Тарматалан тізбектер шін Кирхгоффты бірінші жне екінші ережелері. Тізбек арылы тсіндіру.
Тізбектерге есептеулер жргізгенде Кирхгоф ережелерін пайдаланан ыайлы, олар Ом заыны крделі емес жалпылануы болып табылады.
Жалпы жадайда тізбекте кем дегенде ш ткізгіш тоысатын нктелерді табуа болады. Мндай нктелер тйіидер деп аталады. Тізбекті бір элементін тастап шыкан кез келген зарядты тізбекті баса бір элементіне келіп кіруі тиіс екені аны. Тйінде токтар тарматалады да, зарядты саталу заынан токтарды зіліссіздік шарты шыады: тйінге кіріп жатан ток куштеріні осындысы туйіннен шыып жатан ток куштеріні осындысына те:
Іі = Іі (9.17) катынасы Кирхгофты бірінші ережесі деп аталады.
кіріс шыыс
Токтарды баытын біз алдын ала білмейміз. Сондытан токтарды о баытын алауымызша аламыз жне о баытта таралатын ток шін Ік деген белгілеу енгіземіз. Егер шешу кезінде кайсыбір Ік ток шін теріс мн шыкса, онда бл берілген блікте ток кабылданан багытка арама-арсы озалады дегенді білдіреді.
Кирхгофты екінші ережесі берілген тізбекте бліп арастыруа болатын кез келген тйыкталан контурлара арналан: кез келген трйыталган контурда кедергілердегі кернеуді тсулеріні осындысы осы контурдагы ЭК- терді осындысына те болады.
Eі = Uі
Егер берілген блікте контурды айналып ту баыты токты о баытымен баыттас болса, онда ток кзіні ішкі кедергісіндегі жне ткізгіштердегі кернеуді тсуі о деп есептеледі. Егер ток кзін айналып ту баыты теріс полюстен басталып о полюсте аякталатын болса, онда ЭК-і о табамен алынады. Ток кзін о полюстен бастап теріс полюске карай
айналып тетін болса, онда ЭК-і теріс табамен алынады.
Мысалы, 9.8-суретте креетілген слба шін
А тйінінде: І1 = І3 + І5;
С тйінінде: І1 = І2 + І4;
М тйінінде: І4 + І6 = І3;
ВСКМОАВ (саат тілі баытымен айналып ту) контуры шін:
E1 - E2 + E3 = I1r1 + I1R1 +I2r2 +I6R3 + I3r3
СВЕМС контуры шін:
E4+ E2 = I4r4 - I6R3 – I2r2
Кирхгофты бірінші ережесі тйіндерге атысты оан келетін ток пен одан шыатын ток арасындаы байланысты арастырады. Тарматалан тізбек деп аталатын тізбекте тйіндер штен кем емес ткізгіштер тоысатын кез келген нктені атайды. Біз траты токты арастырандытан,тйінге анша заряд аып келсе, сонша аып кетуі керек. Егер тйінге кіретін токтарды о, ал шыатын токтарды теріс деп есептесек, онда мынадай ережені айтуа болады:тйінде тоысатын ток кштеріні алгебралы осындысы нлге те. Мны былайша тсінуге болады. Егер тйінге токтарды алгебралы осындысы нлден згеше болса,тйінде зарядтар кбейіп не азайып кетер еді де,бл з кезегінде тйіндегі потенциалды жне тізбектен аатын токты згеруіне кеп соар еді. Кирхгофты екінші ережесін жалпы трде энергияны саталу заына сйеніп, тарматалан тізбек шін Ом заын орытындылау арылы тсіндіруге болады. Тйыталан жйені райтын рбір осылыштар энергияларыны згерімстеріні осындысы нлге те: =0
Сондытан тйы тізбек шін
Сонымен Кирхгофты екінші ержесі бойынша кез келген тйы контур шін э..к-ні алгебралы осындысы ток кшіні кедергіге кбейтіндісіні алгебралы осындысына те.
Кирхгофты бірінші жне екінші ережелеріне сйкес рылан туелсіз тедеулерді саны тарматалан тізбектерден тетін р трлі токтарды санына те болады. Сондытан э..к-і жне барлы тарматалан бліктерді кедергілері берілсе, онда барлы токты есептеуге болады.
Термодинамиканы бірінші бастамасын ртрлі изопроцестерге олдану. Адиабатты процесс. айтымды жне айтымсыз процестер. Оралымды процестер (циклдер). Жйені энтропиясы