Электростатик рістегі нктелі зарядты кернеулігі мен потенциалы. ріс кернеулігі пен потенциалы арасындаы байланыс.

Зарядталан денелерді зара серлесу кштері электр рісі арылы беріледі. озалмайтын зарядтарды электр рісін электростатикалы ріс деп атайды. Электр рісін санды сипаттау шін электр рісіні кернеулік векторы енгізілген.

Электр рісіні кернеулігі электр рісінде орналасан нктелік заряда сер ететін кшті осы зарядты шамасына атынасына те болады:

лшем бірлігі

Кернеулік векторыны баыты о заряда сер ететін кшті баытымен баыттас болады.

Электр рісіні кернеулік векторы электр рісіні кштік сипаттамасы болып табылады, яни электр рісінде орналасан бірлік о заряда сер ететін кшті анытайды.

Барлы нктесіндегі кернеулік векторыны баыты мен шамасы бірдей болатын электр рісін біртекті электр рісі деп атайды.

Электр рісіне енгізілген зарядтара ріс тарапынан сер ететін кш

Вакуумдегі нктелік зарядты тудыратын электр рісіні кернеулігі:

 

Зарядталан дене нктелік болмаан жадайда зарядталан денелерді келесі ш топа блуге болады:

Сызыты зарядталан дене

зындыы dl дене блігіні тудыратын электр рісіні кернеулігі:

мндаы:

Зарядты сызыты тыыздыы-

Сызыты зарядталан денені толы электр рісіні кернеулігі:

 

Беттік зарядталан дене

Ауданы dS дене блігіні тудыратын электр рісіні кернеулігі:

мндаы:

Зарядты беттік тыыздыы-

Беттік зарядталан денені толы электр рісіні кернеулігі:

 

 

3) Клемдік зарядталан дене

Клемі dV дене блігіні тудыратын электр рісіні кернеулігі:

мндаы:

Зарядты клемдік тыыздыы-

Клемдік зарядталан денені толы электр рісіні кернеулігі:

 

Электр рісін крнекті трде бейнелеу шін электр рісіні кш сызытары (кернеулік сызытары) енгізілген.

Кш сызытары - рбір нктесіне жргізген жанама сол нктедегі кернеулік векторыны баытымен сйкес келетіндей трде электр рісіне жргізілген сызытарды айтады.

Кш сызытарыны жиілігі – кеістікті сол блігіндегі кернеулік векторыны шамасын анытайды.

Электр рісіні кернеулігі мен потенциал арасындаы байланыс

Потенциалды кш пен потенциалды энергия арасында келесі байланыс болады:

Кш пен потенциалды энергия электр рісін сипаттайтын шамалармен келесі трде байланысады:

жне

Электр рісіні кернеулігі теріс табамен алынан потенциалды градиентіне те болады.

екенін ескерсек, скаляр трде

Потенциалдары бірдей нктелерді жиынтыын эквипотенциал бет деп атайды.

Сйыты озалысы. Аынны сызыктары мен ттіктері. Аыншаны здіксіздік тедеуі. Бернулли тедеуі. Ішкі йкеліс кштері. Ламинарлы жне турбулентгі аыс. Ттікшені ішіндегі сйыгы озалысы. уат жне механикалы жмыс. Газ бен сйытаы денелерді озалысы. Стокс формуласы.

Сйытарды озалысын зерттейтiн механиканы блiмiн –гидродинамика деп атайды.
Сйы блшектерiнi озалысын зерттеудi екі тсiлi бар.
1.Лагранж тсiлi
Бл тсiлде рбiр жеке сйы блшегiнi кеiстiктегi озалыс задылыы зерттеледi.
2.Эйлер тсiлi
Бл тсiлде кеiстiктi белгiлi бiр нктесiнен тетiн сйы блшектерiнi жылдамдыы арастырылады.

Сйы блшектерiнi озалысы -аыс, ал сйыты озалысы- аын деп аталадыКез келген нктесiнде жргiзiлген жанама сол нктедегi сйы блшегiнi жылдамдытарымен сйкес келетiн сызытарды аын сызытары деп атайды. Аын сызытарыны жиiлiгi сол жерде сйыты жылдамдыын крсетедi. .Сйытарды аын сызытарымен шектелген блігін аын ттігі деп атайды.
Кез келген нктесiндегi сйыты жылдамдыыны шамасы менбаыты згермейтiн аысты стационар аыс деп атайды.
Аыс сипатына байланысты екігеблiнедi.
Егер сйы абаттары бiр-бiрiменараласпай, бiр-бiрiне параллель озалатын болса, мндай аыс –ламинар (абатты) аыс деп аталады.
Егер сйы абаттары бiр-бiрiменараласып иiрiлiп озалатын болса,мндай аыс – турбуленттi(иiрiмдi) деп аталады.

Сыылмайтын ттыр емессйыты идеал сйы деп, алсыылатын ттыр сйы реал сйы деп аталады.