Ацетил-КоА тзілуі жолдары мен оны пайдалануы.
Тзілуі:
CH2-OH АДФ CH2-OH
|
CH—OH АТФ CH--OH
CH2OH CH2O-PO3 H2
Глицерин -глицерофосфат
АМФ+H4P2O5
R R
CH2 HS-KoA+АТФ CH2
CH2 Ацил-КоА синтетаза CH2
COOH C=O
Май ышылы S-KoA
Ацил-КоА
Ары арай ацилтрансферазаны атысуымен глицерфосфат жне май ышылдарыны белсенді трлеріні фосфатидті ышыл синтезделеді,ол шацилглицеринні синтезі шін немесе фосфолипидтерді синтезі шін пайдаланылады.
28.Кетон денелеріні биосинтезі,кілдеріні химиялы табиаты,тадыры,организмдегі маызы.Кетон денелеріне жататындар ацетосірке ышылы,В-гидрокси май ышылы жне ацетон.Негізінен блар май ышылыны немесе катогенді амин ышылыны толы тотыпаан аралы німдері болып табылады.Кето денесіні тзілуі тек бауыр клеткасыны митохондриясында теді.Кетон денедері ацетил-КоА синтезделеді.Алдымен ацетил-КоА ацетилтрансфераза ферментіні серінен екі моолекула конденсацияланыпацетоацетил-КоА тзеді.Соысы гидроксииметил глутарил КоА синтетазаны атысуымен таы бір молекула конденсацияланып В-гидрокси-B-гидрокси-метил глутарил тзіледі.ГМГ-дан ацетил-КоА блініп шыып айтадан бірінші сатысына жмсалады,сонымен процесс цикла тйыталады жне бірінші кетонды дене болып саналатын ацетосірке ышылы тзіледі.алан кетон денелер ацетосірке ышылынан тзіледі.Бауырда тзілген кетон денелер одан рі бауырда згеріске шырамай ана теді.анмен бірге баса органдарды тканьдерге тсіп одан энергетикалы материал ретінде пайдаланылады.Кетон денелері тотыанда 24 немесе 27 молекулалы АТФ синтездеп алынады.В-гидроксимай ышылы тотыса 27 АТФ тзіледі,тзілетін НАДН2 3 молекула АТФ береді.Егер кетон денелері энергия синтездеууге жмсалмаса,клеткадаы гомеостазды сатау шін оларды синтезі баяулайды жне ГМГ-КоА тотысызданып мевалон ышылы тзіледі.Соысы холестеринні синтезіне жмсалады.
29. Организмдегі бос май ышылдарыны биосинтезі,реакциялар жйелігі,физиологиялы маызы.Барлы тканьдерде,сіресе бауырда,май тканінде жне ст безінде май ышылыны синтез процесі здіксіз жріп жатады,тек материал ретінде емес,ртрлі липоидтарды синтезі шін пайдаланылады.Бл процесс май ышылдарыны синтетазасы деп аталатын полиферментті молекулярлы комплекс арылы катализденеді.май ышылыны синтетазасыны негізгі німі-пальмитин ышылы,бл периферменттік комплекс пальмитатсинтетаза деп аталады.Май ышылыны айнар кзі ацетил-КоА-дан тзілетін малонил-КоА болып табылады.Осы процеске ажетті осылыс ацетил-КоА митохондрия тзеді.Ол май ышылыны В-тотыуы кезінде тзіледі.Митохондриядан цитозольа ацетил-КоА-ны жеткізілуі карнитинді «айыты» механизм арылы немесе цитратты кмегімен іске асырылады.КоА-дан жне ымыздысірке ышылынан цитрат синтезделіп,цитозола жеткізеді.Май ышылдары жинаталан сайын май ышылыны синтезіні негізгі ферменті ацетил-КоА-карбоксилазаны белсенділігі тмендейді де,клеткада малонил-КоА-ны дегейі тмендейді,ал ацетил-КоА кетон денелеріні синтезіне жмсалады.