Тапсырма. Жпты жмыс. Сратарды талылаыздар.

Сізге андай олнер трі найды? Несімен?

Сізді ата-анаыз андай олнер трімен айналысады?

Сізді олыыздан андай нер келеді?

Сізді андай олнер трі ызытырады? Неге?

 

Грамматика: Шылау
Септеулік шылау	Демеулік шылау	Жалаулы шылау
Атау: туралы, сияты,шін,сайын т.б. Барыс: дейін, арай, тарта, жуы т.б. Шыыс: кейін, со, рі, грі,бері т.б. Кмектес: бірге, абат, атар	Сраулы: ма, ме, ба, бе, па, пе, ше Кшейткіш: -а, -ау, -ай, да, де, та, те Белгісіздік: -ау, -мыс, -міс, кейде Болымсызды: тгіл, трсын, трма Шектік: ана, тек, кейде, -а Натылау: -ды, -ді, -ты, -ті, ой	Ыайласты: жне, рі, да, де, та, те, ма, ме т.б. арсылыты: біра, дегенмен, алайда, сонда да т.б. Себеп салдар: йткені, себебі, сондытан, сол шін т.б. Талаулыты:не, немесе, я, яки, не болмаса т.б. Кезектес: кейде, бірде, біресе Шартты: егер, егер де

 

Тапсырма. Мтіннен шылауларды тауып, жасалу жолын тсіндірііздер.

 

Тапсырма. Кп нктені орнына ажетті шылауларды ойып жазыыздар.

Археологиялы азбалар ... жазба ескерткіштер; геометриялы ... сімдік тектес мотивтегі ою-рнектер; ая киім (байпа) ... заттар; йелдер ... айналысады; киіз й ... пайдаланан; ежелден ... жасалатын; аса іскерлік ... ыруар ебек.

Шылаулар: мен, пен, жне, ана, сияты, шін, бері

 

Екінші саба

 

Тапсырма. Мтінді тыдаыздар.

Ою-рнек трлері

азаты ою-рнектері трт трге блінеді: сімдік тектес, жануарлар, геометриялы формада, космогендік(астрологиялы). Бларды райсысыны зіні белгілі бір маынасы бар.

Мйіз – аза оюыны негізі жне е кне мнері. Ою-рнекті бл элементі мйізді мегзеуден шыан.

«Гл» ою-рнегі барлы гл трін тспалдайды. Бл рнекті трі олнер бйымдарында ш жапыратан басталып, он екі жапыраты ою-рнекке дейін кездеседі.

«Су рнегі» деп рбір рнекті бліп тран жолаты айтады. «ошармйіз» ою-рнегі ойды тбесі мен екі жаа иіріле тскен мйіз бейнесінде келіп, оны олты тсынан ойды лаын долбарлайтын таы бір шола мйіз трізді екі буын шыып трады. Одан байаан адама ошарды тмсы пішіні аарылады. Текеметте, сырмата, басрда, алашада, кілемде, былары, сйек, ааш, зергерлік бйымдарды барлы трінде кездеседі.

«Ашатя» рнегі кейде «айыр» рнегі деп те аталады. Пішен ашалайтын айыра сас келеді.

«Тйетабан» – тйені басан ізін долбарлайтын крделі ою-рнек. Ол кейде «арта», «ара», «ызылайыр» ою-рнегіне сайды.

«санаты» ою-рнегі – мйіз оюымен, не шахмат шапатарыны ізімен бейнеленген сты анаты тріздес ою-рнек.

Кемпіроса» ою-рнегі бірнеше тстерден жолатар жасап, алма-кезек орналасады.

Ркеш» ою-рнегі тйені ос ркешін бейнелейді.

Стмсы» – бл рнек сты тмсыын тспалдаудан туан. «Тмарша» ою-рнегі шбрыш лгілес болып келеді. ш гл, ш брыш трізді тмарлар тіл-кзден сатау шін адамдара ана емес, й жануарларына да бойтмар ретінде таылады. Кілем бйымдарыны жиегінде киіз, кілем, текеметті орта тсын кмкеруде кездеседі. аза олнерінде асырлар бойы олданылып келе жатан дстрлі бояу трлері бар. Олар: ызыл, кк, жасыл, сары, а, ара. Бл бояуларды сол сияты символды мні де бар. Кк тс – аспанны, а тс – аиатты, уанышты, сары тс – аыл мен парасатты, айы- мны, жасыл тс – жастыты, кктемні символы.