Быр желілерді мекемдігін есептеуге формулаларды олдана отырып математикалы трыдан тсініктеме берііз.
Мнай дейтін ондырыларды жылуалмастырыштарыны басым блігі- кожухотрубчатый жылуалмастырыштар. Оларды барлыы цилиндрлік корпус (кожух) жне цилиндр ішіне орналасатын трубалар тйіндерінен трады. Кожухотрубчатый жылуалмастырыштарды конструкциясы стандартпен жасалады. р трі сйытытар, газдар немесе бу арасындаы жылу алмасу не термохимиялы процестер кезінде, бастапы заттарды агрегатты кйлері згеріп не згермей олданылады. Кожухотрубчатый жылуалмастырыштар 20 басында пайда болды. Сол уаытта жылу станцияларыны дамуына орай лкен ысымда жмыс істейтін лкен беттік клемдегі жылуалмастырыштар ажет болатын.Олар конденсатор, жылытыш жне буландырыш ретінде олданыла береді. Кожухотрубчатый жылуалмастырыштарды рылысы:
1. Трубалар шоыры
2. Трубалытата ( доска)
3. Цилиндрліккорпус (кожух)
4. апа
5. Камера
6. Патрубка
7. Тіреуіш.
Жылуалмастырыштарды корпусы болаттан жасалады. Оны алыдыы жмыс ортасыны ысымы жне корпус диаметріне байланысты.4 мм кем болмауы тиіс. олданылатын трубалар диаметрі 12-57 мм аралыында болады. Трубалар арасындаы тіреуіш жылуалмасу жылдамдыын, эффективтілігін арттырады.
Аппараттаы трубаларды орналасу ретіні 3 трі бар.
а) дрыс алтыбрыш периметріне сйкес;
б) шебер бойын айнала;
в) тіктртбрыш периметріне сай
быр ішіндегі быр. ндірілген німді дайындауа ажетті жылуалмастырыш аппараттарды растыру жне есептеу ндірілген німді дайындау шін олданылатын жылуалмастырыш аппараттарды аптамабырлы жне ауамен суытыш болып бледі. аптамабырлы жылуалмастырыштар жзбелі басты атты типті жне U-бейнелі бырлар болуы ммкінU- трiздi жылуалмасу аппараттары бiр бааналы болып келедi. Бл баана U-трiздi бырлар орналасан. рбiр быр ыздыранда ммкiндiгiнше зарады, сонымен температуралы ысым компенсацияланады.быр трiздi жылуалмастыру аппараттары бумен сйыты арасындаы жылуды алмасуы шiн олданылады. быр трiздi жылуалмастыру аппараттарыны ерекшелiгi оларды металдарды аз шыындалуында, U- трiздi жылуалмасу аппараттарын есептемегенде бырларды iшiнi оай тазалануында.Кемшiлiгi: жылутасымалдаышты лкен жылдамдыа жетуi иына тседi, кп жрiстi жылутасымалдаыштарды есептемегенде быр аралас кеiстiктердi тазалау иындыы, пiсiруге келмейдi.Артышылыы: апатарда клдене араблгіштер бар. Олар бырларды секциялара бледі. Бл секцияларда бырлы кеістіктегі зат жылжиды. Кпжолды жылу алмастырышта бырлы кеістіктегі жылу тасымалдаышты жылдамдыы жолдасанына байланысты артадыбыр ішіндегі быр трізді аппараттар диаметрлері лкен сырты бырлар жне диаметрлері кіші ішкі бырлардан трады. Сырты жне ішкі быр элементтері бір-біріне калач жне патрубкалар кмегімен біріккен. Жылу тасымалдаыштарды біреуі ішкі бырмен жылжиды, екіншісі саиналы каналмен сырты жне ішкі бырлар арасымен жылжиды
Быр желілерді температуралы деформациясын анытау жне ондаы компенсаторларды жмыс істеу принципі мен роліне тсініктеме берііз.
Технологиялы быр желілері ортаны ртрлі температурасында эксплуатацияланады, сондытан технологиялы процессті осылып жне тотатылуы температуралы температураа шыратады.
ыздырылан жне салындатылан кездегі быржелілеріні зындыыны згеруіні абсолюттік мні мына формуламен аныталады:
l= lt
Мндаы -быр металыны сызыты кееюіні коэффициенті, болат шін -12*10-6м/(м*С)
l-быржелісіні зындыы
t-ыздырылып не салындатыланнан кейінгі температураларды абсолюттік айырмашылыы
Егер де быр желісі здігінен созылып не ысара алмаса, онда температуралы деформация быр желілерде сыылу кернеуі немесе созылу кернеуін тудыраы, оны мына формуламен анытайды:
=E=E (l/l)=E(lt/l)
=Et
E- быр материалыны беріктілігіні модулі
-бырды салыстырмалы заруы не ысаруы
Шекті згеретін бырделілерді температурадары осындай бзылудан сатану шін температуралы кернеуді жеіл абылдайтын компенсирленген ондырымен жабдыталу ажет. Компенсаторлар быр желісінде р 20-40 м сайын орналасады. быр желілерді р компенсатора келетін соы айматары тіреуіште озалыссыз бекітіледі. Компенсаторды компенсирлеуші абілеті конструкциясына атысты болады. Практикада майысан(Х-2 сурет) жне толынды немесе линзалы (Х-3 сурет) жне те сирек –сальникті трлері олданылады.
Саптамалы ректификациялы колонналарды тйіндері мен блшектерін сызбанса арылы сызып жмыс істеу принципіне тсініктеме берііз.
Ректификациялы колонналар деп, талап етілетін концентрациясы масатты нім алу шін зара еритін екі сйыты оспаны наты блінуіне арналан вертикальды цилиндрлік аппарат.
Фазаларды тиімді байланысуын амтамасыз ету шін ректификациялы колонналар ішкі рылылармен жабдыталады.
Осы рылыларды концентрациясына байланысты здіксіз саптамалы жне сатылы (тарелкалы) фазаларды байланысуы жреді.
Насадкалы колонналар (саптамалы)
Саптамалы ректификациялы колонналар конструкциясы бойынша те арапайым болып табылады. Олар – зына бойы инертті материалдармен жабдыталан цилиндрлі вертикальды аппарат.
Саптама одан аып тетін сйытыпен ктерілетін бу аыныны арасындаы байланысты бетіні лкен болуы шін жне оларды арынды араласуы шін арналан. Саптамалы колоннада масса алмасу мен байланыс аппаратыны барлы клемінде здіксіз жреді. Осы арылы саптамалы колонна тарелкадан ажыратылады. Саптамалы колоннаны тарелкалы колоннадан салыстыранда жмысыны маызды сапасы болып шаын гидравликалы кедергісі болып табылады.
