Франсуздар килеп ингн

Мск тигн алаа.

Бее скр ыып алас,

Сыып асты далаа.

 

Любезники, любизар,

Маладис, маладис.

 

аты уыштар яынан башланды, франсуздар, рустары тп регуляр кстрене килеп етмен файаланып, Малоярославец алаын баып ала алдылар. Был улары и уы уышлы алышы буландыр, кре. Яы генераль алыштан тайпылып, Бонапарт уыш ткн м бик ны таланан Можайскиа боролоп айтыр айтыр яа ынтылыра мжбр булды. Рус скре улары с ятан ыыма алып артынан ыуа тшт. Аслытан м ыуытан, аръергард уыштараы брелештр араында дошман армияы бик ти кесерй. Кутузов скре менн йншл 420 ме ополченец, партизан отрядтары дошманды ыуыуа ем атнаша. Млн, 9 ноябрь кн Давыдов, Сеславин, Фигнер еткселегендге партизан отрядтары генерал Ожероны бригадаын уратып алалар м ыа ына алыштан у генералды ен, 60 офицерын, 2 ме алдатын сирг алалар. Курин еткселегендге кртиндре партизан отряды медн ашыу уышсыы менн франсуздары эрлеклп барып, Богородск алаын ( хер Ногинск ) уларан азат ит. Василиса Кожина отряды кртиндре уышлы уыш алып баралар. Франсуздара бер айа ла тыны булмай.

Березина йылаы аша тик 16 медн ашыу ына франсуз алдаты сыып лгр, аландары сирг элг йки мгелекк Рсй еренд ятып ала.

Рсй килектрен азат иткндн у уыш крше илдр еренд дауам ит. Наполеон армияын алдырып яы кс йыйыр сн Парижа ашыа.

Башортостандан баран регуляр булмаан полктар рус армияы составында сит ил походтарында ла атнашан. Генерал Волконский коропусы составында 2-cе башорт полкы 1813 йылды инуарында Варшаваа барып ингн. Данциг алаын амауа 8 башорт полкы атнаша. Дрт башорт полкы ,, Халытар уышы “ исеме менн билдле булан Лейпциг янындаы алышта атнаша. Германияны азат иткнд шулай у 9 башорт полкы атнашып, дошманды эрлеклй - эрлеклй Парижа барып ет.

1813 йылды 28 апреленд Селезия ерендге Бунцлау алаында баш командующий Кутузов вафат була. Был айылы хбре ишеткн башорт атлылары Михаил Илларионовича арнап ,, Кутузов “ тип исемлнгн йыр сыаралар. Унда шундай р бар:

Полководец батыр ир Кутузов,

Утты , ыуы кисте, урманы,

ай, Кутузов!

Полководец икн Кутузов.

Наполеонды баынсы яуарын

Кт кеек йп туманы,

ай, Кутузов!

Полководец икн Кутузов.

 

Германияла бер тркм башорт ки билдле яыусы - алим Гете менн осраша. Шунда отряд башлыы уа ене у - янын блк ит. Башорттар килеп киткндн у 11 йыл ткс, Гете ошо ерле блген дуы Эккермана крткн.

,, аым тр “ рийтенд башорттары Австрияны азат итее бйн ител:

,, Австрия халы былары креп:,, е ниндй халы ? “ - тип ораас, быларан бер: ,, Бе - башорттар, - тигн. Австриялылар: ,, , теге йылы ите ашай торандар халы икн д баа! - тигндр. Шунан Австрия м Германия еррен теп Францияа барып инлр...

Парижа тгелрн булып ая баан 1 - се, 2 - се, 5 - се, 8 - се, 9 - сы, 13 - с, 14 - се, 15 - се башорт полктары, шулай у Ырымбур казактары, мишр полктары яугирре ,,За взятие Парижа 19 марта 1814 года“ тигн кмш миал м ордендар менн блклн. Шулай у 1812 йылы Ватан уышында атнашан бт яугирара ла ,,В память войны 1812 года“ тигн кмш миал тапшырыла.

Байта яыусылар м шаирар яусы башорттар тураында яып алдыран. Яыусы Лев Никулин, шул йылдар шаиттарыны хтирлрен таянып: ,, Башкиры порядком дивили парижан своими луками и стрелами,”- тип яа. Н.К.Батюшков бер шиырында былай тип йтеп т:

Кипел бульвар в Париже так,

Народа праздными толпами,

Когда на нем летел с ногайкою казак

Иль Северный Амур -

С колчаном и стрелами.

 

Декабрист м шаир Петр Кудряшев яусыл башорттара оланып шиырында былай тип яа:

...Мы в поле бранном отличились

Любовью к родине горя,

Для славы в прошлый день трудились!

За честь, за веру, за царя.

 

Все грудью постоят умели ;

Разя злодеев, не робели!..

Друзья! Хвала вам: целый мир

Узнает, сколь могуч башкир!

 

1812 йылы Ватан уышы халы келенд трн э алдыра, шуа кр был хата бихисап йырар барлыа килгн. ,, Эскадрон,“ ,, Байы,” ,,Любизар,” Франсз кй “ - барыы ла илйр рухта яылан йырар. Таы бер йыр ,, аым тр “ тип атала. Ул йыр асим Мырашева арналан м уны леме менн бйле. Башорттар дошманды ееп айтып килгн ваытта, юлда, Владимир губернаы еренд, Мырашев леп уя. Атлылыр уны яратмай йргн бер рус майоры аыулаан тип фараз итлр м яратан командирарын юалтыуа ны айырып йыр сыаралар:

 

аым тр данлы кеше ине, вай кем,

рме командиры ашында.

аым тр вафат булып алды, вай кем,

Владимир губерна башында.

.З. сфндировты ,, Олатайары бар тарихы “ тигн китабында аым трне нел - нсебен асылап уны тураында былай тип яа: ,, 7 - се ревизия Айыусы ауылы(Стрлетама йе) буйынса 6-сы йорт - аилл асим Мырашевты теркй. 1811 йылда уа 33 йш була. Й башы држенд уыша киткн м 1813 йылда лк булан. ... аымды атаы Мыраш, уны атаы Туйсы. “

Шулай итеп, был йыр тексы эсен ысынбарлыты алан, яратып йырланан халы йырына ерелеп киткн.

Блек