Жылдарда жарияланан классикалы еуразияшыл алымдарды жинатары.

20-30 жж. оларды бастамасымен біратар баспа орындары ызмет жасады. Олар жинатар, альманах, журнал мен газеттер, сондай-а, бадарламалы шыармалар жеке кітапшалар болып жарыа шыты. Мселен, еуразияшылды баспаханаларынан Савицкий, Трубецкой, Алексеев, Толь, Полковников, Бромбергтерді ебектері жарияланды. Сонымен бірге лыбритания, АШ, Еуропаны жетекші алаларында тран еуразияшылдыты кшбасшылары хат жазысып отыран. Мндай хаттар Мскеу, Прага, Париж, Берлин, София жне т.б. алалардаы мрааттарда саталан.

Еуразияшылды тобыны алыптасуыН. С. Трубецкойды «Европа и человечество» атты ебегіні шыуымен байланысты болды. Бл ебектен со еуразияшылды йірмесі рылан болатын. 1921жылы София аласында е алашы еуразияшылдыа атысты «Утверждений» — «Исход к Востоку. Утверждение евразийцев. Предчувствия и свершения. Книга 1»атты жина шыарылады.

1922 жылы Берлинде «На путях. Утверждение Евразийцев. Книга вторая» деген келесі жина жары крді. 1923 жылы «Россия и латинство. Сборник статей» деген жина шыады.

1923 жылдан бастап еуразияшылдыты баспа органы — «Евразийский временник» шыан. 1927 жыла дейін 3 нмірі жары крген. 20 жылдарды соы мен 30 жылдарды басында еуразияшылды топ арасындажікке бліну басталанда таы екі жина жары крген. Парижден 1931жылы «Тридцатые годы. Утверждение евразийцев. Книга седьмая»атты келесі кітап шыан. Сондай-а, жинатармен атар мерзімді басылымдар да жарияланан. 1925 жылдан 1935 жылдар аралыында «Евразийские хроники» (барлыы 12) шыан. Блар негізінен еуразияшылдыты насихаттауа масатталды. Ал 5 шыарылымында теориялы маалалар шыарыла бастады. сіресе, Париж аласында 1926-1928 жж. шыан 6-10, 1935 ж. – 11 жне 1937 ж.- 12 шыарылымдары маызды болды.

1928 жылды 24 арашасынан 1929 жылды 7 ыркйегіне дейін Парижде солшыл еуразияшылдарды «Евразия» (барлыы 35 нмір) деген апталы газет шыарылан. Сонымен атар, солшыл еуразияшылдарды станымын «Евразиец» атты журнал насихаттады (Брюссель, 1928–1934, барлыы 25 нмір шыан).

«Версты» деген таырыппен альманах 1925, 1926, 1927 жж. бойы Парижден шыарылан. Барлыы 3 нмір жарияланды. Ал кейінгі еуразияшылдарды станымын «Евразийские тетради» журналы (Прага, 1934 — 1936, барлыы 6 нмір), «Свой путь» айсайыны газет насихаттаан.

28.КСРО-даы еуразияшылды ылыми баытыны даму ерекшелігі. Кеес кіметі кезінде рине еуразиящылдарды ебектері айта басылынан жо.

Жалпы еуразияшылды идесы КСРО-да кп млім болмады. Тіпті КСРО-да еуразияшылдар йым рма боланда, оларды кеестік барлау органдарымен арнайы «Трест» деген операция жргізілген болатын. Чол кезде кеестік арнайы органдар ызметкерлері де еуразияшылыды туралы тсініктері болмаан. Не болмаса оларда кбінесе брмаланан пікір алыптасты. Кеестік билік тсында еуразиялы идеяа атысты ебектер оамнан аластатылды. Кезінде шетелдерге оныс аударан еуразияшылдарды ебектерін оу ол жетпес арман болатын. Тек ана кейбір алымдарды еуразиялы кзарасты (атын атамай) олдануа батылдары жетті. Орыс алымдарыны арасынан крнекті тарихшы жне географ Л.Н. Гумилевты, ал азатар арасынан – белгілі аын жне зерттеуші О.О. Слейменовті атаймыз. Л.Н. Гумилевты ебектері тарихи танымды кеейтті. ылымда жансыз леуметтік-экономикалы материализм мен еуропоцентризмні стем болуына арамастан, лемдік тариха этнологиялы кзарасты батыл олданды, Еуразиядаы трік-славян «комплиментарлы» (жинаталан) идеясын дамытты. Л.Н. Гумилев ылыми айналыма жаа іргелі ркениеттік ым –«лы Даланы енгізді». Оны тжырымы адамзат тарихыны кп ырлылыы, оны желілі емес циклдік дамуы еуропоцентризмні шектеулі екендігін тсіндірді, мдени-ркениеттік мселе оамды санаа айта оралды. Л.Н. Гумилев 1980-ші жылдарды соында «соы еуразияшыл», шын мнісінде «тірі классик» - болды (жаа дуір шін - азіргі еуразияшылдыа жол ашан «бірінші» адам). Л.Н. Гумилев 1992 жылы айтыс болды. Крнекті ойшылды Н.. Назарбаевты Еуразиялы жобасын круге екі жыл мірі жетпеді. йтпегенде, 1994 жылы азастан Президентіні Еуразиялы жобасын олдаан болар еді.

Здесь можно с 29 вопроса и вообще добавить от себя ауызша про еуразияшылды идеясы КСРО кезіндегі.

29. КСРО-да ХХасырды ІІ-жартысында еуразияшылдыты насихаттаан алымдар. Еуразияшылдарды ебектері тек ана айта ру жылдарыны соында жариялау ммкін болды. 1990 жылы «Вопросы языкознания» журналыны №2- де Н. С. Трубецкойды «Общеславянский элемент в русской культуре» деген мааласы жарияланды, осы жылы №№4,5,6 жне 1991 жылы "Вестник МГУ (серия 9 (филология)) журналыны №1,2,3,4-де Широков бастамасымен келесідей еуразияшылдарды ебектері жарыа шыты: Н. С. Трубецкойды «К украинской проблеме», «О туранском элементе в русской культуре», "предисловие к сборнику «Исход к Востоку», «Об истинном и ложном национализме». «Верхи и низы русской культуры (этническая основа русской культуры)», «Религии Индии и христианство» и «Наследие Чингисхана (взгляд на русскую историю не с Запада, а с Востока)», П. П. Сувчинскийді «Типы творчества (памяти А. Блока)». 1991 жылы «Новый мир» журналыны №1 Карсавингі «Государство и кризис демократии» и работу Флоровского «Евразийский соблазн» (публикация Соболева) атты мааласы шыты.

Сонымен атар, крсетілген жылы «Литературная учебаны» №6 нмірінде Трубецкойды «Религии Индии и христианство», «Об истинном и ложном патриотизме», «О расизме» деген ебектері айта басылды.

1991 жылы «Философские науки»журналыны №12 нмірінде П. Н. Савицкийді «Евразийство» деген бадарламалы мааласы жары крді.

1992 жылы «Нашего современник» журналыны №№2,3 нмірлерінде Савицктйді «Евразийство», «К преодолению революции», Трубецкойды «Мы и другие», «К украинской проблеме», Вернадскийды «Два подвига Св. Александра Невского» атты ебектері басылды. Осы жылы «Вопросы философии» журналыны 2 нмірінде Карсавин мен Кожевниковты «Философия и ВКП» деген орта атпен жары крді.

1992 жылы «Пути Евразии. Русская интеллигенция и судьбы России» атты кітап (растырушы И. А. Исаев) жарияланды.

1993 жылы Мскеуде Н. Клепининні «Святой и благоверный великий князь Александр Невский» (бірінші басылым — Париж, 1927) ебегі шыты.

1995 жылы аталан басылымда жаа антология жарияланды, лгы растырушылар — Новиков пен Сиземсктй: "Мир Россия-Евразия. М, 1995., Г. Флоровский «О народах неисторических (страна отцов и страна детей)», Сувчинского «Сила слабых», Савицкий «Подданство идеи» и «Географический обзор России-Евразии», Трубецкой «Вавилонская башня и смешение языков», Алексеев «Советский федерализм», Бромберг «Еврейское восточничество в прошлом и будущем».

1995 жылдан бастап еуразияшылдарды ебектері шыан болатын. Мселен, Н. С. Трубецкойды «История. Культура. Язык» кітабы.

1997 жылы «Добросвет» баспасында «Исход к Востоку» айта жарияланды. Сондай-а, П. Н. Савицкийлі «Континент Евразия» атты ебегі жарыа шыты.

2000 жылы Санкт-Петербургте «Лань» баспасында Г. В. Вернадсктйды «Начертание русской истории» жне Савицкийді «Геополитические заметки по русской истории» мааласымен осымша жарияланды.

2004 жылы Л. Н. Гумилевті «Черная легенда. Друзья и недруги Великой Степи» жарияланды.

30.ХХ асырдаы 90-жылдарда еуразияшыл алымдар ебектеріне деген жааша кзарас.

Еуразия бастамасы – бл ауымды айматы жоба боландытан оны алышарттарына ХХ асырдаы Еуропа, Азия, Америкада зірленген айматы ыпалдасу жобасы кіреді. азастан Президенті: «Бгінгі лемде айматы одатарды неше трі бар, олар сонысымен де мыты болып отыр» деген-ді. Еуразиялы жобаны маызды халыаралы алышарты Еуропалы Одаты алыптастыру дерісі екендігі де млім. Осы лгі Н.. Назарбаевты бастамасы шін негіз болды... Назарбаевты Еуразиялы бастамасыны жаашылдыын айта отырып, оны интеллектуалды алышарттарын да крсетуіміз ажет. Біріншіден, азіргі еуразиялыты интеллектуалды алышарттары 1920-шы жылдардан басталып, Ресейден Еуропаа оныс аударан Н.С. Трубецкой, П.Н. Савицкий, Г.В. Вернадский, Э. Хара-Даван, К.А. Чхеидзе жне зге де ойшылдарды арасында алыптасты. Олар здерін «еуразиялытармыз», ал идеяларын «еуразиялы» деп атаан. Бл дегеніміз «еуропалы» жне «азиялы» элементтерді жинатайтын жаа лем жніндегі тсінік. Алайда, зіні ауымды мдени-танымды кеістігіне арамастан, еуразиялы идея негізінен ресейлік мселелер тірегінде алыптасты. Еуразиялытарды идеялары кеестік болмысты талаптарына сай болу шін згеруге тиіс еді. Мдениеттану трысынан еуразиялы идея лемні ркениетті кпырлылыын, яни «ркениеттер атыысын» емес, схбат, ынтыматасты ырынан крсетеді. азіргі заманы тарихшы Р.А. Медведев Шыыс пен Батыс «ешуаытта осылмайды» деген Д.Р. Киплингті сзін брі біледі, біра та зіні Еуразиялы жобасымен «Нрслтан Назарбаев бл тезисті ате екендігін крсетті» деген. Н.. Назарбаевты жобасы жне оан атысты туындаан кзарастар, халыаралы пікір - таластар тарихтаы дстрлі еуразиялы идеяа елеулі згерістер енгізді. Бл кнде Еуразиялы бастамаа теориялы жне практикалы трыдан біратар толытырулар да осылды.Н.. Назарбаевты Еуразиялы бастамасыны саяси алышартына Еуразия кеістігінде жаа егеменді мемлекеттерді пайда болуы жатады. Н.. Назарбаевты Еуразиялы бастамасыны тарихи, интеллектуалды жне саяси алышарттары осындай.Елбасыны Еуразияшылды идеясы жаа баытта, жаа трпатта рбіді. ткен асырды екінші жартысында крнекті лама Лев Гумилевті бастамасымен біратар алымдарды еуразияшылды ымын ылыми кеістікте орнытырандыы белгілі. Дегенмен, бл философиялы ым алымдарды хатында теория ретінде келе жатан еді. Осынау аса ымды Нрслтан Назарбаев саяси аренаа алып шыты. Аталан формула ттас рлыты йыстыран ыпалдасты тжырымдамасы ретінде тіпті жаа келбетке, жаа сипата ие болды. «Еуразиялы Ода ажет. Брыны Кеес Одаыны республикаларын бірттас оам руа тарихты, тадырды зі дайындаандай. Бізге байланыс пен басаруды тетіктері мен тсілдері орта, бізді менталитетіміз, бкіл болмыстарымыз сайды. Бір-бірімізге сенім білдіру мадайымыза жазылан. Біз Ода деген сзден орыпауымыз керек. Жанымызда Еуропалы Ода та тамаша мір сріп жатыр емес пе» деген еді Р Президенті Нрслтан Назарбаев 1994 жылы наурыз айында М. В. Ломоносов атындаы Мскеу Мемлекеттік университетіні стаздары мен алымдарыны алдында сйлеген сзінде.
Еуразиялы идеяны басты зегі экономикалы ана емес, рухани бірлікті де лайыты дегейде сатай отырып, р мемлекетті з идеясымен дамуына толы ммкіндік беру болып табылады. Идеяны баыты дрыс, бадары айын боландытан да бл бастамаа белгілі алымдар мен саясаткерлерден бастап арапайым ебек адамдарына дейін ызу олдау крсетіп келеді. Сондытан да бл идеяны тарих шін маызы зор болма.

Нрслтан Назарбаев еуразиялы интеграцияны еріктілік пен тедік негізінде жзеге асыруды сынды. Туелсіз мемлекеттер азірде еуразиялы интеграцияны негізгі атысушылары болып табылатындытан, бл мемлекеттер еуразиялы саясатты мыты жне ыпалды субъектілері болып есептеледі. ай кезде де Елбасыны авторлы идеясынан туындап, аз уаытты ішінде-а зиялы ауым мен арапайым халыты тарапынан мейлінше олдау тапан еуразиялы идея – азастан тарихыны жаа беттері.
Бгінде Елбасы Нрслтан Назарбаевты Еуразиялы идеясы алып рлыа зіні міршедігін длелдеді. Бл жадай Кеден Одаын, Бірттас Экономикалы Кеістікті ру барысында, сонымен атар, мемлекет басшыларыны 2015 жыла арай Еуразия Экономикалы Одаын ру туралы шешімін абылдау кезінде аны крінді. Сол себепті идеяны олдаушыларды саны уаыт ткен сайын артып келеді.