен. «дай жо» дейін десе дайдан орады, демейін десе бас зоотехникті азметіне ызыады. Сонда ол естілер-естілмес, бсе дауыспен «дайдан баса дай ЖО-О!» – деп атты дауыспен аятаан. Бюро мшелері «ЖО-О!» - деген сзді ана естіп, алашы айтылан сздерді естімей алан. Сйтіп оны коммунистік партияа мшелікке абылдайды ой. лгі жігіт кп замай совхоза бас зоотехник болып таайындалды. Міне, біз осындай дайсыз оамда мір срдік.
1980 жылы аайында шеумізді жанямызда да (екі пкемні жне мені) ауыр рухани проблемалар пайда болды. Анам мен жбайым Алима екеуі бір туіпке барып бал аштырса, туіп «Балаыз молдалыты стауы керек» депті. Содан мен молда болуа мжбр болдым. рине мндай шешім абылдау оай болан жо. Кеше ана галстук таып мектеп директоры болып жрген коммунист адама слде орап молда бола салу оай шаруа емес. Дегенмен амалсыздан молда болуыма тура келді.
Молда боланда маан е иын боланы ислам дініні задарын йрететін азаша кітаптар млдем болмауы еді. Бар кітаптар татар жне збек тілдерінде болды. Арабша жазылан татар тіліндегі дебиеттерді жинап алып ыждаатпен оып йрендім. Екі жылдан кейін кштеп мені имам сайлады. Сол кезде бізді ауыла маайлас орналасан тоыз ауылда имам жо екен. Себебі ескі кадрлар (молдалар) таусылан, жаадан оу бітіріп келіп жатан маман-молдалар жо. Сол тоыз ауыла мен бірден имам болып таайындалдым.
Алашы кезде кптеген иыншылытара кездестім. Ол иыншылытар кеше ана ара ішіп, «дай жо» деп жрген адам бгін молда бола алыпты деген ойдан туындаан еді. Сол кездері ай жерге барсам да, бір смке кітап аралап барып жрдім, кітаптара сйеніп шаризатты сздерімні ылыми негізі бар екенін длелдедім. Бірте-бірте халы мені мойындап, сыйлай бастады. Тіпті мені сыртымнан улие дрежесіне ктергенін кейін білдім. Сйтіп бкіл аудан, облыс аумаында сыйлы, беделді молдаа айналдым.
Бір кні осы матаулы молданы лкен лы - алым келіп: ке, мен Исаа сенушілерді ауымына барып жрмін, - дейді. Бл хабар маан тбемнен жай тскендей сер етті. Баламны бетіне арасам, ол ыайсыз, толаныс стінде тр. «ауымы не, онда неге барып жрсі, онда не бар?» – десем, «Мен сол жерден шынайы, тірі дайды таптым!» дейді. «й, ол андай дай? Мен он сегіз жылдан бері дайды іздеп таппай жрмін. Сен Оны алай тапты?» дедім.
«Жарайды, барып жрген екенсі бара бер, біра мынаны мытпа: лі райсымыз Жаратанны алдында жеке жауап беретін кн туады, сол кні: «ке, неге мені тура жола салмадыыз?» деп кпелеме» дедім. Ол: «Жо, кпелемеймін» - деді. Біра лым екеумізді араатынасымыза ешандай сызат тскен жо.
Арада трт айдай уаыт ткенде, «ке, иманды боланымны белгісі ретінде мен шомылдыру рсімімен туім керек екен» деп лым таы келіп тр. Бл жолы да оны жзінде толаныс бар. «й, балам, бекер блай етті-ау. Дегенмен, аыры Исаны абылдаан екенсі, енді барлы шарттарын тгел орындауа тиіссі, ай істе де жарым-жарты болан дрыс емес ой» дедім мен. Сонымен ол алаа айтып кетті.
Екі аптадан кейін лым таы да келді. зі кілді, жзі жайрандап тр. «Шомылдыру рсімінен ттім, енді сіз де Исаны абылдасаыз жасы болар еді» дейді. «й, балам, сен Исаны абылдадым дегенде, саан мен арсылы жасадым ба?»- дедім. Ол: «Жо» - деді. «Онда сен зіні Исамен бола бер, ал мен зімні Мхаммедіммен боламын» дедім.
Содан кейінгі келгендеріде лым гімелесіп отырып маан дай жайында сратар ояды. Кбінесе мен (матаулы молда!) оны сратарына жауап таба алмай аламын. йткені ол сратара ранда жне дстрлікте жауап жо. Біра оны сздеріні дрыс екенін мойындаймын (сйтсем ол сратарды Киелі кітаптан ояды екен ой, оны кейін білдім).
Кейін білсем, келінім Баила да немерелерім де брі Исаны абылдап сенушілер ауымына барып жр екен. Бл хабар маан брыны хабардан да атты сер етті. Енді оларды брін айтадан Ислама келу шін ранды ыждаатпен зерттеп ои бастадым. Ойым - раннан Исаны атына нсан келтіретін аятты тауып, сол арылы алымды, Баиланы жне немерелерімді айтадан Ислама келу болды.
ранды оу барысында бір сз шін немесе бір сз тіркесі шін ранды бірнеше рет тгел айта оып шыуыма тура келді. Блай зерттеу аса ауыр ебек еді. 2000-2001 жж. ысында бкіл ранды айта кшіріп шытым. ранда 6666 аят бар. Сол аяттарды райсысы тжырымдалан жеке ойды білдіреді. Белгілі бір хронология (ретімен баяндау) жо. Сондытан рбір аятта жазыланды есте сатау те иын.
Ал мен былай еттім: бкіл ран бойынша дай жайында айтылан аяттарды блек жазып топтастырдым, адамзат жайындаы аяттарды блек, періштелер, шайтан, кн, сауап, пайамбарлар жайындаы аяттарды жеке-жеке топтастырдым. р пайамбарлара жеке картотека жасадым.
Сйтіп р пайамбарды іс-рекетін, мірін жеке-жеке зерттедім. ранда жиырма сегіз пайамбарды аты аталады. Зерттеу барысында ранда аттары аталан жиырма сегіз пайамбарды жиырма жетісіні болмысы, іс-рекеті, мірі бір-біріне сас, ал Біреуі олара млде самайтынын байадым.
Исадан баса жиырма жеті пайамбарды барлыы да зіміз сияты адамдар болан. Барлыы ке-шешеден туып, барлыы да йленіп балалы-шаалы болан, барлыы да лген, барлыыны моласы жер бетінде алан.
Ешайсы да здігінен керемет жасамаан, атты иналанда дайдан кмек сраан, сонда дай олар арылы керемет крсеткен.
Ал Исаны шешесі бар, кесі жо, дайды рухы рленген, кн жасамаан, йленбеген, бала-шаасы болмаан, ліп ш кннен со айта тірілген, ккке ктеріліп кеткен, жерде моласы жо, те кп кереметтер жасаан, керемет жасаанда ешкімнен кмек срамаан. Аузынан шыан сзі орындала берген.
Адамдарды болмысы ет пен сйектен тратын болса, Исаны болмысы: «... Шынайы трде Мрйем лы Мсіх иса, Алланы елшісі рі Мрйемге жаластыран сзі жне Алла тарапынан бір рух. (Ниса сресі 171-аят, Халифа Алтай аудармасында).
Бл аят маан Иса Мсіхті болмысыны ерекше екенін ашты. Осы аяттаы Иса Мсіх «дайды сзі» - деген сз тіркесі шін ранды айта оып шытым. Исадан баса ешбір пайамбар «дайды сзі» - деп аталмайды екен. «дайды Сзі» деген андай маынаны білдіріп траны жайында ранда ешнрсе жазылмаан. Сонда «дайды сзі» жайында Киелі Кітаптан іздей бастадым. Жохан жазан Ізгі хабарды бірінші тарауыны бірінші аятында: «уел бастан Сз болатын, Сз дайда болатын, Сз дай еді» делінген.
Демек Сз дай еді, немесе дай Сз еді. Ал Иса дайды Сзі еді, немесе дайды сзі Иса еді. Олай болса Иса Сз болса Сз дай болса, онда Иса дайды зі екен де деген орытындыа келдім.
ранды оу барысында трт аят маан ерекше сер етіп, мені мірімді жз сексен градуса згертіп жіберді.
І. нбия сресіні 91-аятында: «Намысын сатаан йелге (Мрияма) біз рух рледік. Оны зін де, лын да (Мриям мен Исаны) бкіл жаана діретімізді лгісі еттік» - депті. (Ратбек Нысанбай лыны аудармасы). Осы аяттаы «діретімізді лгісі» - деген сз тіркесі шін ранды таы бір рет оып шытым. Исадан баса ешкім «діретімізді лгісі» деп аталмайды екен.
дайды болмысын, кім екенін, андай екенін Оны бізге крсеткен діреті, кереметтері арылы ана танып-біле аламыз. Ал дайды «діреттеріні лгісі» тек ана Иса Мсіх болса, онда Иса Мсіхті танып білмей, дайды танып-біле алмайтынымды ындым. Он сегіз жыл имам болып «дай жолында жрмін» деп жрсем дай жайында тк білмейді екенмін.
Сонымен дай зіні кім екенін, андай екенін бізге Иса Мсіх арылы танытады екен. Яни дайды танып білуді кілті - тек Иса Мсіх.
ІІ. 1) ли имран сресіні 55-аятында: «Сол уаытта Алла: й, иса! Сені мен алушымын! Сондай-а з тарапыма ктерушімін рі арсы боландардан тазартушымын да саан ілескендерді ияметке дейін арсы боландара стем ыламын. Сонсо айтар жерлерін Мен жа! Сонда таласан нрселеріе кім беремін»- деді (Халифа Алтай аудармасы).
Бл аяттан Иса Мсіхке ілескендерді дайды алдындаы дрежесі «арсы боландардан» стем болатынын жне Иса Мсіх жайында андай да бір таласа барандара кімні шыатынын білдім. Демек, Иса Мсіх жайында Киелі Кітапта жазыландарды шынайы шынды деп ешандай таласа бармай абылдауымыз керек екен!!!
Сонда ауымда ойнап жрген немерелерімні дай алдындаы дрежесі 18 жыл имам болып дайа ызмет етіп жрген менен жоары екен-ау деген ойа алдым.
2) ли имран сресіні 56-аятында: «Ал енді сондай Исаа арсы келгендерді дниеде де ахиретте де здерін атты азаппен инаймын, рі олар шін ешбір жрдемші болмайды» делінген ( Халифа Алтай аудармасы). «атты азаппен инаймын рі олар шін ешбір жрдемші болмайды»-деген сздерді таы ай пайамбарлара атысты айтылды екен? ранды таы да бір рет оып шытым. дай Иса Мсіхтен баса ешбір пайамбара арсы боландарды «атты азаппен» инаймын деп айтпапты. Бл аяттан аным - бізді бл дниеде, ахиретте кретін иыншылытарымыз (проблемаларымыз), ауырып, азаптанып, айы-асірет шегуіміз Иса Мсіхке арсы боланнан болады екен. Киелі Жазбада: «Кім Менімен бірге болмаса, сол Маан арсы, кім Менімен бірге жимаса, сол шашады» (Мат. 12:30) деген сздер бар. Не Иса Мсіхпен емес, не Иса Мсіхке арсы емес бейтарап жол жо. Яни не Иса Мсіхпен бірге боласы, не арсы боласы. арсы болса, екі дниеде барлы азап мірінен орын алады. Олай болса шындыты біле трып, мен неге Иса Мсіхке арсы келуге тиіспін деген ойа алдым.
ІІІ. Хадид сресіні 27-аятында: «Сосын оларды артынан жаласты трде елшілерімізді жібере отырып, Мариам лы исаны (.С) жіберіп; оан ілескендерді жректеріне жмсаты, мейірімділік салды» - депті. «Жмсаты, мейірімділік» – деген сздер таы ай пайамбарлара атысты айтылады екен? ранды таыда бір рет оып шытым. дай Иса Мсіхтен баса ешбір пайамбарды соынан ілескендерді жректеріне жмсаты пен мейрімділік салдым деп айтпапты.
Біз шін жмсаты пен мейірімділікті андай мні бар?
«Егер здеріе кн жасаандарды кешірседер, онда Кктегі келері сендерді де кешіреді. Ал егер басаларды кнларын кешірмеседер, онда Кктегі келері сендерді де кнларыды кешірмейді». Мат. 6:14,15.
рбір адам жмаа кіруге міткер, рі лайы. Ал жмаа кіру шін кн кешірілген болуы керек. Кнмыз кешірілуі шін біз зімізге арсы кн жасаан адамды кешіруіміз керек екен.
Мысалы, блкім мені балааттады делік. Келесі кні келіп ол: «Сарыбай ата, менен бір аатты кетті, кешірііз десе, егер мені жрегімде жмсаты пен мейірімділік жо болса, мен блкімді балааттап рсып, тіпті достарымды жиып, оны сабауым да ммкін. Ал егер жрегімде жмсаты пен мейірімділік болса, «Жарайды, блкім, бдан былай олай істеме!» деп кешіремін.
Енді жмаа келейік: Мен жмаа кіруім шін кнларым кешірілген болуы керек. Кнларым кешірілуі шін мен блкімді кешіруім керек. Ал бл актіні жзеге асыру шін мені жрегімде жмсаты пен мейірімділік болуы керек. «Оан (яни Иса Мсіхке) ілескендерді жректеріне жмсаты, мейірімділік салды». Олай болса жматы кілті Иса Мсіхте екен ой. Иса Мсіхсіз жмаа ешкім де кіре алмайды екен.
ІV. Ниса сресіні 158-159-аяттарында былай делінген: «Олай емес, Алла оны з тарапына ктерді. Алла те стем, хикмет иесі. Кітап иелері, исаа (.С) луінен брын лбетте иман келтіреді. Жне иямет кнінде ол олара ку болады».
Бл аяттаы «луінен брын» деген сз «Иса Мсіхті дл азір абылда, йтпесе кеш аласы» деп тр. Себебі адамны ашан летінін бір дайдан баса ешкім де білмейді. Мен з анамны тосан бес жасында сйлеп отырып, отыран жерінде жан тапсыранын кргенмін. Яни мен де кез келген стте жан тапсыруым ммкін ой. Олай болса «бір реті келгенде», немесе «таы бірде», немесе «зірше жре трайын, жасым келгенде абылдармын» деген сияты ойлара бл жерде орын жо.
Траркент елді мекенінде мынадай жадай болан: Сенушілер ауымына аздап ішкілік ішіп алан екі жігіт мотоциклмен келеді. Сенушілер олара «ізгі хабар» айтады. Сонда лгілер: «лі лгереміз, луге жиырма минут аланда Исаны абылдаймыз» - деп мотоциклдарына мінгесіп жола шыып кетеді. лкен жола шыан со ішіп алан жігіттер атты жылдамдыпен келе жатып «Камаз» жк машинасына сотыысып опат болады. Біреуіні басы денесінен блініп кеткен, екіншісі жолды жиегіндегі ааша ілініп калан. Бдан шыатын орытынды – адам кез келген стте о дниелік болып кетуі ммкін. Сондытан Иса Мсіхті – тарушым, дайым, Сауытырушым деп абылдауды бір секунда да кейін шегеруге болмайды.
«лбетте» деген сзді мні – «міндетті трде», «сзсіз» дегенді білдіреді. Олай болса дл осы секундта, міндетті трде Иса Мсіхті абылдап тубе етуімізді талап етіп тр!
дай маан Ниса сресіні 158-159-аяттарыны мнін ашан кні тнімен тнбекшіп йытай алмадым. айта-айта анамны алай лгені есіме тсіп, «Мен де солай ліп кетсем алай болады? Онда Иса Мсіхті абылдай алмай кетем ой. Егер Иса Масіхті абылдамай ліп кетсем, о дниелік мірімні не болатыны белгілі болып тр ой» деп ойлап мазасыздандым.
Сол кні (22.07.2001) таерте ерте трып Шымкентке кеттім. Машинада келе жатып: «Жол апатына душар болып ліп кетсем, «Сені іздеп келе жатыр едім ой» - деп айтамын Исаа» деген ой да келді басыма. дайа шкір, аладаы лым мен келінім барып жрген сенушілер ауымына аман-есен жеттім. Жиналыса келушілерді арсы алатын топ «ош келдііз! андай проблемамен келдііз?» – деп жылы арсы алды. «Исаны іздеп жрмін» дедім. «Біз азір сізге Оны тауып береміз» деп мені лкен зала алып кіріп, орта шеніне отырызды. Залда отыран сенушілерді кейбіреуі мені таниды екен. Жрт «Имам келді, имам келді» - деген сыбырласып жатыр. Мінбеде бір кісі сйлеп тр екен. Отырандар уаыздаушыа арамай, маан арап алды. Оларды осылай назар аударуы мені аса ыайсыздандырды. Уаыздаушы бір кезде: «Бірінші рет ауыма келгендерііз болса, ілгері шыыыздар!» - деді. Мен кешігіп алатындай жгіріп ала шытым. Еіреп жылап жібердім. «Мына кісіні сахнада жылап траны несі?» - деп адамдар кліп тр ма? - деп намыстанып та оямын іштей. Біра кз жасыма ие бола алар емеспін. Брын мндай жадай мірімде болан емес.
Сол кні 14 адам тубеге келдік. Жиналыс соынан барлыымызды екінші абата ертіп жрді. Мені алдымда бір жас йел жріп келеді. Екі олы иыыны дегейінде атып алан, аятарын ре озайды. асындаы егде йел (сір, шешесі болар) олтыынан сймелдеп келеді. Солай екінші абата ктеріліп бір блмеге кірдік. Онда дастархан жасалынып, шй дайындап ойыпты. лгі йелдер дастархан басында маан арама-арсы отырды. Егде йел бауырсаты алып жас йелді аузына салып, шй беріп, жас йелді таматандырды. Шйдан кейін ауым ызметшілері жаа тубеге келгендерді райсысымен жеке гімелесіп, р айсысыны мтаждытары шін да етті.
Василий есімді жігіт жас йелді басына олын ойып, басалары оны айнала оршап трып, олдарын жайып да ете бастады. «Тір Ие! Тір Ие!» - деп шаырды олар, сосын «Кет, кет!» - деп айайлайды. Мен «Тір Ие!» - деп шаырып алып, «Кет!»-деп уаны алай? деп а-та болып арап трмын. Айтандарыны бірін тсінсем, бірін тсінбеймін.
«Сонда алай? Бларды дайы саырау ма, лде те алыста тра ма? Неге блар атты дауыстап да етеді. Сыбырлап сйлеп-а дайа табынып жрміз ой» – деген ой да келіп ояды. Себебі біз мешітте дауыс ктермей жай сйлеп деттенгенбіз ой. Ал мына сенушілер бар даусымен атты сйлеп табынады екен. Бір шама уаыттан со жас йел: «Мама, мен олымды имылдата аламын! олымды имылдата аламын!» - деп айайлап жіберді. араса, лгі йелді о олы имылдап тр екен, шешесі жылап келіп ызын шатап, дайа алысын жаудырды.
ызметшілер оан бетер атты айайлап табына бастады. Таы да біраз уаыттан кейін: «Мама, мен екінші олымды да имылдата аламын!» - деп айайлады жас йел. арасам, оны сол олы да имылдап тр екен. дайды мынадай кереметін кргенде жаадан тубеге келген бізді таданысымызда шек болмады.
Мен Киелі Кітаптан Исаны ауруларды сауытыраны ,соырларды кзін ашаны, мешелдерді жргізгені туралы оыанда онша сене оймаанмын. Себебі бізді мірімізде ондай былыстар болмаан. Ал мына ауымда Исаны сол кереметін з кзіммен крдім. ауымда айтылан Киелі Кітапты сздері мен істі арасында алшаты болмайтынына кзім жетті.
Осылай тубеге келіп Иса Мсіхті абылдап, Исаны лы кереметтеріні бірін кріп, мен бір ерекше бір кйге еніп аладан йге айттым. р апта сайын жексенбілік жиналыса барып атысып жрмін.
Шамамен арада бір айдай уаыт ткенде бірде тс крдім. Тсімде есікті алдындаы беткейде адамдар тр. Алты адам бір топ, оларды арт жаында екі адам тр. Олардан шамалы жеті-сегіз адам жоары биік жерде мен жалыз трмын. Бір кезде «Ол азір блтпен шып келеді» - деген дауыс естідім. Киелі Жазбадаы:
«Тірі жрген біз мнан со солармен бірге Иемізбен кездесу шін блтты стімен ккке ктерілеміз; содан кейін мгі баи Иемізбен бірге боламыз». 1 Сал. 5:17
деген сздер есіме тсті. «зімен бірге болу шін мына тран адамдарды Иса блтпен шып келіп, ккке ктеріп алып кетеді екен ой, кптен бері сенушілер, рине, Иса оларды ккке ктеріп кетеді. Олар ккке алай ктеріліп кетеді екен, тым болмаса кріп алайын» деп мен арап трмын. Бір кезде аспанда аумаы кілемдей, алыдыы ыры сантиметрдей аппа блт пайда болып, біз тран беткейге арай шып келеді. Блт тменде тран адамдарды стінен шып тіп, мені ктеріп иаш баытта аспана рлей бастады. Біраз шаннан кейін мен: «Жааы жерде алан адамдар айтып тр екен?» деп айырылып арайыншы десем «Артыа брылма! Артыа брылма!» - деген дауыс естідім. Дегенмен тменге арап алан едім блт шуын кілт тотатты. Блтты шуын тотатанына атты кініп, рі рейленіп, таы ала арадым, блт айтадан биікке арай иаш рлеп ккке ктеріле бастады. Таы да біраз шан со тмендегі адамдара таы арайын десем «Артыа брылма! Артыа брылма!» - деген ктем дауысты есітіп жатып оянып кеттім.
Бл тсті маынасы бірден санамда сайрап оя берді. «Артыа брылма!» - деген сз арылы дайды маан кейін шегінуге жол жо екенін айтып транын аны тсіндім.
Тубеге келгеніме ш ай алты кн боланда, яни азанны жиырма сегізі кні тнде атты жел трып, нсер жабыр жауды. Біз жайлауда болатынбыз, электр шамы болмаандытан кзге тртсе кргісіз араылы орнады. Саат 20 шамасында жатып алды. Содан бір апта брын жексенбілік жиналыста: «Ата-бабалардан келетін арыс» - деген таырыпта уаыз тыдаанбыз. Мен тсекте жатып: «О, Тірім Иса! Сені ата-бабалардан келетін арысты алып тастайтыныды білдім. Мені мірімде ата-бабаларымнан келген арысты тгел алып тасташы!» - деп да етіп жаттым. Бір кезде о ол жаымнан кнге кйген бір оырай ол пайда болып, жайлап жрегіме арай озала бастады. Жрегімні тсына жеткен кезде, жуандыы ш сантиметрдей болатын тампон (жараа салатын шбірек) сияты бір нрсені суырып ала бастады. Тампон анды іріге толы сасы иісті екен деймін, біра мен иісті сезбеймін. Тампон 40 сантиметрдей болып шыан кезде, ол да, тампонда айып болып крінбей кетті.
Осылай Тірім Иса Мсіхті мені мірімде бар арысты алып тастаанын білдім. арыстан тыланыма атты уанып, дайа шексіз алысымды білдіріп мада айтып жаттым. Бір кезде бойы ш метрдей, ке иыты, аппа киім киген ер кісі блмеге кіріп келіп тра алды. Біра оны бет жзі маан крінбейді. Біршама уаыт трды да ол жо болып, крінбей кетті. Сйлеген жо. Киімі ерекше аппа, нр шашып трды, осынша жаса келгенше ондай нр шашып тран аппа реді кісіні мен брын еш крген емеспін. Бл келген адамны Тіріміз Иса Мсіх екеніне сенімім кміл.
«Сол жексенбі кнні кешінде Исаны шкірттері жиналып, яуди басшыларынан орыанынан есіктерді бекітіп алан еді. Кенеттен кіріп келген Иса орталарына тра алып: «Сендерге аманды пен тынышты болсын!» - деп батасын берді. Жох. 20:19.
Киелі Кітапты осы шындыы мені де мірімде орындалды, йткені біз де есіктерді іштен бекітіп алан болатынбыз.
Мені кем елу бір жасынан бастап бронхитпен (тыныс жолдарыны абынуы) ауырып жетпіс жасында сол аурудан айтыс болды. Ал мен елу жасымнан бастап бронхитпен ауыра бастадым жне те жаурауы болып алдым.
Тіріміз Иса Мсіхті жоарыдаы кереметін кргеннен кейін, кнні суытыын аса сезінбейтін болдым. Бронхитті белгісі бірте-бірте жойылып кетті.
Мені екі пкем де буын ауруынан (полиартриттен) айтыс болан. Ол кісілер айтыс боланнан кейін мені де буындарым ауырып, ауруханаа жатып емделіп жрдім. Жоарыдаы кереметтен кейін буындарымдаы ауруды белгілері де жойылып кетті.
«Жаратаннан бір ана нрсе срадым, бкіл мірімде дай йінде болуды, дайды слулыын круді жне Оны киелі йіне барып жруді алаймын...». Заб. 26:4.
Забур жырларындаы осы аятты мні мені мірімде орындалуы шін Тіріміз Иса Мсіх осындай ыса уаытты ішінде ш рет кереметін крсетіп, маан олын тигізді жне мені з йінде алып алды.
Мені тарып, з йінде алып аланы шін Тіріміз Иса Мсіхке шексіз алыс айтудамын!
Бауырым, жасы мір срші!
Осы кітапты атына назар аударса «Бауырым жасы мір срші!» - деп тініп тр. Егер жасы мір сруге ммкін болатын болса, онда неге жасы мір срмеске!
андай мірді жасы мір деп атаймыз?
«Осылайша дай адамды рухани жаынан зіне сас етіп, бірін еркек, бірін йел ылып жаратты. Олара о батасын беріп: «сіп-ніп кбейідер! рпатары жайылып, жер бетін толтырыдар! Оны здеріе баындырып, теіздегі балытара, аспандаы стара жне жер бетіндегі барлы жануарлара иелік етідер!» деді». Жар 1 : 27,28.
«дай Ие шыыста, Едем деген жерге пейіш баын орнатып, зі жасаан адамды сонда орналастырды». Жар 2 : 8.
Яни дай Адам атаа жматы жне жматаы барды бріне патшалы ету билігін силады. Ал жматаы мірді крінісі мынадай:
«арадар дайды адамдар арасындаы мекені! Ол олармен бірге трып, олар Оны халы болма. Осылай дайды зі солармен бірге мекендеп, оларды дайы болады! Ол барлы кзді жасын сртіп тастап жбатады. Енді айтып лім, жотау, зар еіреу мен ауру болмайды».
Аян 21: 3,4.
Осылай Адам ата жмата патша болып мір срді, ал дай олармен бірге мекендеп оларды дайы болды. Адам ата мен Хауа ана пейіш баында дайды еркіне сай, даймен йлесімді мір срген кезде оларда ешандай айы-асірет, ауру-сырау, лім, жотау, зар еіреу, ешандай проблема болмады!
Осылай жмата даймен бірге, даймен йлесімді, дайды еркіне сай, айы асіретсіз, ауру-сыраусыз, проблемасыз, молшылыта мір сруді кемелденген жасы мір деп атайды.
дай Иемізді Адама жне оны рпатарына арнаан жасы мірі міне осындай еді. Адам ата мен Хауа ана жмата осындай кемелденген жасы мір срді.
Алайда Адам ата мен Хауа ана дайды діл еркіне сай мойынснбай, шайтанны азыруына ілесіп, кнкар болып мір сре бастаан сттен олар кемелденген жасы мірді жоалтып алды.
« - йеліні тілін алып, Мен тыиым салан аашты жемісін жеген сені кесірінен жерді топыраын арыс атты! Бдан былай тамаыды мір баи бейнет шегіп топыратан сіріп жейтін боласы. Жерді топыраы саан арам шп пен тікенектерді аулатып, сен даланы сімдіктерімен оректенетін боласы. Сен тоыратан жаратылды, айтадан ттопыраа айналасы».
Жар 3:17-19.
«Сонымен дай Ие адамды пейіш баынан уып шыып, зі жаратылан жерді топыраын детіп ойды». Жар 3:23.
Осы аяттардаы: «...адамды пейіш баынан уып шыып...», «... жерді топыраын арыс атты...», «... мір баи бейнет шегіп...», «... саан арам шп пен тікенектер аулатып...», «... мадай теріді тгіп жріп...» деген сздер Адам атаны жне оны рпатарыны мірлерінде орын алатын иыншылытар мен айы-асіреттерді крсетіп тр.
Ал ауру-сырау, айы асірет, рей мен орыныш, уайым мен кіналау, кедейлік пе стсіздік дай Иемізді бізге деген лесі емес! Дегенмен Адам ата мен дай Иемізді арасындаы досты арым-атынас бзылан кезде осы келесіз лес Адам атаны жне оны рпатарыны міріне келді.
Егерде біз даймен айтадан достасып, Оны соына ілесіп, Оны еркіне сай мір сре бастаса, онда жасы мірге ол тжеткіземіз.
Е алдымен денсаулыымыз тзеліп, зімізді сергек сезіне бастаймыз. рбір ісіізде сттілік болып, аржылы жарылануа ие боласыз.
Материалды молшылыа кенеліп кенеліп, барлы арыздарыыздан тылып, адамдара арыз бере бастайсыз. Кптен армандап жрген заттарыыза ол жеткізесіз.
Болмысыыздаы барлы созылмалы ауруларыыз жойылып, лсіздіктен арыласыз. Сіз ауруларыызды барлыынан да сауыасыз. міріізден орын алып жрген стсіздіктерді орнына сттілік пен табыс келеді. Іштей жабыраушылы пен лажсыздытан арыласыз. Сізді кнларыыз кешіріліп, зіізді кінлі санап айыптаушылытан арыласыз. мірііз зіізге де басалара да намды болып, жаадан достар пайда болады. Сізді зіізде, рбір істеген ісіізбен, айтан сздеріізде адамдара намды болады. Сіз жаман деттерден арыласыз.
Сізді жаын туыстарыыз, достарыыз, жолдастарыыз, таныстарыыз сізді мірііздегі згерістерді, игілік пен берекені кріп, сезіне бастайды. Сіз зіізді де, оларды да проблемаларын шешуге кмектесесіз. Сйтіп оларды да денсаулыыны жасы болып, молшылыта мір сруіне кмектесесіз.
Сіз баытты рі табысты боласыз. Адамдар сізді сыйлап, сізге сенеді. (Осы айтыландарды брі мені мірімде толы орындалан жйттер) Осылай сіз «кемелденген» жасы мір сру дегейіне жуытайсыз.
Біра бізді «кемелденген» жасы сргеніміз дайды ас дшпаны шайтана тіпті де намайды. Сондытан ол бізді жасы мір сруімізге шамасыны жеткенінше кедергі, кесір келтіруге рекет жасайды.
« Сонда жылан йелге:
- Жо тіпті де олай емес, лмейсідер! айта, сендер осы жемісті жеген кезде кздері ашылып, нені жасы, ненні жаман екенін айырып, дай сияты болатындарыды Ол жасы біледі, - деді». Жар 3:4-5.
Шайтан Хауа анамызды азырып, дайды тыйым салан аашыны жемісін жеуге итермеледі.
«йел аашты асына барып, жемісіні жеуге жасы рі кз тартарлы демі екекнін жне зін аылды етуге ызытырып транаын кріп, жемісті алып жеді, оны асындаы кйеуіне де берді, ол да жеді». Жар 3:6.
Осылай шайтан Адам атамыз бен Хауа анамызды дайды заын бзып, кн жасауына ыпал жасды.
Кн дегеніміз:
«Кн жасаан ркімні дай заын бзаны, себебі
кн – дай заын бзанды». 1 Жх 3:4.
ДАЙ ЗАДАРЫ
Ал дайды заы дегеніміз:
1. дайды тыйым саландары:
«Оан бйры беріп: «Саан батаы кллі аашты жемістерін жеуге болады. Біра жасылы пен жамандыты танытатын аашты жемісін жемейсі! Себебі оны жеген кезде лесі!» деді».
Жар 2:16,17.
Осы аята назар аударса «...жемейсі!...» деп дай адама тыйым салыпты.
2. дайды сиеттері:
«стаз, Таураттаы е лкен сиет айсы? Иса: - « дай Иеді шын жректен, бкіл жан дниемен, барлы аыл ойымен сй!». Бл е лы да басты сиет. Ал екіншісі де сол сияты маызды: «зіді алай сйсе, маайыдаы адамды да солай сй!»,». Мт 22:36-38.
Бл аяттарда дай бізге дайды да, адамдарды да «сй» деп сиет етіп тр.
3. дайды тініштері:
«Ал енді, е алдымен сыйынуыды тінемін: барлы адамдар шін дайа сиынып, тілектер, тініштер мен алыстар арналсын. Патшалар мен баса да барлы кімшілік иелері шін де мінжат ету керек. Соны нтижесінде біз барлы жадайда дайа намды да адал болып, тыныш та бейбіт мір срмекпіз». 1 Тим 2:1-2.
Бл аятта дай бізді е алдымен сыйынуымызды тініп тр.
4. дайды зі крсеткен лгілерін орындау:
«Содан Ол(Иса) дастархан басынан трып, сырт киімін шешті де, алжапышты беліне байлады. Бдан кейін шылапшына су йып, шкіртеріні аятарын жуып, беліне байлаан алжапышпен ратып срте бастады». Жх 13:4-5.
«Ал егер Мен иелері жне стаздары бола тра аятарыды жусам, сендер де солай етсін деп лгі крсеттім. Осыны біліп, солай іс-рекет етседер баытты боласыдар!».
Жх 13:14,16,17.
Бл аяттардан атынымыз: зі дай бола трып ткаппарлы крсетпей, шкірттеріне солай ызмет етіп бізге лгі крсетті.
Осы сияты Киелі Кітапта крсетілген дайды задарын біліп жне ол задарды бзбауа тиіспіз. Кнлі болса бітті бізді арыс атады. Себебі біз дай заын бзан стте Оны «діл еркін» орындамай оямыз.
«Оны діл еркін орындауа мтылыдар!».
Мт 6:33
дайды діл еркі – ол Киелі Кітап арылы бізге жіберілген дайды Задары. ( дайды Задарын осымшадан араыз) .
детте, біз зады кбінесе білмегендіктен бзамыз. Алайда, зады біліп бзсата, білмей бзсата, брібір дай заы бзылды. Демек кн жасалды.
Кптенген адамдармен схбаттасу барысында «дай заын білесідерме?» - деп сраанымда сенбеуші адамдар кбінесе: тірік айтуа, рлы істеуге, неке адалдыын бзуа, кісі лтіруге, ара ішуге болмайды – деген жауаппен шектеледі.
Сенуші бауырлар дайа шкір «Он сиетті» барлыы дерлік біледі жне баса да бір неше задарды біледі.
Дегенмен дайды задарын кпшілік адамдар біле бермейді. Демек дайды Задарын білмегендіктен, зады бзып транын да біле бермейді. Солай дайды задарын білмей бзып жргендіктен ондай адамдар здерін кнсізбін деп есептеп жреді.
Ал дайды заын бзу – немесе кн жасау бізді мірімізге не келеді?
«Егер Жаратушы Иені, з дайыны айтандарын тыдамайтын болса жне бгін саан мен сиет етіп отыран Оны барлы шарттары мен нсауларын орындауа тырыспаса, онда осы арыс атаулыны барлыы сені басыа йіледі жне саан з кесапатын тигізеді. Онда сен алада арыса шырайсы жне далада да арыса шырайсы. Жаратушы Ие саан желікпе дертін, безгек, обыну дертін, рашылы, бет шалар аыза жел мен асты атаулыны бдіретін зе жіберіп індетеді, сйтіп млде рып біткенге дейін осы жаманды атаулы сені ыр соынан алмайтын болады». За 28: 15-16,22.
Демек дайды Заын бзып кн жасаса бізді мірімізге арыс келеді екен. мірімізге арыс келсе барлы трлі айы – асірет, ауру – сырау, р трлі проблемаларды барлыы да келе бастайды екен. мірімізден арыс орын алып транда ешуаытта да жасы мір сре алуымыз ытимал емес.
Сонымен мірімізге арыс келсе, жасы мірден журдай болып айырыламыз. мірмізге арыс кн жасаанда ана келеді. Ал кна итермелейтін шайтан жне оны жауынгерлері «жындар».
ШАЙТАННЫ АМАЛДАРЫ
Адам атадан бастап азіргі замана дейін адамдарды кн жасуа азырып машытанан шайтанны азыру дістері те кп. Жне ол дістерді шайтан те жасы мегерген. Шайтанны пайдаланатын амалдары да молшылы.
азіргі кезде ажырасып кетіп жатан жаняларды, ынтымаыны бзылуына кбінесе кйеулеріні ішкілікке салынып, маскнем болып кетуі себепкер болуда. Сондай жаня мшелерімен гімелескенде сол маскнем болып кеткен адамны жбайы, немесе туысандары оны маскнем болып кету себебін білмейді. Барлыы дерлік себепті аратан немесе оны жолдастарынан іздейді. Осы ара деген бле рып кетсе екен, кнде келіп шаырып тратын жолдастары жоалып кетсе екен деген сияты гімелер айтады.
Араты жне оны жолдастарыны сыртында жасырынып тран шайтан ол байсты ара ішуге итермелеп трады. Ал адамдар шайтанны бл дісін білмегендіктен, ешуаытта себепті шайтаннан іздемейді. Жне оан арсы кресуді де білмейді. Ара пен маскнемні жолдастары шайтанны жасырынып тратын амалы ана.
Адамдарды мірінен жиі крінетін шайтанны дістері мен амалдары мынадай: азырушылы, кна штарлы, менмендік, мансапорлы, зімшілдік, сенімсіздік, лсіздік, штарлы, мертігу, айы – асірет шегу, уайымшылды, маскнемдік, нашаорлы, кйзеліс, жындану, нпсімарлы, ашу – ыза, ашушады, ызаорлы, кекалушылы, шпенділік,ажырасу, стсіздік, бедеулік, айыршылы, кедейшілік, арызданушылы, аурушады, инфекциялы, тоыраушылы, шектеулілік, алаасарлы, мытшаты, бизнестегі жне рбір істегі стсіздік, лажсызды (депрессия), саыраулы, соырлы, мылаулы, кері кетушілік, тежеушілік, былыушылы, блдірушілік, жетімсіздік, ысырапшылды, жетіспеушілік, ынжыты, жігерсіздік, кпсзділік, дниеоызды, пайдакнемдік, екіжзділік, іштарлы, ызаншаты, крелмаушылы, кертартпалы, длелсіз арсылы (нигилизм), жалаулы, тойымсызды(тамаа), анаатсызды, секшілік, ялшаты, зін-зі лтіру, келемеждеу, орлау, дайсызды, кмншілдік, алыптан тыс нрсеге ынтыу(извращение), марпазды, ырымшылды, Киелі Кітап сздеріне атты арсыласу, ртрлі жаман ойлара берілушілік, негізсіз иялдану, балаштыруа, астрологияа, болжамдара штарлы, былапыт-боты сздерге штарлы, рыншаты, тірікшілік, рлышылы,блдіру, тапшылы, кемтарлы, адамдар жасаан ырым –дуа, шатасушылы, есалады, ажырасу, ылмыс жасаушылы, маю, рей, злымды, неке адалдыын бзушылы, шырмалу, заымдану,стсіздік, т.с.с. діс-тсілдерді олдана отырып шайтан адамдарды кн жасауа итермелейді.
СЫРТЫ ЖНЕ ІШКІ КНЛАР
Адамдарды жасайтын кнсін сырты кн жне ішкі кн деп екіге блуге болады.
1. Сырты кна мысалы: рлы жасау, тірік айту, неке адалдыын бзу, кісі лтіру, ата-ананы сыйламау, маскнемдік, нашаорлы, т.с. кнлар жатады. Кбінесе адамдар осындай сырты кналарды жасамай жрген болса, мен кнсізбін, ділетті мір сріп жрмін деп ойлайды. Оларды осылай рекет жасап, діл мір сруге талпыныстары шін дайа шексіз алыс!
2. Ішкі дниемізде болатын кнлар. Яни біз санамызда пайда болатын ртрлі жаымсыз ойлар арылы да кн жасауымыз мумкін. Ондай кнларды ішкі дниеміздегі кнлар деп атайды.
а) Уайым мен тынышсыздану. р трлі нрселерді ойлап, уайымдап тынышсыздану кн.
«Еш нрсені уайымдамай, барлы жадайда тініштеріді дайа сиынып тілекпен, шкіршілікпен білдірідер!». Філ 4:6.
«Сондытан сендерге мынаны айтамын: не ішіп-жейміз деп
мірлеріді, не киеміз деп тндеріді уайымдамадар!»
Мт 6:25-34.
Сонымен уайымдау, дайды ситетін бзып, орындамау болып есептеледі. Тіпті уайымдау дайа деген сенімімізді кемдігін білдіреді. Біреу былай деген: «Уайым дайа деген сенімсіздіктен болатын ауырулы». Тіріміз Иса Масіх барлы уайым мен тынышсыздытан азат еді. Оны мірі кезкелген жадайда кеге деген сенім арылы тыныштыа кенелген, жарын еді. Тіпті долданан дауыл соып, теіз тулап жатанда Ол ескі айыта тыныш йытап жатты.
«Біраздан кейін сурапыл дауыл ктеріліп, айы толын астында алып, суа тола бастады. Иса айыты арты жаында кпшік жастанып йытап жатты». Мр 4: 37,38.
б) Сары уайым мен лажсызды.
Сары уайым! Бір кезде Иляс пайамбар осы кн арылы кнкар болды.
«Сонда Изавель Иляса хабаршы жіберіп, былай деді: егер мен ерте жне осы уаытта улилерді райсысыны жанына істегеніді сені жаныа істемесем дайлар маан не істеймін дегенін істесін жне одан да асыра жазамды берсін. Мны крген ол мірін тару шін жола шыты, сйтіп Иудеядаы Вирсавия аласына келді, ол осында зіні жасспірім баласын алдыпды. Ал зі бір кн жол жріп, сахараа жетті, осында келіп, алы жапыраты аашты тбіне отырды да зіне лім тіледі. Жаратушы Ие осы да жетеді,,мені жанымды ал, себебі мен келерімнен арты емеспін». 3 Пат 19:2-4.
Иляс пайамбар дайа сенім артуды орнына лажсызданып, сары уайыма тсіп кнкар болды. Бл кн шайтанны Синай шлінде исрайлдіктерге арсы олданан негізгі рейлі аруы да болды.
«Ал Мсаны тау басынан за уаыт бойы тспегенін крген халы аронны асына жиналып:
- ане, бізге алдымызда жріп отыратын тір мсінін жасап берііз! Бізді Мысыр жерінен алып шыан анау Мса болса, оан не боланын білмейміз, - деп талап етті»!
Мыс 32:1.
Осылай Исрайлдіктер Синай шлінде лажсызданып «сары уайыма» тсіп, дайа деген сенімдерін жоалтып кнкар болды.
азіргі кезді зінде дайа деген сенімін, уанышын, сергектігін жоалтып алып, сары уайыммен лажсыздыа салынып жрген мсіхшілер бар.
в)Ашуланшаты, наразылы, ккілдеушілік, кінушілік, крелмаушылы, кншілдік, т.б.
мірімізде болып жатан ртрлі жадайлара немі ашуланып, кініп, анааттанбай баса адамдарды олы жеткен табысты крелмай, кншілдік жасап, наразылы білдіріп, ккілдеп жрген кездеріміз болады.
«Мысыр елінде Жаратан Иені олынан лгеніміз жасы болан болар еді! Ол жерде етке толы азанды айнала отырып, нанды тойанымызша жеп жрдік. Ал сендер бізді бкіл ауымды аштан атыру шін осы шл далаа бастап алып келдідер, - деді».
Мыс 17:3.
Синай шлінде исрайлдіктерді негізгі мдіртуші кн&