Ксіпорынны маркетингтік ызметіне талдау
Мейрамхана бизнесінде ызмет крсетуді стандарттары барлыына орта боланымен р елді экономикалы-леуметтік жадайына байланысты дамып отыр. сіресе, жылдар бойы алыптасан Еуропа мемлекеттеріндегі мейрамхана бизнесіні мдениеті туристер шін ызыты. Бізді елімізде туризм индустриясын дамыту баытында, оны ішінде таматандыру саласы шін кптеген жмыстарды атару керек. Салт-дстрімізді ерекшеліктерін айындайтын баыттаы мейрамханаларды саны мен сапасын арттыру елімізді болашаы шін маызды.
2015 жылы апарат ралдары бойынша Алматы аласында 345 мейрамхана, оны ішінде 150-га жуыы лтты асханасы бар мейрамханалар жмыс жасайды.
Туристерге сапалы ызмет крсету шін мейрамхана бизнесіні ызмет сапасын жетілдіру ажет. Алматы аласында лтты асханасы бар мейрамханалар боланымен, лтты дегейге сай келетін мейрамханалар тапшы. рине, елімізде туризм индустриясы енді ана ола алынып жатандытан, лтты мейрамханаларды жетілдіруді мемлекеттік стандарттары лі арастырылмаан. Сол себепті, бізді лтты мейрамхана бизнесіні даму рдісі тмен дегейде. Ішкі туризмді жетілдіру шін бірінші ретте лтты мейрамханаларды рлін арттыруымыз ажет. Ол шін елімізде мейрамхана бизнесіне атысты нормативтік-стандарттарды енгізу керек.
Ал келесі кестеде «Хикмет» кафесіні жадайына баа беріледі (Кесте 6).
Кесте 6 - «Хикмет» кафесіні ызметіне SWOT-талдау
| Артышылытары: 1. Бсекеге абілетті, жоары сраныса ие, сапалы рі олжетімді ызмет трлері; 2. ызметкерлерді жылы жзді, сыпайы болуы; 3. кафе интерьеріні жоары дрежеде болуы; 4. нім ассортиментіні алуан трлілігі; 5. Баса компаниялармен серіктестік атынаста болуы; 6. Мемлекеттік олдау; 7. Тегін интернет. | Кемшіліктері: 1. Банкеттер йымдастырмауы; 2. VIP-орындарды болмауы; 3. Тжірибені аздыы; 4. Бсекелестерді белсенділігі. |
| Ммкіндіктері: 1. Ттынушыларды ажеттіліктерін анааттандыру; 2. Уаыт те келе ттынушылар саныны артуы; 3. Асхана мзірін кеейту; 4. ызмет сапасын арттыру; 5. осымша ызметтерді саны мен сапасын арттыру; 6. Нарыта кшбасшы болу ммкіндігі; 7. Жмыссыздарды жмыспен амту. | ауіп-атерлері: 1. Нарыта бсекелестерді пайда болуы; 2. Инфляция; 3. Еуропалы асхана бсекелестеріні болуы; 4. Халыты леуметтік жадайыны тмен болуы; 5. Ттынушыларды сраныстарыны ауытуы. |
| Ескерту: зерттеу негізінде аныталан |
Жоарыда сынылан 6 кестеде талданып отыран кафені артышылытары мен кемшіліктері, ммкіндіктері мен ауіптері айын бейнеленген.
Маркетингтік зерттеуде PEST-талдау жргізу маызды болып табылады. PEST-талдауда негізгі 4 фактор арастырылады. Олар: 1. Саяси факторы; 2. Экономикалы сері; 3. леуметтік-мдени деріс; 4. Технологиялы инновация. PEST-талдауды келесі 5-ші кестеде арастырамыз (Кесте 7).
Кесте 7 - «Хикмет» кафесіні ызметіне PEST-талдау
| Саяси факторы: 1. «Жеке ксіпкерлік туралы» 2015 жылы, 29 азандаы Р Заы; 2. Р «Салы кодексі» 2013 жыл, 30 атар; 3. Р «Ебек кодексі» 2016 жыл, 1 атар; 4. Ксіпкерлік ызметті мемлекеттік олдау кннен-кнге артуда; 5. Нормативтік-стандарттарды енгізу ажеттілігі. | Экономикалы ыпалы: 1. Инфляция дегейі: 6-8%; 2. Шетелдік туристерді, ала трындарыны мейрамхана ызметтерін ттыну абілеттеріні артуы; 3. Валюта баамдарыны згерісі; 4. Тменгі несие пайызы арылы бизнесті ашу; 5. Жмыспен амту артады; 6. Таматану саласыны сапасыны артуына алып келеді. |
| леуметтік-мдени деріс: 1. Демографиялы факторларды артуы; 2. Халыты жеке табыс кздеріні дегейі; 3. Мейрамхана бизнесіндегі жаа ызмет трлері. | Технологиялы инновация: 1. Мейрамхана бизнесіндегі инновация; 2. Мейрамхана саласындаы жетістіктер; 3. Мейрамханаларды жабдытаудаы инновациялар. |
| Ескерту: зерттеу негізінде аныталан |
PEST-талдау бойынша (Кесте 7) «Хикмет» кафесіне арастырылып отыран трт фактор да ыпалын тигізеді. Саяси факторлар негізінде мемлекеттік олдау шаралары, экономикалы фактор бойынша мейрамханаа нарытаы жне мемлекеттегі аржылы жадайды аншалыты жне негізгі сер етуші механизмдерді ерекшелеуге болады.
Еліміздегі туризм индустриясын дамыту масатында таматану ызметін дегейін жетілдіруді мемлекеттік стандарттарын енгізу маызды. Мейрамхана бизнесі экономиканы бір блігі ретінде халыты таматандырып ана оймай, сонымен атар, жаа жмыс орындарын рып, халыты жмыспен амтиды. Бл елімізде шаын жне орта бизнесті дамуына з лесін осады. Туризм индустриясын дамыту баытында шаын жне орта бизнесті жандандыруымыз ажет, оны ішінде, туризм саласы шін ызмет жасайтын ксіпорындарды (мейрамхана, ойын-сауы, экскурсия жне т.б.) бизнес-жобаларын ынталандырып, олдау крсетілсе, елімізді туризм индустриясы дамып, еліміз лемге танылады.
Мейрамхана бизнесіні дамуын йымдастыруды мні зор. Себебі, жоарыда айтып кеткендей, азіргі тада бізді елімізде туристер шін туризмні барлы салаларында, соны ішінде туристік ызмет крсету саласыны бір тармаына жататын мейрамхана бизнесінде сапалы ызметті ажеттілігі кннен-кнге артуда. «Хикмет» кафесі осы талаптара сйкес келу масатында кннен-кнге ызметтерін дамытуда, басару дістерін зерттеп, жасартуда, мамандарыны ксіби дегейін арттыруда.
оамды таматандыру ксіпорынны шаруашылы ызметін сипаттайтын негізгі крсеткіштерді бірі – ол ксіпорынны тауар айналымы. оамды таматандыру ксіпорынны тауар айналымы ксіпорынны ндірістік жне сауда ызметіні клемін сипаттайды.
Мейрамхананы тауарайналымы негізгі екі блімнен трады:
- зі ндірген німді ткізу;
- сатып алан тауарларды ткізу.
зі ндірген німні тауарайналымы мейрамхананы ассортименттік тізімінде арастырылан зі ндірген барлы німні сату баасын анытау негізінде жне зі ндірген німді даярлауа кеткен шикізат шыыны бойынша млімет негізінде есептеледі.
орытындылай келе, блімде «Хикмет» кафесіні жадайына трлі дістермен талдау жргізілді, сонымен атар, аржылы жадайын талдау нтижесінде, кафе ызметі пайдасы жоары жне тиімді шаруашылы (бизнес) екені айындалды. Біра оамды таматану бизнесінде ызмет крсетуді стандарттары барлыына орта боланымен р айматы экономикалы-леуметтік жадайына байланысты дамып отырады. Сондытан мейрамхана шаруашылыыны жадайын талдамас брын, осы басты факторды ескерген жн.
орытынды
азастан экономикасына нарыты атынастарды белсенді трде енуіне байланысты оамда капиталды тез жиналуына ммкіндік беретін ызмет саласыны дамуы ерекше орын ала бастады. оамды таматандыру – негізгі орларды жоары емес ны тсында аяталан ндірістік циклды алуа ммкіндік беретін кп емес салаларды бірі. Маызды реформалаудан кейін оамды таматандыру азастанда аяына трып, дами бастайды. оамды таматандыруа капитал салуды артышылытары:
- бизнесті сенімділігі, себебі таматандыру – адамны мір сру мен жмыс абілеттілігіні басты факторы.
- рылыса, реконструкцияа, рал-жабды алуа кететін шыындар салыстырмалы трде тмен.
оамды таматандыру ксіпорындарыны ішінде ерекше орында мейрамханалар трады. Олар халыты демалысын йымдастыруда маызды роль атарады. Мейрамханалара адамдар тек таматану шін ана емес, сонымен атар мерейлі тойларды, адам міріндегі маызды оиаларды, йлену тойларын, іскерлік немесе ресми шараларды ткізу шін, жаын адамдар ортасында демалу шін барып трады. Жайдары арсы алып, тез рі дмді таматандырып, толыанды демалыс жадайларын алыптастыруа жадай жасау – мейрамхана басшылыы мен ызметкерлеріні міндеті. Мейрамхананы ызмет крсетуші персоналыны жмысты дрыс жне наты йымдастыруы оны ызметін ттынатын адамдарды кіл кйі мен хал-жадайына сер етеді [35].
Мейрамханалы сервис – таматандыру жйесінде трлі жеке таламды ескере отырып сіп отыратын ажеттіліктерді бейнелейтін мдени-экономикалы динамикасы бар дербес мдени-йымды сала. Мейрамханалы бизнесте балансталан таматандыруды дамуы арылы онажайлылы плспасы айындалады:
- она мейрамханада аз уаыт ткізгенімен, кп жаымды эмоциялар алады;
- дстрлерді тиімділігі;
- таамдарды кркемдеу айындыы серлер арылы айыу трі ретінде;
- таамдарды зірлеу шеберлігінде жаа лемні ашылуы;
- тама тарту оригиналды суреттер символикасы арылы жарындылыты крініс формасы ретінде.