Рметті азастандытар!

Экономиканы дамытуда жаа сырты туекелдерді есепке ала отырып, бізге іскерлік белсенділік пен жмыспен амтуды ынталандыру шін жаа бастамалар ажет. Жаа экономикалы саясатты тыры мен бгін жариялаалы отыран Инфрарылымды дамуды жоспары болады. Ол 5 жыла есептелген жне атысуа 100-ден астам шетелдік компаниялар ниет білдіріп отыран ИИДБ-ны жзеге асыруды екінші бесжылдыына сйкес келеді. Жалпы инвестициялы портфель 6 триллион тегені райды, мемлекетті лесі – 15 пайыз.

***

азастан – шан сты анаты талатын лан-айыр ауматы иeci. Сондытан, аталан жоспар орасан аражат пен ебекті, аса ауымды жмысты ажет етеді. «Елді ркенін білгі келсе, жолына ара» деген аида алыптасан. Барыс-келіс пен алыс-берісте жол атынасы айрыша маыза ие. Кне замандарда ірі алаларымызды кбі лы Жібек жолын жаалай оныс тепкен.

азір де айнаан тіршілік кре жолдарды бойында. Жол – шын мнінде мірді зегі, бауатты тірлікті айнар кзі. Барлы айматар теміржолмен, тасжолмен, уе жолымен зара тыыз байланысуы керек. Астанада тоысан тоыз жолды торабы елорданы жасампазды рухын тарататын мір-тамыра айналуы тиіс. Айматарды зара байланысын жасарту елді ішкі леуетін арттырады. Облыстарды бip-бipiмeн сауда-саттыын, экономикалы байланыстарын ныайтады. Ел ішінен ты нарытар ашады. Осылай, алысты жаын ету – бгінгі Жолдауды е басты тйіні болма.

***

Бірінші. Кліктік-логистикалы инфрарылымдарды дамыту. Ол макроірлерді хабтар аидаты бойынша алыптастыру аясында жзеге асырылатын болады. Оны стіне, инфрарылымды аа Астана жне макроірлерді магистаралды автомобиль, теміржол жне уе жолдарымен шыла аидаты бойынша зара байланыстырады. Бірінші кезекте, негізгі автожолдар жобасын жзеге асыру ажет. Блар Батыс ытай – Батыс Еуропа; Астана – Алматы; Астана – скемен; Астана – Атбе – Атырау; Алматы – скемен; араанды – Жезазан – ызылорда; Атырау – Астрахань.

Сондай-а, елді шыысында логистикалы хаб жне батысында теіз инфрарылымын руды жаластыру ажет. Батыс баытта Каспий порты арылы экспортты леуетті арттыруа ры портынан ауымды паромды ткел жне Боржаты – Ерсай теміржол желісі ыпал ететін болады. кіметке ытайды, Иранны, Ресей мен ЕО елдеріні «ра» жне теіз порттарында терминалды уаттар салу немесе жала алу мселесін ойластыруды тапсырамын.

Екінші. Индустриялы инфрарылымдарды дамыту. Инфрарылымды жобаларды жзеге асыру рылыс материалдарына, кліктік-коммуникациялы, энергетикалы жне трын й-коммуналды салалар шін німдер мен ызмет крсетулерге лкен сраныс тудырады.

Осыан байланысты, біріншіден, жмыс істеп тран арнайы экономикалы айматарда инфрарылымдар алыптастыру жмыстарын аятау керек. кіметке жне кімдерге оларды наты жобалармен толытыру бойынша жедел шаралар алу ажет. Екіншіден, ірлерде ШОБ ндірісін дамыту мен осымша инвестициялар тартуа баытталан жаа индустриялы айматар салу мселесін ойластыран жн. Туризм шін инфрарылым – жеке баыт. Оны басты басымдыы жмыс орындары санын кптеп ру ммкіндігі болып табылады. Мнда бір жмыс орнын ру нерксіпке араанда 10 есе арзана тседі.

шінші.Энергетикалы инфрарылымдарды дамыту. ткен 5 жылда энергетикада индустрияландыру бадарламасы шеберінде лкен жмыстар жргізілді. Соан арамастан, магистралды желілерді шектеулілігі елді отстік ірлерінде электр энергиясыны, орталы жне шыыс облыстарында табии газды тапшылыын туындатып отыр. Екі жобаа назар салу керек. «Екібастз – Семей – скемен» жне «Семей – Атоай – Талдыоран – Алматы» баыттарында жоары вольтты желілер салу ажет. Бл азастанды электр стансаларыны елді барлы ірлерін тедестірілген энергиямен амтамасыз етуіне ммкіндік береді.

Тртінші. ТКШ мен су- жне жылумен амтамасыз ету желілері инфрарылымдарын жаырту. Инвестициялара жалпы ажеттілік аржыландыруды барлы кздерінен 2020 жыла дейін жыл сайын е азы 200 миллиард теге блгенде кем дегенде 2 триллион тегені райды.

Бгін ТКШ-ны жаыртуа инвестициялар салуа Еуропа айта ру жне даму банкі, Азия даму банкі, Ислам даму банкі, сондай-а, жеке инвесторлар лкен ызыушылы танытып отыр. за мерзімді инвестициялы тарифтер сыну арылы оларды барынша тартылуын амтамасыз ету ажет. Тарифтерді айтарлытай лаюына жол бермеу шін ондай жобаларды мемлекет осымша аржыландыруы керек. Осыан байланысты жылу- жне сумен амтамасыз ету жйелерін жаырту арынын жеделдету шін бюджетте арастырылан аржыа осымша жыл сайын 100 миллиард теге баыттау тымды болма.

Бесінші. Трын й инфрарылымдарын ныайту. Агломерациялар алыптастыру айтарлытай трындар аынымен атарласа жреді. Бл ебек нарыы мен алаларды инфрарылымына, соны ішінде, трын й орына ысым туызады. Сондытан жала берілетін трын й рылысына кзарасты айта араан жн. Мемлекет леуметтік жалдамалы баспананы салып, оны трындара сатып алу ын бере отырып, за мерзімді жала сынады. Баспананы тікелей, делдалдарсыз жне несиеге барынша тмен пайызбен сыну оны сатып алу нын арзандатуа ммкіндік береді. Бастапы жарнаны болмауы мен ипотека шін тмен пайыздар баспананы азастандытарды кптеген жіктері шін олжетімді ете тседі. Сондытан 2015-2016 жылдар ішінде жала берілетін трын й рылысын аржыландыруды осымша 180 миллиард теге сомасында лайтамыз.

Алтыншы. леуметтік инфрарылымдарды дамыту. Бірінші кезекте, бл – апатты мектептер мен ш ауысымда оыту проблемаларын шешу. Бл – бізді Сайлауалды тырнамамызды негізгі индикаторларыны бірі. шжылды бюджетте арастырылан аржы бл проблеманы 2017 жыла дейін шешуге ммкіндік бермейді. Сондытан кіметке осымша 70 миллиард теге баыттауды тапсырамын. Балалар башасыны жетіспеушілігі – баса мселе. Мектепке дейінгі мекемелерде орындар тапшылыын тбегейлі ысарту шін 3 жыл бойы осымша 20 миллиард теге баыттауды тапсырамын. кімдер жеке секторды тарта отырып, бл жмыспен барынша айналысуы тиіс.

Индустрияландыру бадарламалары шеберінде базаларында ылымны экономика салаларымен жне мамандар дайындаумен байланысы амтамасыз етілетін 10 ЖОО аныталды. Осы масаттара 2017 жыла дейін 10 миллиард теге баыттай отырып, осы жоары оу орындарыны материалды-техникалы базасын алыптастыруды тапсырамын.

Жетінші. Шаын жне орта бизнес пен іскерлік белсенділікті олдау бойынша жмысты жаластыру ажет. Бгінде лтты ордан ШОБ-ты олдауа жне несиелеуге баытталан 100 миллиард теге толытай игерілді. Бл 4,5 мы жмыс орнын руа ммкіндік берді. Бл аржыа сраныс сыныстан 23 миллиард тегеге асып тсті. Бизнесті 10 жыла бар-жоы 6 пайызбен несиелеуді брын-соды болмаан шарты жасалды. Мндай шарттар бізді елімізде бан дейін болан емес. ШОБ-ты экономикалы сімні драйвері ретінде дамыту жне оны лесін 2050 жыла арай ІЖ-ні 50 пайызына лайту бойынша жмысты жаластыран жн. Сондытан шаын жне орта бизнес шін 2015-2017 жылдары жалпы сомасы 155 миллиард теге несие желілерін АДБ, ЕДБ, Дниежзілік банк есебінен тиімді пайдалану ажет.