Нарыты сегменттеу туралы ойыызды жеткізііз

Нарыты зерттеу жне сегменттеу — ндірушілер мен ттынушылар нары арылы рекет ететін шаруашылыты йымдастыру нысаны. Осыан сйенсек, нары — бл нарыты зерттеу жне сегменттеуді іске асырылу механизмі, бл «не, алай, кім шін ндіру керек?» мселелері баа, сраныс пен сынысты кмегімен шешілетін ндірушілер мен ттынушылар арасындаы зерттеу жне сегменттеу атынастар жйесі. Сатуа арналан німдерді ндіру орын алан жерді брінде нары пайда болады.Нарыты зерттеу жне сегменттеуді ызмет етуі белгілі оны элементтеріні болуын ажет етеді. Бл элементтер жиынтыы нарыты жйені райды.

 

— нірушілер мен ттынушылар;

— жеке меншік немесе аралас меншік;

 

— баа белгілеу;

— сраныс пен сыныс;

— бсеке;

— шектелген мемлекеттік араласу.

Нарыты шаруашылыты субъектілері:

1. й шаруашылытары — адамзат капиталыны ндірісін, айта ндірісін амтамасыз ететін, андай да бір факторды меншік иесі болып табылатын, з мтаждытарын максималды амтамасыз етуге талаптанатын, шешімді жеке-дара абылдайтын рамында бір немесе бірнеше тлалар бар зерттеу жне сегменттеу бірлік, яни мны брі ттынушылар.

2. Фирма (ксіпорын) — німдерді сату масатында дайындау шін ндіріс факторларын олданатын, пайданы максималдандыруа талпынатын, шешімді жеке-дара абылдайтын зерттеу жне сегменттеу бірлік.

3. Мемлекет — бл кіметтік жне мемлекеттік мекемелер.

Нарыты шаруашылыты бл субъектілері рашан сатушы жне сатып алушы рольдерін атарады. Олай болса, нары ммкін болатын барлы арымдарды ортасында болады: ашалай — сатып алушылардан сатушылара сатып алынан тауарлар шін тлем трінде; материалды аымдар — сатушылардан сатып алушылара ресурстар, німдер, ызметтер, тауарлар трінде. Мндай жадай кері байланыс жйесін рады, мны зі кез-келген зерттеу жне сегменттеуді тратылыы мен тиімділігіні шарты жне е бастысы нарьты негізгі функциясы болып табылады.

Нарыты крделі зерттеу жне сегменттеу жйе ретінде зіндік рылымы бар. Нарытарды ажырату критерийлері кп жне оларды брі нарыты атынастарды р трлі ырларын сипаттайтындытан маызды болып табылады.

Сонымен атар, р зерттеу жне сегменттеу жйені тпкі масаты трлі зерттеу жне сегменттеу масаттаы тауар ндіру арылы іске асырылатын ттыну боландытан, негізгі критерийі нарыты нарыты атынастар объектілеріні зерттеу жне сегменттеу масатына арай жіктелуі болып табылады.

Ататы Л. Эрхардты айтуы бойынша, «нарыты зерттеу жне сегменттеудан жоспарлы зерттеу жне сегменттеуа ту оай, керісінше, жоспарлы зерттеу жне сегменттеуны еркін нарыты шаруашылыпен ауыстыру асан иыншылы тудырады».

 

Нарыты атаратын ызметтері:

— реттеуші;

— апаратты;

— санациялы

— делдалды;

— баа белгілеу.

Нары крделі рылымнан трады. Зерттеу жне сегменттеу рылым келесімен аныталады:

— меншік формасы;

— тауар ндірушілер рылымы;

— сауда трлері;

— жекешелендіру жне мемлекетсіздендіру дегейімен.

рылымы бойынша нарыты келесі критерий бойынша блуге болады:

 

1. Нарыты атынас объектілеріні зерттеу жне сегменттеу мдделері бойынша:

— тауар мен ызмет нарыы;

— ндіріс факторлар нарыы;

— аржы нарыы;

— апарат нарыы.

 

2. Географиялы орналасуы бойынша:

— жергілікті;

— ауматы;

— лтты;

— лемдік.

3.Бсекені шектелу дегейі бойынша:

— жетілдірілген бсеке нарыы;

— монополистік бсеке нарыы;

— олигополия нарыы;

 

— монополия нарыы.

 

4. Нары атынас субъектілеріні трлері бойынша:

— ктерме сауда нарыы;

— блшек сауда нарыы;

— ауылшаруашылы німді мемлекеттік сатып алу нарыы.

 

5. За нормаларына сйкестігі бойынша:

— ресми нарыы;

— ара базар нарыы.

 

Нарыты инфрарылым-институттар (йымдар, фирмалар, мекемелер) жиынтыынан трады, оны мн-маынасы нарыты дамуы мен ызмет жасауы шін алыпты жадай алыптастырады жне ызмет крсетеді. Нарыты инфрарылымны элементіне-тауарлы, ор биржасы, ебек биржасы, делдалды жне маркетингтік ызметтер, апаратты жйелер, коммерциялы банктер, ктерме сауда орталытары, аукциондар, жрмекелер жне т.б. жатады. Нарыты зерттеу жне сегменттеуді бой ктеруі нарыты инфрарылым негізгі элементтеріні алыптасуына ммкіндік жасайды. рылан объектілер алыпты зерттеу жне сегменттеу нарыты ызметті амтамасыз етуге тиіс. Олара:

 

— топтасан тауарларды ктерме сауда жасау шін сауда биржасы;

-баалы ааздарды саудалау шін ор биржасы;

— ндіріс рал-жабдыы мен ттыну заттарын сату шін коммерциялы ктерме сауда ксіпорындары;

— акционерлік ксіпорын мен бірлестіктер аржысына ралан оймалар, элеватор, тоазытыш, транспорт шаруашылытары;

— коммерциялы банктерді коммерциялы несиелер арылы ызмет жасауы, ол несиелер рылтайшы-ксіпорын пай жарнасынан немесе акционерлік негізде рылуы керек;

— коммерциялы апаратты орталытар жне ксіпорындаы маркетингтік блімдер;

 

— жарнамалы сипаттаы ызмет шін рылтайшылар;

— сервистік, ремонтты, консультациялы, банктік жне ыты ызметтер жатады.