Лгілер, лшеу приборлары жне сынау машинасы
ондыры – лшемдері b = 4 см, h = 0,7 см, l =100 см, a = 30 см, c = 40 см - ге те екі топсалы тірекке бекітілген тік тртбрышты аралытан трады (20-сурет). Аралыты материалы болат. Иілу млшерін жне брылу брышын лшеу шін индикаторлар олданылады.
А имасыны брылу брышы
, (65)
мндаы: К – А имасында орнатылан индикаторды крсеткіші;
L – А имасына ата бекітілген рычагты зындыы (L = 150 мм).
С имасыны ауырлы центріні иілу млшері ( ) 2-ші индикаторды крсетуіне сйкес келеді.
Теория мен экспериментті арасындаы айырмашылы тмендегі формуламен аныталады:
. (66)
. (67)
Аныталан нтижелер 10-шы кестеге енгізіледі.
20 сурет. ос топсалы аралыты иілу деформацияларын анытауа арналан ондырыны схемасы.
10 кесте - Сынау жне есептеу нтижелері
Р | h | b | ![]() | ![]() | у | ![]() | ![]() | |
кг | мм | мм | мм | мм | % | рад | рад | % |
1,5 | ||||||||
3,0 |
Баылау сратары
1. Бастапы параметрлер дісі дегеніміз не жне оны ерекшеліктері?
2. Белгісіз бастапы параметрлер алай аныталады?
3. Иілу деформациясына жмыс жасайтын ауыл шаруашылы машиналарыны блшектерін атаыз?
Лабораториялы жмыс
Симметриялы емес профильді иілу центрін анытау
Жмысты масаты. Тжірибе жзінде клдене имасы кесілген саина жне швеллер трізді профильдерді иілу центрін (орта нктесін) анытап, оларды теориялы мндерімен салыстыру.
Негізгі тсініктер. Егерде кш факторы вертикаль жазытыта орналасып, бір нкте арылы ткен жадайда аралыты бралуы байалмаса, осы асиетті абылдайтын нкте контурды иілу центрі (орта нктесі) деп аталады [11]. Жабы контурлар шін иілу центрі иманы ауырлы центрінде жатады, ал ашы денелер шін олар бір-біріне сйкес келмейді. Сондытан ашы контурлы профильдерді ауырлы центріне вертикаль жазытыта тсірілген кш имада иілумен атар бралу деформациясыны пайда болуына себепкер болады.
Жабы жне ашы профилдерді салыстырмалы сипаттамаларымен тмендегі рнектер арылы танысуа болады.
Бралу кезіндегі жа бтін ттіктерді кедергі моменті
. (68)
рістік инерция моменті
. (69)
Жа кесілген ттікті кедергі моменті
. (70)
рістік инерция моменті
. (71)
Кесілуге байланысты ттікті беріктігі:
есе,
ал атадыы
есе тмендейді.
Сондытан бралу деформациясы ашы профилдер шін те ауіпті.
Ашы профилді аралы имасында бралу деформациясына жол бермеу шін вертикаль жазытыта сер ететін кш оны иілу центрі арылы сер етуі керек.
Берілген ималарды иілу центрі оларды ауырлы центрлеріне байланысты тмендегі тедеулермен аныталады.
Кесілген ттік шін:
z Т= dор, (72)
мндаы: dор – саина тріздес иманы орташа диаметрі.
Швеллер трізді профиль шін
, (73)
мндаы: h – швеллерді биіктігі;
b – клдене абырасыны ені;
– тік абырасыны алыдыы;
z0 – тік абырасыны сырты бетінен иманы ауырлы центріне дейінгі ара ашыты;
Iz – иманы стік инерция моменті.
(74)