Су жне катиондар алмасу. Протеогликандар мен гликозамингликандарды су мен катиондар алмасуында ролі.

Баса тканьдерден днекер тканіні ерекшелігі – клеткалар арасында лкен аралытарды ж/е соан сйкес клеткааралы затты кп млшерде болуы. Днекер тканіні клеткааралы матриксіні негізгі ызметі – клеткаларды прорелиферациясымен диференцеровкасына ж/е тканьдер каркасын руа мшелерді формасын тзуге ж/е сатауа атысу.

Протеогликандар мен гликозамингликандарды су мен катиондар алмасуында ролі.

Днекер ткані глюкозамингликандарына гиалурон, хондроитинсульфаттар, дерматансульфаттар, кератансульфаттар ж/е гепарин жатады.

Жай глюкозамингюкандар О – гликозитті байланыс арылы белок молекуласыны серинді алдыына ковалентті осылады да, протеогликандар молекуласын тузеді.

Гликозаминагликандарды бірдей зарядталан сульфатты тізбектері бір бірінен тебілуі салдарынан протеогликандар сулы ортада таралан ж/е жасы гидратталан.

р трлі протеогликандар глюкозамингликандарды жиынтыымен, молекула клемімен ж/е белокты рамымен ерекшеленеді.

11.артаю коллагеноз кезінде днекер тканіні згеруі,жараатты жазылуы. Жасы улайган сайынднекер тканінде глюкозамингликандарды, протеогликандарды жне гликопротеидтерді санды млшері, сапалы урамы згерістерге щырайды. Теріде гиалурон ышылыны млшері тмендейді.А итпті хондро-итин-сульфаттарды орнына В типті хондроитин сульфаттар жне кератансульфаттар пайда болады, коллагенді фибриллаларды млшері артады. Артериялар абырасында коллаген 3 коллаген1 ге ауысады. Коллаген 1 сіресе атеросклеротикалы тйіндерді алыптасан жерінде те кп жинаталады.Жас лайан сайын сйектерде коллаген 1-ді орнына коллаген 3 жинаталады,ол сйектерді сыныштыыны артуына келеді.Сол сияты,гиалурон ышылы мен хондроитинккірт ышылыны атынасы згереді,бл клеткааралы затты ткізгіштігіні бзылуына келеді де атеросклероз дамуыны алы шарты болып табылады.Сонымен атар,коллагенні физико-химиялы асиеттері де згереді;ісінуге абілеті жне эластикасы тмендейді.Коллагенні коллагеназа серіне тратылыы да тмендейді.Днекер ткані рылымыны згеруі,коллагенні синтезі жне баса да алмасу процестеріні бзылуымен байланысты болатын аурулар тобын- коллагеноздар деп атайды.Коллагеноздара ревматизм, склеродермия,дерматомиозит жне т.б ке тараан аурулар жатады.Коллаген синтезіні бзылуымен байланысты болатын тымуалаушылы паталогиялар да белгілі.Мысалы,Элерс-Данлос синдромында буындарды деформациясы мен омыртаны исаюы орын алады.Бл ауруды бір трі проколлагенпептидазаны жетіспеушілігімен,ал екіншісі-коллаген 3 синтезіні жетіспеушілігімен байланысты.Тым уалайтын сйектерді лсіздігі сйекте коллаген 1-мен атар коллаген 3-ті болуына байланысты.

12.Саркоплазмалы белоктар;миоглобин,оны рылысы жне функциясы.Миоглобин бір полипептидтік тізбектен тратын жай белок.153 аминышылыны алдытарынан жне простетикалы топ -1 гемнен трады..Гемі гемоглобинні геміндей,молекулалы массасы 17000 Д. рамында миоглобині бар блшыеттер ызыл тсті болады,ал миоглобині жо аа блшыеттері а тсті болады,ызыл блшыеттер за жмыса тзімді келеді.за уаыт бойы жиырылу абілеті бар блшы еттер миоглобинде оттегіні ора жинай алады.Миоглобин оттегіні тасымалдай алмайды,біра оттегімен оксигемоглобин комплексін тзе отыра оттегіні ора жинауа атысады.Оттегілік ашыу жадайында ,мысалы за дене жмысы кезінде,оттегі блінеді жне блшыеттерді митохондрияларында АТФ –ты тотыып синтездеуіне пайдаланылады.Миоглобинмен байланысатын оттегіні млшері ортадаы оттегінін консентрациясына,яни оттегіні парциальды ысымына байланысты. Миоглобин шін оттегіні адсорьциясы изотермасы гипербола трінде болады.Оттегіні парциальды ысымы 20мм.сын.ба. кезінде миоглобинні аныуы те жоары болады,сондытан ол гемоглобин сияты оттегіні тасымалдау шін пайдаланылмайды.Ауыр дене жмысы кезінде,блшы еттерде оттегіні парциальды ысымы 5мм. Сын. Ба. Дейін тмендегенде,миоглобин оттегіні митохондрияларды цитохромоксидазасына оай бередіде, биологиялы тотыу жне тотыып фосфорильдену процестеріні саталуын амтамасыз етеді. Миоглобин цитоплазманы митохондрияа жаын жерінде ерімейтін,ол гемоглобиннен оттегін тыныс алу ферменттеріне тасымалдайды.Миоглобин гемоглобинге араанда оттегімен жасы байланысады.Сондытанда суда жретін жануарларды блшы етінде миоглобин кп.Миоглобин андаы оксигемоглобинмен рекеттесіп, оксимиоглобин тзеді. HbO2 +Mgb-»MgbO2+Hb

Шыныан адамдарды блшыетінде оксимиоглобинні млшері кп.Оксимиоглобин ыдыраанда онымен байланысан оттегі блініп шыады

MgbO2-»Mgb+O2