Банк жйесі мен оны ызметтерін сипаттаыз.

Банк жйесі - банк операцияларыны бірыай лтты немесе халыаралы жйесіне біріктірілген банкілерді жиынтыы, яни бір-бірімен жне сырты ортамен тыыз байланыстаы банкілерді жиынтыы. Бір жйедегі банкілер несие, есеп айырысу операциялары мен згедей операцияларды жзеге асырады.

Несие жйесіні негізгі буынын банктер.

Банктер мемлекет пен ксіпорындарды, акционерлік оамдар мен жауапкершілігі шектеулі серістіктерді, мектеп пен ауруханаларды жне халыты уаытша бос ашаларын шоырландырып, оларды іс-жзіндегі капитала айналдырады

Банкті атаратын ызметерін негізінен тмендегідей топтастыруа болады:

- Уаытша бос аша аражаттарын тарту, жинатау жне оны арыз капиталына айналдыру;

- Ксіпорына, мемлекетке, жеке адамдара несие беру, баалы ааздармен операция жргізу;

- Аша айналымын ретеу. Банк ртрлі шаруашылы субъектілерді тлемайналымы жретін орталы. Банк зіні есеп айырысу жйесі арылы клиенттеріне айырбас, капитал жне аша айналымын жргізуге ммкіндік туызады;

- Айналыма несие ралдарын шыару. Банк клиентін тек жинаан уаытша бос аша аражатымен несиелеп ана оймай, сонымен атар депозиттік чектерді, вексельдерді шыарумен де несиелейді;

- Экономикалы жне аржылы кеес беру.

Республикада екі дегейлі банк жйесі бар: жоары (бірінші) дегейдегі банк азастан Республикасыны лтты банкі жне тменгі (екінші) дегейдегі банк коммерциялы банктер жйесі.

Мемлекетті несие жйесінде коммерциялы банктерді алатын орны те зор. Оларды міндеті аша айналымы мен капитал айналымыны здіксіз озалысын амтамасыз ету, нерксіп мекемелерін, мемлекет пен халыты несиелеу, халы шаруашылыына ор жинау шін жадай жасау болып табылады. азастан Республикасыны лтты банкі азастан Республикасыны Орталы банкі болып табылады жне азастан Республикасыны банк жйесіні жоары дегейін білдіреді.

55. азастандаы ксіпкерлік ызметті йымдастыру ерекшеліктері

Азаматты кодекске сйкес ксіпкерлік (коммерциялы) ызметті келесі йымдастыру – ыты нысандары рылады:

· Шаруашылы серіктестік пен оамдар;

· ндірістік копперативтер;

· мемлекеттік жне муниципальды унитарлы ксіпорындар.

 

азастан Республикасында ксіпкерлік белсенді дамып келеді. Экономикалы жйені ксіпкерлік трі ксіпкерді е маызды тла санына-экономикалы процесс субъектісіне айналдырды. з ызыушылыымен рекет ете отырып, ксіпкер бізді ажеттілігімізді анааттандырады, бізді мірімізді глдендіреді, оны олайлы жасайды. Біз ксіпкерді рметтеуіміз ажет: ол біз ызыушылы білдірген тауарларды ндіреді, ол бізге оларды жеткізеді, бізді кпшілігімізге кмек береді.

Ксіпкерлік жеке меншік, еркін экономикалы ызмет сияты ажетті жадайлар болан кезде кшіне енеді, ол табысты дамиды.

азастан Республикасында ксіпкерлікті дамытуды барлы алы шарттары арынды жасануда, осы ызмет трін реттеу жне рі арай алыптастыруа баыттылан задар мен баса нормативтік-ыты актілер абылданды жне ызмет етуде. Олар ксіпкерлікті дамытуды барлы негізгі сратарын амтуда: шаруашылы ызметті еркіндігі, жеке ксіпкерді орау жне олдау, шаруашылы серіктестікті, акционерлік оамды, ндірістік кооперативті, мемлекеттік ксіпорынды, жеке ксіпкерлікті, шаруа (фермер) шаруашылыын, шаын бизнесті мемлекеттік олдау, ксіпкерлік ызметпен айналысатын азаматтар мен зады тлаларды ыын орау жне т.б.

Ал американдытар ынтасы зор, шешімді, тымды ой пікірлерге бай рбір адам з ксібін бастап, оны дамытуа ммкіндігі мол мемлекетте тратындыына ашан да сенімді болан. Іс жзінде ксіпкерлікке деген бл сенім жеке ксіппен шылданатын адамнан бастап аламды конгломерата дейінгі кптеген кріністерді амтыды.

19-шы асырды екінші жартысында бастау алып, 20-шы асырда жаласуын тапан бл тенденция аыраяы лкен згеріске жне экономикалы рекетті крделенуіне келді. Кптеген салаларда шаын ксіпорындар талампаз жне ауатты халы ажет ететін тауарларды тиімді ндіруге ммыкіндік берді аржы табуда жне ндіріс клемін лайтуда кптеген иыншылытарды бастан кешірді. Осындай жадайда кбінесе жздеген тіпті мыдаан жмысшыларды жалдай алатын азіргі заманы корпорацияларды маызы трата трде се тсті.

азіргі кезде азастан экономикасында жекеменшік ксіпорындардан бастап лемдегі ірі корпорациялара дейінгі ксіпорындарды алуан трлері бар.

азастан Республикасында ксіпкерлік ызметті зады негіздері 90 жылдарда жасала бастады. Осы бизнес тріні дамуы жне алыптасу сратарын реттеуге баытталан задар, зады жне баса нормативтік-ыты актілер абылданан жне ызмет етуде.

Олар ксіпкерлікті дамытуды кптеген сратарын амтиды:

· Шаруашылы ызметті еркіндігі, жеке ксіпкерлікті орау жне олдану;

· Шаруашылы серіктестікті, акционерлік оамды, ндірістік кооперативті, мемлекеттік ксіпорынды, жеке ксіпкерлікті шаруа (фермер) шаруашылыын леуметтік экономикалы зоналарды дамыту;

· Зады тлаларды лицензиялау, мемлекеттік тіркеу;

· Шаын ксіпкерлікті мемлекеттік олдау, ксіпкерлік ызметпен айналысатын азаматтарды жне зады тлаларды ыын орау жне баса.

Нары ксіпкерлікті мір сру ортасы болып табылады. азастан Республикасында ртрлі нысандаы нарытар алыптасуды. Бл за мерзімді міндет болып табылады. Ел Президентіні азастан халына жолдауында крстеілген “лсіз жне дамымаан нарытарда, нарыты кеістік кімшілік жйе алдытарымен тиелген жерлерде мемлекет нарыты дамытуа жне осы кеістікті тазартуа араласуы тиіс”.

Нарыты инфрарылымы – биржалар, банктер, сатандыру компаниялары, аудиторлы, консалтингтік фирмалар жне басалар дамуда.

Республикада ксіпкерлікті, сіресе шаын жне орта бизнесті, мемлекеттік олдауда ке масштабты шаралар олданылады.

Р Президентіні “Шаын ксіпкерлікті мемлекеттік кшейту жне дамытуды белсендіру шаралары туралы” Жарлыына сйкес шаын ксіпкерлікті олдау жне дамыту мемлекеттік экономикалы саясатты маызды сферасы деп саналады.

Отанды ксіпкерлікті дамыту жолындаы барлы бгеттер толы жойылды деп санауа болмайды. азір ксіпкерлік сфераны жылдам дамытуа жне оны ызметіні тиімділігін арттыруа сер ететін, механизмдер белсенді жасалуда.

Ксіпкерлік экономикада ерекше орын алады, кез келген ксіпорынны шаруашылы ызметіні негізгі тірегі, ал ксіпкер экономиканы осы крделі процесінде басты роль атарады.

Экономикалы процесті адамдар йымдастырады. Адамдар осындай поцесті негізгі субъектісі ретінде шыады.