Сабаты талдау деген не?
Сабаты талдау – з оушыларыа берілетін, деттегі сабатан ерекшелейтін ерекше сипаттамалар атарын біріктіретін наты саба:
§ Оларды баса малімдер зерттейді. Сабаты талдау рашан баса малімдер аудиториясыны алдында ткізіледі. Кейде адаалаушылар рамы мектептегі баса малімдермен немесе ішінде бірнеше шаырылан тарапты комментаторлар бар оытушылар рамымен шектеледі. Біра сабаты талдау ауданны, аланы, ірді немесе тіпті бкіл жапонияны малімдері шін ашы болады.
§ Оларды жан-жаты ойланып, детте бір немесе бірнеше ріптес бірігіп жоспарлайды. Біз зерттеу жргізген бір мектепте шінші сыныптарды трт малімі ылымды зерттеуде оушыларды «бастамаларын» ала жылжыту тсілдерін талылау шін бірнеше ай жйелі трде кездесті. німді сратар беру шешуші мселе болатынын натылаан кезде, малімдер осындай сратарды мадатау шін рылан стратегияларды зірледі. Олар бір-біріні сабатарына адаалау жне оларды талылау арылы з стратегияларын жетілдірді. Аырында, малімдерді бірі сабаты талдау ретінде бкіл факультетке зіні жаа тсілін сынды, бл уаытты баса малімдер бірнеше айы бірлескен жмысы орытындысын беретін сессия жазды, жазбаша анытамалы материалдар таратты. Олар шоырландырылан. Сабаты талдау белгілі бір масатты немесе білімді круді мірге айналдыру шін зірленген. зіміз баылаан сабаты талдаудан алынан осындай масаттарды лгілері оушылара «оушылар ретінде бастамалар білдіруге», «проблемаларды белсенді іздеуге», «ылыми ойлану тсілдерін дамытуа» жне «оларды жеке тласын дамытуа» кмектесті. Сабаты талдау белгілі бір таырыпа атысты табысты тсілді зірлеу жне крсету шін, мысалы, балалара фотоэлементтерді тсінуде кмек шін немесе дыбыс пен діріл арасындаы байланысты сезіну шін пайдаланылады.
Баса оушылар сабаты талдауды здері дайын болуа жне ешандай згеріссіз пайдалануа тиіс дайын німмен сабаты талдау деп есептемейді. Сабатар олданыстаы кріністі немесе белгілі бір масатты лгілері болып табылады жне жекелеген малімдер еш ойланбай оларды з философиясына жне сыныбына сйкес пайдаланады.
§ Олар жазылады. детте малімдер осы сабатарды бірнеше тсілдермен жазып алады, оны ішінде біреуі немесе бірнешеуі видеокассета, біреуі немес бірнешеуі аудиокассета, баяндау адаалауы жне немесе тексеру параын пайдаланып адаалаулар мен оушыларды жмыстарыны кшірмелері. Жазбаша оытушы малім ызыушылы танытатын белгілі бір проблемалара назар аударады. Мысалы, біз сабатара адаалау жасады, онда малім ріптестерінен жалпы сыныпты талылау уаытында з идеяларын з еркімен айтан оушыларды санын есептеу, рбір шаын топта талылауды жазып отыру жне ш іріктелген (біреуі те са, екіншісі тік жне шіншісі ылыма те абілетті) бала берген барлы комментарийлерді жазып отыру.
§ Олар талылайды. Оытушы рамы, кейде баса жатан келген педагогтармен бірге талылау немесе топты талылау кезінде сабаты талдауды талылайды. детте, осындай жиналыс сабаты жоспарлаан жне ткізген малімдерді презентациясынан басталады. Содан кейін сабаты баылап отыран малімдер, оны кшті жне лсіз жатарын тсіндіреді жне сратар береді. Жиі шаырылан баса жатан келген педагог немесе зерттеуші сабаа атысты з комментарийлерін сынады.
§
§ Сынып практикасын жасарту
Біз гімелесу ткізген малімдер сабаты талдау оларды жеке ксіби дамуында атаратын рлде кбіне те белгілі болды. Мысалы: баса малімдерді комментарийлері олар здері байай алмайтын саба беру туралы нрселерді круге кмектеседі. Бір малім бл туралы былай деп айтты:
Сабаты талдау з саба беру дісіізді баса кзарас трысынан арауа ммкіндік береді...... Саба жай аатын зен; сен оыан кезде, сен шешімді сол стте абылдауа тиіссі. Сен сабаты талдауды орындаан кезде, ріптестері сені сздеріді жне сені оушыларыны сздерін жазып алады. Сізді малім ретінде шынайы пішінііз сізге бірінші рет ашылады.
Осы ш малімге сынылан сияты жетекші сздер мен сыныстарды трі комментарийлерде жиі айтылады:
Жаа малім ретінде, мені саба талдауыма адаалау жасап отыран ріптестерім мені те жылдам сйлегенім туралы айтты. Олар шындыында рас айтады. Мені оушыларыма ойымды тсіну оайа сопады. Мен тіпті бл туралы білмедім де!
Маан сабаты талдааннан кейін мені атты сйлейтінім, балаларды ркітетінім туралы айтылды. Мен осыан дейін бірінші сыныпа саба берген жопын, мен жоары сынып оушыларымен ана жмыс істедім жне мен кішкентай балалар шін дауысымны атты шыанын ан жопын.
Сабаты талдауа атысан малім оушыны рбір тсіндірмені сзін татаа жазуа кп уаыт кетіретінімді, оны орнына ысаша тіркестерді жазуым керек екенін айтты.
Бір сабаты талдауда баылаушы малім з ріптесіне былай деді: «Сізді жаратылыстану сабаыызда оушыларды тек 47% ана сйледі. атысушыларды санын арттыру шін сізге, ммкін, барлы оушылара, сіресе, егер сіз оларды аттарын магниттерге жазып ойсаыз, сра ою шін ажет болар еді».