Жарнаманы атаратын ызметтерi, трлерiн талдаыз

Жарнама дегеніміз –аржыландыру кзі аны крсетілген, БА арылы жзеге асатын, жеке крсетілмейтін, тауар мен ызметті жылжыту нысаны.

Жарнама аудиторияа екі тсілмен беріледі:

жарнама беруші жарнаманы зі дайындап, содан кейін оны басып, БА-а сынады;

- жарнама беруші жарнама масатын атап крсетіп, жарнама агенттіктеріне жне агенттеріне тапсырыс береді.

Жарнама берушілер – блар ндірушілер, блшек-ктерме саудагерлер, мемлекеттік емес йымдар жне т.б.

Жарнама агенттіктері –жарнама ызметін сынатын делдалдар. Оларды кбі баралы апарат ралдарын тадау, жарнама орнын немесе уаытын сатып алу, жарнама науанын шыармашылы (творчестволы) деу жне жарнаманы жасау сияты ызметтерді сынады. Жарнама беруші оны шыаруа байланысты кейбір ызмет трлерін зі жасай алады. Жарнама агенттіктерін тадаан кезде жарнама баасын, оларды шыармашылы ммкіндіктерін, ызметіні сапасын талдау керек.

рсетілетін ызмет клеміне байланысты жарнама агенттіктері мбебап жне мамандандырылан болып блінеді.

мбебап жарнама агенттігі апарат жне жарнама ызметіні барлы аумаындаы ызметін сынады. Осындай агенттіктерге «Стикс», «Юлия», «Триумф», «Бизнес Магазин», «Алина» жне басалар жатады.

Мамандандырылан жарнама агенттігі жарнама ызметіні белгілі бір трін сынады. Олара шыармашылы шеберханалар, жарнама уаытына ие болатын фирмалар жатады.

Шыармашылы шеберханалар жарнаманы ерекше кркем тжырымдамаларын жасап, ол туралы материалдарды дайындайды, біра жарнаманы ткізуде, йымдастыруда толы ауымды ызметтер крсетпейді. Мселен, «Герона», «Гридан», «Киік» агенттіктері ке рісті полиграфиялы ызметтерді, визуалды жарнама жасайтын жаа технологияларды сынады.

Жарнама уаытына ие болушы фирмалар алдын ала лкен клемде БА-тан орын сатып алады, содан кейін оны жарнама берушілерге жне жарнама агенттіктеріне сатады.

Жарнама ралдары – жарнама таратушыларды жиынтыы. Бес трлі баралы апарат ралдары бар, олара баспасз, теледидар, афиша, радио, кино жатады.

Жарнаманы жоспарлау процесімынадай кезедерден трады:

§ масатты аудиторияны тадау;

§ жарнама масатын анытау;

хабарлауды стратегиясы мен тактикасын зірлеу;

§ жарнама ралдарын тадау;

§ жарнама тиімділігін баалау.

Ттынушыа жарнама р трлі ралдар арылы жетеді. Жарнама трлерін былайша жіктеуге болады:

1. Масатты белгіленуіне арай:

§ тауарлар мен ызметтер жарнамасы;

§ идея-ойлар жарнамасы;

§ пайда алу шін баытталан коммерциялы жарнама;

§ пайда алуды кздемейтін коммерциялы емес жарнама (айырымдылы оры, діни жне саяси йымдарды жарнамасы).

2. Масатты баыта сйкес жарнама типтері.1) Марка жарнамасы ттынушыларды тауар маркасы туралы хабардар болуына жне фирманы нарытаы лесін арттыруа баытталан. Оны масаты – бсекелес марканы сатып алушыларын йіру арылы тадамалы сранысты ынталандыру. 2) Тауар жарнамасыны масаты – жалпы тауар категориясына алашы сранысты ынталандыру. Мндай жарнама салалы ткізуді сіруге баытталан болса, марка жарнамасы осы ткізу клемінен зі лесін бліп алуа арналан. 3) Корпорация немесе компания жарнамасы оларды бейнесін жасауа баытталан. 4) Бірлескен жарнамада ндіруші блшек саудагерлерді тауарды жарнамалауа кеткен шыындарын толтырады.

Имидждік жарнаманы негізгі масаты – адамдар санасында тауарды немесе фирманы жаымды бейнесін жасау, ал ынталандырушы жарнаманы масаты – тауарлар мен ызметтерді ткізілуін ынталандыру.

3. Практикалы масаттар шін е ыайлысы – ткізу арналары арылы жарнаманы жіктеу.

Баспа жарнамасы – ол тек кріп, абылдауа арналан жарнамалы-каталогты басылымдар (каталог, проспект, буклет, плакат, листовкалар) жне жарнамалы-сыйлыты басылымдар (стелге оятын жне абыраа ілінетін фирмалы кнтізбелер, іс кнделіктері, жазу кітапшалары, алта кнтізбелері, т.б. жатады). Баспа жарнамасыны масаты – болаша сатып алушыларды жарнамаланан фирма тауарларымен толы таныстыру.

Баспасздегі жарнама.Бл – хабарландыру жне шолу- жарнама жарияланымдары сипатында баспасзде жарияланан р трлі жарнамалы материалдар (маалалар, репортаж, шолу т.б.). Басылымны маыздылыы оны кезеділігіне, жарнаманы осы басылымдаы алан орнына жне клеміне байланысты болады.

Радиожарнама.Негізгі трлері – радиохабарландырулар, радиожурналдар, радиорепортаждар, радиороликтер.

Тележарнама. Е танымал трлері: телеролик, телехабарландыру, жарнамалы бадарламалар, бадарлама арасындаы телезаставкалар.

Аудиовизуалды жарнама. Бл – жарнамалы роликтер, жарнамалы-техникалы фильмдер, жарнамалы-беделді фильмдер, бейне фильмдер жне слайдтар.

Сырты жарнама.Бл–кру арылы абылданатын алы кпшілікке арналан жарнама. Негізінен бл жарнама ттыну тауарлары шін олданылады.. Оны трлері: жарнамалы таталар, афишалар, транспаранттар, трлі-тсті жазбалар, электронды табло, экрандар, дкендер сресі, фирмалы жазулар.

Кліктегі жарнама. Бл – автобус, троллейбус жне таы баса клік тріне орналастырылатын жарнамалы мліметтер, хабарландырулар.

Тікелей пошталы жарнама – жарнамалы хабарларды ттынушы мекен-жайына жарнама хаттар немесе хабарландыру-апаратты материалдарды басылымдары ретінде жіберу.

Жарнама сувенирлері – фирма ызметін таныту шін олданылатын фирмалы сувенирлер, сериялы сувенирлік заттар, сыйлытар, фирмалы орамалар.

Компьютерлендірілген жарнама.Жарнаманы бл трі шетелде жасы дамыан. Ол компьютерлендірілген апарат жне кабельді теледидар арылы жргізілетін жарнама (бейне-теле каталогтар бойынша сауда).

Интернет арылы жарнама. зіні жеделдігіне, айталануына жне таратылуыны ауымдылыына байланысты баспасздегі жарнаманы е тиімді ралы болып табылады.

Жалпылама сраныстаы тауарлар мен ызметтер шін радио мен тележарнама тиімді болып табылады.

тележарнама – жарнаманы е ымбат трі жне оны баасы р кезде сіп отырады.

Жарнама тсіліні е арапайым трі – жарнама хабарларын поштамен тарату.

Газет пен журналдаы жарнаманы ны оны беттеріндегі олданылан ауданыны рбір шаршы сантиметріні баасымен есептелінеді. Зерттеулер крсеткендей, газеттер мен журналдарды беттеріні о жатаы жоары блігіне кбірек кіл аударылады.

Жарнама жеткізушілері – бл жарнаманы р трін тарататын наты ралдар. Бл – наты журналдар, телешоу жне радиобадарламалар. Теледидарда жарнама орналастыруа болатын кптеген арналар мен бадарламалар бар. Ыайлы уаытта жарыа шыатын бадарламалар арнайы сраныса ие жне баасы те жоары болады. Жарнаманы басылымда орналастыранда оны тиражына, жарнама орныны баасына, басылым жиілігіне, беделіне (престиж), масатты аудиториясына, басылым сапасына аса кіл аудару керек.