Инвестициялы жобаны трі мен тсінігі

1. Инвестицияны экономикалы табиаты кеейтілген айта ндіріс процесіні задылыымен шартталады жне мні оамны барлы ндірістік кш жйесі элементтеріні саны мен сапасын лайту шін осымша оамды німні бір блігін пайдалануда. Инвестиция кзі - жина оры немесе ндіріс факторларын лайтуа жне дамытуа баытталатын лтты табысты жина блігі жне амортизациялы аударымдар трінде ндірісті тозан ралдарын жаарту шін олданылатын орыны толтыру оры т.б., барлы инвестицияны раушылар осылайша инвестициялы процесті тиімділігі мен кеейтілген айта ндіріс орына тікелей сер ететін ралдар рылымын алыптастырады.

Егер инвестицияны жалпы клеміннен немесе валды инвестициядан (В), амартизациялы аударымдарды (А) алып тастаса онда алынан таза инвестициялар (ч) айта рылан ндірістік ор мен айта ндірілетін нмге аражаттар салуды білдіреді. Сонымен атар келесі макрорэкономикалы пропорциялар пайда болуы ммкін:

а) ч < 0, немесе А > В, бл ндірістік потенциалды тмендеуіне нім мен ызмет крсету клеміні тмендеуіне, экономика жадайыны нашарлауына алып келеді.

б) ч = 0, немесе В = А, бл экономикалы нім жотыын уландырады:

в) ч > 0, немесе В > А, кеейтілген айта ндірісті амтамасыз етеді, таза инвестиция клемі мен арыны жоары болады, табыстар сімі есебінен экономика да седі.

Инвестиция – бл экономикада жиі олданылатын тсініктерді бірі, сіресе егер ол трансформация процесінде немесе рлеу кезеінде болса. Инвестицияны анытамасы азастан Республикасыны 2003 жыл 8 атардаы 373-2 «Инвестиция туралы» заында берілген.

Инвестиция термині латын сзі "invezt" – салу дегенді білдіреді, яни инвестиция капиталды ары арай сіру масатымен салуды сипаттайды. Инвестиция аымдаы кезенде олда бар аражаттарды ттынудан бас тартаны шін темін теуге жеткіліктігі болуы ажет. Инвестициялар нтижесінде пайда алыптасатын ксіпкерлік ызметті объектілеріне баытталатын жне оны мліктік жне интелектуалды ндылытарды барлы трлерін сипаттайды.

Экономикалы категория ретіндегі инвестицияны сипаты:

1. ксіпкерлік ызметті объектілеріне салымы;

2. инвестициялы жобаны жзеге асыру процесінде инвестициялы ызметті атысушылары арасында пайда болатын аша атынастары.

Ксіпорынны инвестициялар бухалтерлік баланстын сол жаында активінде крсетіледі, ал оны аржыландыру кзі - о жаында (баланс пасивінде). Олар активіне капиталды, материалдар емес, айналым жне аржылы активтерге баытталады.

2. Инвестицияны барлы трлеріне аша аражаттары, масатты банкттік салымдар, пайлар, акциялар жне баса да нды ааздар; жылжитын жне жылжымвйтын млік; мліктік ытар, авторлы ыпен жне баса да интелектуалды ндылытар трлері; техникалы, технологиялы, коммерциалы жне зге де білімдерді жиынтыы; (техникалы жаттар трінде рсімделген) жер, су, ресурстары, йлер, имараттар, рал жабдытар т.б. жатады.

Салым объектісіне атысты инвестициялар наты инвестициялара блінеді немесе ралдарды материалды (имараттар, жабдытар жне т.б) жне материалды емес активтерге (потенттер, лицензиялар, ноу-хоу, ылымитехникалы жне жобалы конструкторлы жмыстар тріндегі жаттар, бадарламалы ралдар жне т.б) салымдар, сондай-"Темірбанк" Акционерлік оамы аржылы инвестициялар немесе аражаттарды трлі аржылы ралдара - баалы ааздар, депозиттер, масаты банктік салымдара салу.

Инвестициялы процеска атысу сипатына байланысты инвестициялар тмендегудей блінеді;

1. тікелей, инвесторды инвестициялау объектісін тадауа жіне аражаттарды салуа тікелей атысуын болжайды, сонымен атар инвестор инвестициялы цикілдін барлы кезедеріне тікелей атысты.

2. жанамааржылы ралдарды зіні кзарасы бойынша аса тиімді орналастыратын трлі аржылы делдалдар (инвестициялы орлар компаниялар) арылы жзеге асырылады.

Таырып 2. Концепция (тжырым) ретіндегі жобалы талдау