Benefits for public meditation
Медиацияны оама келтірер тиімділігі
Аннотация. Бл маалада медиацияны оамдаы орны мен тигізер септігін арастырады. Сонымен атар Р медиация занамасыны аидаттарыны ылмысты занамамен атынас пен байланыстары айындалан.
Тйін сздер:медиация, медиатор, ылмысты іс жргізу, бітімгершілік акт, процесс субъектілері, медиация занамасы.
Эффективность медиации в обеспечение общественности
Аннотация. В данной статье рассмотрены и проанализированы значение и сущность института медиации, также ее описание и особенности в уголовном процессе. Кроме того, определены понятие и сущность отношения приципов законодательства о медиации в РК с уголовным законодательством.
Ключевые слова:медиция, медиатор, уголовное судопроизводство, согласительный акт, субъекты процесса, законодательсво медиации.
Benefits for public meditation
Annotation. This article considers the place in society and contribute to the efficiency of mediation. Defined the concept and essence of the legislation on mediation between relationship criminal law of the Republic of Kazakhstan.
Keywords:mediation, mediator, criminal process, the conciliation act, participants of process, legislation on mediation.
Егер тариха кз салатын болса, біз елдік шежіремізде «асым ханны аса жолы», «Есім ханны ескі жолы», Туке ханны «Жеті жарысы» дала жртшылыын бітімге бастап, билік айтан билерді кесімді шешімдері боланын білеміз. Осыны барлыы азіргі тілмен айтса, дала парламентаризмі мен зады негізді сол баста нышаны байаланын танытады. Медиация ымы ата-бабамыздан саталып келе жатыран жздермен руларды арасындаы зара келіспеушіліктен туындайтын, дауларды шешімін таба білетін, ызу айтыс-тартыстар ушыып кетер тста тосан ауыз сзді тобытай тйіні іспетті екенін білеміз.
2011 жылы тамызды 5 кні азастан сот жйесінде дауларды шешуді осымша дісі саналатын жаа институт медиация кшіне енді. лбетте, жаа дегенні зі азаа жат емес екендігі, керісінше, бгінгі сот жйесі лы дала билеріні дау шешу тетігіне айналан ммілегерлікпен толыатыны бан дейін де айтылан.йтседе осы азаа айта тлеп жеткен медиация туралы не білеміз [1]?
«Медиация туралы» за кшіне енгелі осы за туралы сот саласы ызметкерлері, адвокаттар мен арапайым халы арасында жан-жаты тсіндіру жмыстары жріп жатыр. Жеке жне зады тлалар атысатын азаматты, ебек, отбасылы, сондай а, аса ауыр емес, ауырлыы орташа ылмыстара атысты істерге медиация тртібін олдануа болады. [2, 58 бб].
Алайда, тараптарды бірі мемлекеттік орган болып табылатын болса, оан бл заны рсімі олданылмайды. Сол секілді, сыбайлас жеморлы ылмыстар мен мемлекеттік ызмет пен мемлекеттік басару мдделеріне арсы ылмыстара да бл тсілді олдануа болмайды. Медиацияны масаты тараптарды дауласушылы дегейін тмендету, яни арапайым тілмен айтанда, тараптарды бітімгерлікке шаыру болып табылады. Медиация барысында тараптар здеріні алауы бойынша талап млшерін лайтуа немесе кемітуге, тіпті даудан бас тартуа ылы. Екі жаты да талабын даудамайсыз-а шешуге ол жеткізу медиаторларды басты масаттарыны бірі де бірегейі десе болады. Жеке азаматтар мен жалпы оам шін маызы жоары бл істі жргізу барысында медиаторлар тараптардан, мемлекеттік органдардан жне зге де лауазымды, жеке тлалардан туелсіз болады.
Бугінгі кні еліміздегі заа айшы рекеттерді басым блігі ылмыс деп танылып, іс сотта аралып, айыптыны абатыа жабумен тынып жатаны жасырын емес. Соны салдарынан аяын шалыс басаны, абайсызда кін аралаандар ылмыскермен атар сотты болып жатыр. Ондай шалыс басуды, ызуандылыпен ылмыс жасауда, албыртты пен абайсыздыа бару да е алдымен жастара тн былыс болатыны таы белгілі. Ендеше аса ауыр емес, ауырлыы орташа ылмыстардан кпшілігі сота жеткізбей-а айыпталушы мен жбірленуші жаты орта ммілесімен шешуді маызы зор болма. Екіншіден, зара дауласан тарапты шінші жаты келісімге шаыруымен сота жетпей татуластыру-азіргі ылмысты дерістер барысында да брыннан олданылатыны белгілі. йтсе де бл ылмысты занамаа сйкес, тек жекелеген талаптарды з еріктерімен осы істі ммілемен жзеге асыруа ниет білдірген жадайында ана олданылатыны бар. ни, азіргі за бойынша да белгілі бір жадайда жанжалшыл тараптарды медиатор жйесін олдануына болады. Ал ондай жадай да сот лгі ммілегерлік дерісіні аншалыты зады іске асырыландыын баылайды. шіншіден, ркениетті жрт тараптар ын орауды жоарыа ойып, дау бітімін алдымен оларды з арасына сынады. Мндай тжіребеден тек жаымды сипаттаы крсеткіштер рнектеледі. Мселен, Малайзиада бітімгершілік арылы сота жетпей тынатын істер саны 90 пайызды райды екен. Тек 10 пайыз іс ана, сот трелігіне жыылады. Ал Англияны сот жйесінде медиация арылы 50 пайыз іс шешімін тауып жатыр. Осынау діл жйені отаны саналатын азастанда зірше брі керісінше, 90 пайыз іс бір ана сот кімін ктеді. Бітімгершілікті лесі 10-а пайыз. Сондытан мамандар за кшіне енгеннен бастап жеілдіктерге жол ашылатынын, оны ішінде жеілдік сота ана емес, е алдымен, оан жгінетіндер шін болатынын ала тартады [1].
Сйтіп, дауласанды сзге тотатып, татуластыратын, бітімге келу арылы шыынны орнын толтыратын азаты дала демократиясындаы билерді ммілегерлік институты ркениеттік лгі ретінде айта оралып жатыр. Расында, аза халына зіне тн бітімгерлігі, мміле жасау лгісі- лем жйесінде азылы жасауды е озы негесі саналады. Ендігі кні жер дауы мен жесір дауы, н ндіру секілді бітіспесті бітімін кесіп айтатын, толаты дниені тоыз ауыз сзбен тйіндеп, татуластырып тарататын бабамызды билік жасау нері, дау шешуді озы жйесі медиацияны, оама келтірер тиімділігі мол болатынына сенімдіміз. [2, 58 бб].
дебиеттер тізімі:
1. аза дебиеті http://www.writers.kz/journals =&ARTICLE=10031
2. Р ылмысты-процестік кодексі.- Алматы: «Юрист», 2016 ж.,340 б.
3. http://ortalyk-kaz.kz/publ/sajasat/daulardy_sheshudi_olajly_disi/1-1-0-6706