Жастаы адамдарда пародонт ауруларыны таралу дегейі

Пародонт тіндеріні белсенділігін баалау шін ДД коммуналды пародонталды индексті CPI (Сommunity Periodontal index) сынды. Ол 1978 жылы сынылып, 1981 жылы халыаралы тіс дрігерлік ассосциясы жне ДД эпидемиологиялы тексеру шін бекітілдіПародонт тіндерін тексеру – пародонталды тймелі зондты олдана отырып, зондтау дісімен жргізіледі. Онда 3,5-5,5 мм арасында зонд шынан 8,5 мм дегейде ара саина бар.Секстанттар. Ауыз уысы секстанттара блінеді. Оан келесі тіс топтары кіреді: 18-14, 13-23, 24-28, 38-34, 33-43, 44-48. Секстантты тек ана жлынбайтын екі немесе одан да кп тіс боланда арастырады.Индексті тістер 20 жастаы немесе одан да жоары ересектерде келесі 10 тіс индекстерін арастырады:

17! 16 11 26!27

47!46 31 36!37

Екі лкен азу тісті рбір бйір секстантта арастырады. Егер оны біреуі болмаса, онда орны алмастырылмайды. Егер секстантта бір немесе екі индексті тістер болмаса, берілген секстантаы барлы алан тістерді арастырып, е ауыр кодты тіркейді. 20 жастан тмен науастарда тен 6 тістерді индексі арастырылады – 16, 11,26,36,31 жне 46. Бл тісті жарып шыандаы пародонталды алталарды жалан диагностикалау кезінде ателіктерді болдырмау шін жасалан. Осы себептен 15 жаса дейінгі балаларды тексергенде алталар тередігі лшенбейді, тек анаышты пен тас тіркеледі. ызылиек алталары мен тастарын анытауИндексті тіс аймаын зондтаанда зонда ысым тсу кші 20 гр. аспау керек. Бл кшті орнатуды тжірибелік тесті лкен саусаты тырнаыны астына зондты ойып, жаымсыз сер пайда боланша басу болып табылады.Тексеру жне тіркеу

Индексті тістер немесе индексті тістер жо секстантта алан барлы тістер тексерілуі керек. ажет кестеде е ауыр код ойылуы керек. Бл кездегі кодтар келесідей:

ауру белгілері жо

зіндік немесе зондтааннан кейінгі ызылиекті анаыштыы

ызылиек асты жне сті- тіс тастарыны болуы

4-5 мин пародонталды алта

6 мм жоары пародонталды алта

Заымдану белсенділігі бір тексерілген индикатормен немесе секстанттарды орташа млшерімен бааланады. (11 кесте)15 жастаыларда пародонтты заымдалу белсенділік белгілеріні таралу дегейі

белсенділік	анаышты	тіс тасы
Тмен орташа жоары	0,5 секстанттар 0,6-1,5 секстанттар 21,6 секстанттар	0-1,5 секстанттар 1,6-2,5 секстанттар 22,6 секстанттар

5. Балаларда стоматологиялы ауруларды алдын алуды ендіруді йымдастыру негіздері. Балаларды тазалыа трбиелеуСтоматологиялы ызмет крсетуді р дегейінде крсетілген шаралар тізімі:

біріншілік медико-санитарлы кмек дегейінде (БМСК дегейі)

стоматологиялы тексерулер мен зерттеулер

ауыз уысы тазалыына оыту

ата-анасына емдік-кеестік кмекті ажеттігін жеткізу

ауыз уысы саулыын санитарлы- аарту жмыстарымен бірге жргізу

негізгі стоматологиялы ауруларды профилактикасыны жйелі жне жергілікті дістерін йымдастыру, жргізу

беткей жмыстара акцентпен аз млшерде кірісу (инвазивті емес), герметиктер мен лактарды олдану, фтормен жергілікті аппликация, тіс тасын алу жне т.б.

емдік-кеестік кмекті біріншілік дегейінде (ЕКК біріншілік дегейі)

жалпы алпына келтіруші жне реабилитациялы ем

емдік –кеестік кмекті екіншілік дегейінде (ЕКК екіншілік дегейі)

алдыы дегейдегі масат ойылмаан ызметтер.

ызметкерлермен амтамасыз етілуі:

орта дегейдегі жмыскерлер – тіс гигиенистері, стоматологтар ассистенттері, медбикелер.

Тіркеу есеп беру жаттарыны негізгі трлері:

043/У– стоматологиялы науасты медициналы картасы

030/У- диспансерлік адаалауды баылау картасы

048/У- дрігер-стоматологты кнделікті жмысын тіркеу парашасы

039-2у- дрігер-стоматологты жмысын тіркеуді біріктілген ведомосі

жылды есепке келесі блімдер кіреді:

Біріншілік медико-санитарлы кмек кезеінде профилактикалы жмыстарды клемі жне стоматологиялы жадайлар анализі;

Балалар стоматологиялы мекемесіні жмыстарыны тиімділігін баалау.

Р балалары арасында азіргі жадайда негізгі стоматологиялы ауруларды профилактикалы жйесі біріншілік медико- санитарлы кмек концепциясына негіделуі керек. Бл кезде барлы профилактикалы шаралар клемін денсаулы сатау ызметтерімен бірге балалар трындарыны біріншілік байланыс дегейінде ана жргізу керек. (балалар мектепке дейінгі мекемелер, мектептер, интернаттар). Крсетілген шараларды дрігер- стоматологтар емес, асалыстырмалы трде рбір кезеде жргізу керек. Біріншілік медико-санитарлы кмек дегейіндегі жргізілетін жаттар стоматологиялы анализ жасауа апарат береді. Бл материалды ресурстарды жоспарлау жне тарату шін жылды есепте крсетілуі керек Медициналы ызмет крсетуді жаа дісіне кшкенде денсаулы сатауды брыы жйесі жасы жетістіктерін жзеге асыру жне сатау керек. Оны рамына мамандандырылан баыттау, біріншілік медико-санитарлы кмекті ірі мекемелері кіреді. Біра азіргі жадайда тиімді тжірибелік іске асыру жаа шешімдер мен жолдарды талап етеді.