Гипотиреоз.Гипотиреозды классификациясы.Диагностикасы жне емі.Диспансеризация.Дрігерлік ебек сараптамасы.Профилактика.Болжамы.

Гипотиреоз-азада аланша безі гормоныны дефицитімен сипатталатын клиникалы синдром.

Классификация. Гипоталамус-гипофиз-аланша без жйесіні заымдалу дегейіне байланысты:

1.біріншілік 2.екіншілік 3.шіншілік. 4.перифериялы

Ауырлы дрежесіне байланысты:1.субклиникалы(ТТГ жне тиреодты гормонны аныталуына байланыстыдиагноз ойылады) 2.Манифесттік (компенсирленген, декомпенсирленген) 3. Асынан (полисерозит, жрек жетіспеушілігі, гипофизді екіншілік аденомасы, кретинизм, микседемалы кома).

Шаымы жне анамнезі: демелі жалпы жне блшыеттік лсіздік;жоары шаршаышты,рдайым салын сезіну, йышылды, дене массасыны жоарылауы, есте сатау тмендеуі, беті, олдары, кейде бкіл денені ісінуі, іш жрмеу, сйлеу иындауы, тері рауы, шаш тсуі, жыныс функциясыны бзылысы,есту нашарлауы.

Физикалы тексеру: манифестті гипотиреоз симптомдары:тері рауы, іш жрмеуі, брадикардия, йышылды, есте сатау тмендеуі, сйлеу иындауы,дене массасы жоарылауы, есту нашарлауы, генерализденген тыыз ісіну, салындау, дене температурасыны тмендеуі.

Орталы гипотиреоз симптоматикасы: ОЖЖ заымдалуымен крінеді.

Субклиникалы гипотиреозда науас зін анааттандырарлы сезінеді.Левотироксин таайындауы нтижесінде азаятын гипотиреозды айын емес кріністері крінеді.Диагноз гормона ан анализіне негізделіп ойылады.

Лабораториялы тексеру: Біріншілік гипотиреозда анда Т3 жне Т4 дегейі тмендеген, ТТГ жоарылаан(ТТГ алыптыда 0,5 тен 4,0дейін МЕ/мл, орташа 2,0-3,0 МЕ/мл), екіншілік жне шіншілік гипотиреозда анда Т3,Т4, ТТГ дегейі тмендеген

Инструментальды тексеру:

Біріншілік гипотиреозды этиологиясын натылау шін аланша безіні УДЗ жргізіледі, крсеткіштермен аланша безіні пункциялы биопсиясы,аланша без сцинтиграфиясы, тиреоглобулин мен тиреопероксидазаа антидене титрін анытау.

Екіншілік гипотиреозды этиологиясын натылау шін – невропатолог консультациясы, бас ми МРТ,КТ сы, кз тбін арау жне т.б. невропатолог таайындауымен ОЖЖ тексеру.

Асынуларын анытау шін (полисерозит, жрек жетіспеушілігі, гипофизді екіншілік аденомасы, кретинизм, микседемалы кома) ажетті тексеріс жргізіледі(ЭКГ,ЭхоКГ, кеуде клеткасыны рентгенографиясы, рса уысыны УДЗ)

Негізгі диагностикалы шаралар тізімі:

1.ЖА (6 параметр) – диагноз ойылуында, алыпты крсеткіште –жылына 2 рет,гипотиреоидты анемияда – 1-3 айда 1 рет(анемияны ауырлы тдрежесіне байланысты)

2.анда ТТГ дегейін анытау:Іріктеу периодында 4-8 аптада 1 рет; сйемелдеуші терапия периодында 6 айда 1 рет; жиі крсеткіштерімен.

3.Диагностика шін-анда Т3 жне Т4 бос фракциясыны дегейін анытау.

4. андаы жалпы холестерин жне триглицерид дегейлерін анытау-диагноз натылананда:дегейі жоары болса 3ай бойы 1 рет;алыпты болса 5жыл бойы 2 рет.

Медикаментозды ем:Левотироксин препаратымен ем жргізіледі. Бастапы дозасы 50мкг тулігіне,рі арай 12,5-25 мкг кбейтіледі рбір 1-2 аптаа (пульс баылауымен,ТТГ,ЭКГ крсеткішіне байланысты).Орташа сймелдеуші доза ересектер шін 1,6 мкг/кг,крілер жне жрек аурулары бар науастар шін дозасы аз.

Емні адекваттылыын анытау клиникалы жне андаы ТТГ дегейін анытау арылы жзеге асады.алыптыда 0,5-2,0 МЕ/мл ,крілерде 2,0-4,0 МЕ/мл болуы керек.

Негізгі медикаменттер тізімі:1.Левотироксин 25мкг,50мкг,75мкг,100мгк,125мкг,150 мкг таблеткада.МСЭ бюросына баыттау крсеткіштері:гипотиреозды орташа жне ауыр формаларында,паратиреоидты жетіспеушілікте,ауруды рецидивінде,эндокринді кардиомиопатия жне жрек жетіспеушілігінде ,психиканы айын жне айын емес згерістері.

Мгедектік критерийлері:

1 топ мгедектік мшелер мен жйелерді айта алпына келмейтін айын згерістеріне келетін гипотиреозды ауыр трлерінде беріледі. (жрек жетіспеушілігі IV дрежесі кардиомиопатиямен,гипотиреоидты кома дамуына бейім микседема,миопатия),нтижесінде адам зін басара алмайды,баса біреуді кмегін етеді.

ІІ топ мгедектік гипотиреозды ауыр формасында мшелер мен жйелерді айын траты згерістері боланда ,ем нтижесіз болса беріледі.

ІІІ топ мгедектік гипотиреозды горманальды компенсация немесе субкомпенсация сатысында мшелер мен жйелерді жеіл згерістері боланда беріледі.

Реабилитация.Науастарды диспансеризациялау ,адекватты орынбасушы терапия,уаытында диагностикалау жне ем жргізу.

Диспансеризацияны рі арай жргізу жне принциптері: Гипотиреозы бар науастарды диспансерлі тексеру мір бойы эндокринологпен жргізіледі.

Біріншілік профилактика: Йод дефицитіне