НДІРІСТІ ЙЫМДАСТЫРУ

3.1 Оператора нсаулы

 

Жоба жктелген кезде, бірденмассивті егізуге арналан пішін терезесі пайда болады (сурет 7).

 

 

Сурет 7. Бадарламаны жктелгендегі крінісі

 

Массивті толтыру шін «Массивті егізу жне min max орнын ауыстыру» батырмасын басу керек! Ол шін Borland Delphi бадарламасыны buttonкомпоненті пйадаланады (сурет 8).

 

Сурет 8. Жиын элементтеріні толтырылан крінісі

 

Жолдар мен баандар толтырылып, «Массивті толтыру» батырмасы басылан со StringGrid компоненті массив элементтерімен толтырылады.

StringGrid компоненті – бл компонент апаратты кесте тріндебейнелеу шін пайдаланылады. Кесте белгіленген жмыс аймаынан трады.

Белгіленген айма жмыс аймаыны жол жне баан атауларын шыару жнетышанны кмегімен оларды лшемін басару ызметін атарады.

Белгіленген айма баса тспен ерекшеленген жне оан пернетатадан апаратенгізуге болмайды. асиеттері:

FixedRows – белгіленген айматы жолдар саны.

FixedCols - белгіленген айматы баандар саны.

RowCount – жмыс аймаы жол апараттарынан трады

ColCount - жмыс аймаы баан апараттарынан трады (оныбадарламалы жолмен де, тышанны немесе пернетатаны да кмегімен згертуге болады.

Бадарламадаы апаратпен атынас Cells[Acol, AROW:integer]: stringасиеттеріні кмегімен жзеге асырылады. Мндаы, Acol - кестені бааннмірі, ал AROW - жол нмірі, ал нмірлеу нлден басталады.

Top – кесте рісіні жоары шекарасынан форманы жоары шекарасынадейінгі ашыты.

Left - кесте рісіні сол жа шекарасынан форманы сол жа шекарасынадейінгі ашыты.

Width – кесте рісіні ені.

Height – кесте рісіні биіктігі.

Font – кесте яшытарыны мазмнын шыару шін пайдаланылатынаріп.

Options.goEditing – кесте яшыыны мазмнын жндеу ммкіндігін крсетеді. Егер «аиат» мні таайындалса, жндеуге рсат етіледі, керіжадайда рсат етілмейді.

Options.goTab – курсорды кестені келесі яшыына <Tab> батырмасын пайдаланып кшіру ммкіндігін крсетеді. Егер «аиат» мні таайындалса,жндеуге рсат етіледі, кері жадайда рсат етілмейді.

Options.GoAlwaysShowEditor – компонентті жндеу режимінде болуммкіндігін крсетеді.

Есепті нтижесі болып табылатын е лкен жне е кіші элементтерді пішінге шыару шін Label компоненті пайдаланады (сурет 9).

 

Label1.Caption:=’Е лкен сан =’+IntToStr(max)+’ ‘+’Е кіші сан=’+IntToStr(min);

buf:=a[imax, jmax];

a[imax, jmax]:=a[imin, jmin];

a[imin, jmin]:=buf;

for i:=0 to n-1 do

for j:=0 to m-1 do

begin

StringGrid2.Cells[I,j]:=IntToStr(a[I,j]);

f:=true;

End;

 

Сурет 9. Массивті толтыру жне нтиже шыару бадарламалы коды

Сурет 10. Есепті жауабыны крінісі

 

Бадарламаны коды Borland Delphi – ні «Код терезесінде» орналасан.

Код терезесі – бадарлама мтінін рып,жндеуге арналан. Бл мтін арнайы ереже бойынша рылады жнебадарламаны жмыс алгоритмін сипаттайды. Мтінді жазу ережелерініжиынтыы бадарламалау тілі деп аталады. Delphi жйесінде Object Pascalбадарламалау тілі пайдаланылады.

Е алашында Код терезесінде толыанды Windows терезесі ретінде босформаны басаруды амтамасыз ететін алашы шаын мтін шыады.

Жобамен жмыс барысында программист оан бадарламаны басаруды жзегеасыратын алашы толытырулар жасайды.

Тіпті арапайым бадарлама ру шін бадарлама кодын рып згертуге, жндеуге тура келеді. Жаа жобаны ашаннан кейін тмендегідейжолдар крінеді:

Delphi бл жолдарды жаа форма шін код терезесіне автоматты трдеояды. Код терезесі бадарламаны жмысы басталаннан кейінгі жаынарастырады.

 

ОРЫТЫНДЫ

 

Реттелген тип немесе массив – деп, біртектес типті, санышектелген, барлы элементтері индекспен реттеліп жне біридентификатормен бірлестіріп аталан, берілімдер жиынын айтады.

Осыан дейінгі арастырылып келген млімет типтері арапайым болып есептеледі. Себебі олар тек бір ана объектіге яни бір ана сана немесе символа атысты ана олданылады. Delphi-де бір типке жататын бірнеше элементтерден тратын обектілерді де пайдалануа болады. Массив осындай бір типке жататын элементтерден ралатын рылымды тип болып табылады.

арапайым типтер атарына жататын стандартты (Integer,real) жне олданушылар (тізбектелген тип) типтерінде бір айнымалыны сатау шін, негізінен компьютер жадысыны бір ана яшыы олданылады. Біра кптеген программалау есептеріні шешімін табу барысында рбір элементті деректерін жеке айнымалыа сатау орнына, оларды тізбектеп бір жерде сатау анарлым тиімді болып табылады.

Курсты жмысты басты масаты болып табылатын «B (10x10) массиві берілген . Осы массивтегі е лкен жне е кіші элементтеріні орнын ауыстыру. Екі массивті жне е лкен, е кіші мнін шыару керек» есебі толытай зіні шешімін тапты. Есепті шешу барысында жаадан кптеген функциялар пайдаланды. Соны бірі ретінде массив элементтерін айталанусыз толтыруды атап кетуге болады.Курсты жмысты масаты мен міндеттері толытай орындалды.