Студентті зін зі баылауа арналан сратар.

1.Ксіби іс-рекет пен педагогикалы іс рекетті айырмашылыы неде?

2.Ксіп жне маманды ымдарыны айырмашылыы андай?

3..Малімні ксіби маызды асиеттеріне кандай асиеттер жатады?

4.Педагогты танымды іскерлігін алай тсінесіз?

5.Педагогты йымдастырушылы іскерлігін алай тсінесіз?

6. Педагогты коммуникативтік іскерлігін алай тсінесіз?

7. Ксіби кзіретгілік дегеніміз не?

Дебиеттер

1. азастан. лтты энциклопедия/ Бас ред. Б.Аяан. - Алматы: «аза энциклопедиясы». 2006. - 704 б.

2. Жексенбаева У.Б. Компетентностно ориентированное образо­вание в современной школе: учебно-методическое пособие. Алматы, 2009-190с.

3.Таубаева Ш.Т. Государственные образовательные стандарты высшего профессионального образования: методология, теория и технология проектирования в компетентностном формате /Білім лемінде. В мире образования. №1-3, 2006.с 19-28.

4.Синица И.Е. Педагогты деп жне стазды шеберлік. Алматы. 1987.- 223 6.

5.Мижериков В.А. Ермоленко М.Н. Введение в педагогическую деятельность: Уч. пос. для студентов пед. уч. зав. - М. 2002. - 268 с.

 

Дріс №7. Болаша малімні шыармашылы іс-рекеті. Малімні шыармашылы іс-рекетіні жалпы сипаттамасы.

 

Масаты:болаша малімдерге шыармашылы ымы туралы тсінік беріп педагогикалы іс-рекетті шыармашылы сипаты мен тереірек таныстыру.

Негізгі ымдар: шыармашылы, иял, шыармашылы ойлау, озы педагогикалы тжірибе, азіргі педагогикалы технологиялар.

Жоспары:

1. Шыармашылы ымы.

2. Малім шыармашылыы жне озы педагогикалы тжірибе.

3. Шыармашылы мдени-тарихи былыс.

4. Шыарамшылы ойлау ымы.

5. Шыармашылыа йрену жолдары.

 

Шыармашылы ымы.Философиялы трыдан арастыранда шыармашылы - жаа сапалы материалды жэне рухани ндылытарды жасаудаы адамны белсенді іс-рекеті ретінде карастырылады.

Педагогикалы энциклопедияда шыармашылы-адамнызіндік жне белсенді іс-рекетіні жоары формасы ретінде тсіндіріліп зіні леуметтік маыздылыымен жне жаашылдыымен бааланады. Мысалы, азіргі кездегі ылымны, техниканы жетістіктеріне {компьютер, интернет, ялы телефон, медицинадаы улътрадыбысты диагностикалы аппараттар, лазер сулелері арылы емдеу, т.б.)кптеген ізденуші алымдарды шыармашылы іс-рекеттері арылы ана ол жеткізіп отыранымыз анык.

Шыармашылы процесс - рашанда кпшілікке белгілі алыптасан білімдер жйесінен ерекшеленуімен, бір былыса жааша кзарасты алыптастыруымен, бірі біріне самайтын былыстар арасындаы састытарды анытай алуымен, мселелерді шешудегі тиімділігімен нды.

Шыармашылы тла - рашанда еркін, зін-зі жан-жаты дамытуа дайын, бсекелестікке абілетті, зіреттілігі мен белсенділігі жоары адам. Шыармашылыпен айналысуда адамны тек аыл-ойы ана емес, сонымен атар оны табандылыы, бастаан істі аяына дейін жеткізе алуы, ойды еркіндігі мен батылдыы, болжам жасай алуы, з кшіне деген сенімділігі сияты тлалык асиеттері те маызды. Яни,шыармашылы адамны тлалы асиетіне жатады,сондытан мндай абілетті р адам жас кезінен з бойында дамытаны жн. Ал зкшіне сенімсіз, жасытау адамдар ешашанда з беттерінше лкен жаалытара ол жеткізе алмайтынын

«Шыармашылы» ымына атысты азіргі психологиялы, педагогикалы, леуметтік ылымдар саласында шыармашлы ойлау, шыармашылы иял, шыармашылы іс-рекет, шыармашылы ойын, шыармашылы абілет сияты терминдер жиі олданылуда.

азіргі кезде адамдарды іс-рекеттеріні сипатына байланысты шыармашылыты мынандай трлері ажыратылады:

- ылыми шыармашылы(брыны ылыми білімдерге араанда артышылыымен баалы жаа білімдер жйесі);

- кркем шыармашылы(жаа кркем дебиет туындылары);

- техиикалы шыармашылы(жаа техникалы кралдар мен жаа технологиялар);

- педагогикалы шыармашылы (жаа мазмн, педагогикалы дістер, аидалар, педагогикалы жйелер т.б.)

Кптеген зерттеушілерді пікірінше шыармашылыты жемісті болуына адамны сезім кштеріні сері те зор. Бір мселені за зерттеу барысында адам зіні, ішкі кштерін толы соан жмылдырып, жрсе де, трса да ойымен сол баытта белсенді жмыс істесе, шабытыны шырауы аркылы шыармашылы шыына жетуі ммкін.

Малім шыармашылыы жне озы педагогикалы тжірибе. Психологиялы-педагогикалы ылымдар саласында шыармашылы іс-рекет ерекшеліктерін зерттеумен айналысандар Л.С.Выготский, СД.Рубишнтейн, А.В.Брушлинский, О.К.Тихомиров, Т.А.Маслоу, Б.Г.Ананьев т.б. болан.

Педагогикалы іс-рекеттер ерекшеліктеріне байланысты педагогикалы шыармашылы ымы кеінен олданылады. В.А.Сластенинні ебектерінде педагогикалы шыармашылы педагог тласыны жеке, психологиялы, интеллектуалды кштері мен абілеттерін іске асыру процесі ретінде арастырылады.

Кез келген іс-рекетке адам шыармашылы трыдан арауды алыптастыруы ажет, себебі онсыз дау, ілгері жылжу, прогресс болмайды. Оу-трбие ісінде оушыларды шыармашылыын шыдайтын, тек шыармашыл стаз ана. Сондытан кп мселелерді шешіміні тиімділігі малім тласыны шыармашылыына байланысты.

Педагогикалы шыармашылы - зіні жаашылдыымен, айталанбастыымен ерекшеленетін шыармашыл тланыалыптастыруа баытталан педагогикалы іс-рекет.

Педагогикалы шыгармашылы - малімні, з ісін сйіп, оан барлы ынта-ыыласымен кірісіп, р шкіртіні жан-жаты дамыан тла болып алыптасуына нерлым тиімді, олайлы жаымды жадай жасай алуы. Ондай малімдерді рбір ткен сабаы балалар шін те кнды да баалы, мндай сабатара балалар уана жгіріп келеді, малімнен бір ызыты жаашылды ктеді.

Шыармашы малімдерді зіні ішкі жан дниесінде, кіл-кйінде, балалармен арым-атынасында йлесімділік байалып трады. Олар р сабаты бір шыармашылыты шыдау лабораториясына айналдырып жібереді. Малім бір сабаты стінде бірнеше рлді біра атарып трады. Ол балалара білім беруімен атар сценарист те, басты рлді орындайтын актер де, режиссер де, суретші де, декоратор да, костюмер де, визажист те, дизайнер де, тртіпті адаалаушы да, психолог та бола алуы керек.

Педагогикалы шыармашылы бір неше кезедерден ралады.

1. Шыармашылды педагогикалы міндеттерді анытау.

2. Педагогикалы ыпал ету дістерін жобалау.

3.Балалармен тікелей рекеттесу арылы белгіленген жоспарды жзеге асыру.

4. ол жеткізген педагогикалы нтижелерді талдау.

стаз шыармашылыы сабаты, дрісті тиімді жргізілуінде, оушыларды жас жне дербес ерекшеліктеріні ескеріліп оларды бірлесіп жмыс істеулерінде, жне баса да педагогикалы іс-рекеттерде жан-жаты байалып трады.

Б.Р. Айтмамбетова шыармашылы жолда ебек ететін барлы малімдерге орта педагогикалы идеяларды былайша жіктейді:

- ынтыматасты педагогикасын жзеге асыру идеясы;

- рбір жеке оушыны ішкі жан дниесін білу арылы тыыз карым-катынаста болу идеясы;

- ттас педагогикалы процесті гуманитарландыру, демократияландыру идеясы;

- иын рі крделі масаттарды алдын-ала білу идеясы;

- тірек сигналдары арылы оушыларды шыармашылы ізденіске йрету идеясы,

- оушыларды білім алуында жне оны бадарлауда еріктілік принциптерін жзеге асыру идеясы,

- оу материалын ту барысында бадарламадан озып отыру идеясы;

- ірі блоктар идеясы;

- оушыларды здеріні білімдеріне, жмыстарына талдау жасауа жне баалай білуге йрету идеясы;

- сынып оушыларыны интеллектуалды дрежесін жетілдіру идеясы;

- коллективтік шыармашылы іс-рекетті йымдастыру идеясы;

- шыармашылык німді ебекті йымдастыру идеясы;

- малімдер жымымен, ата-аналар жне жртшылыпен ынтымата болу;

- азіргі уаытты леуметтік парызын орындауда мектеп пеп оамны тыыз байланысын жзеге асыру идеясы.

Шыармашылыа йрену жолдары. Шыармашыл педагог болу - азіргі дамуы жылдам апаратты асыр талабы. азіргі тада маман зіні шыармашылы леуетін немі жетілдіріп отыру дадысын алыптастырмайынша оны ксіпке жарамдылыы да тмендей береді. Ал жоары оу орындаы теориялы білім нрімен сусындап жатан студенттер де здеріні танымды белсенділіктерін дамытып, шыармашылы абілеттерін жетілдірулері ажет, себебі ол ертегі ксіби-педагогикалы іс-рекеттеріні нтижесіне тікелей серін тигізетін факторларды бірі. Болаша малімдерді білім шаыратарындаы бгінгі табысты оу іс-рекеттері - ертегі ксіби зіреттіліктеріні, бсекеге абілеттіліктеріні кепілі.

з шыармашылыы арылы педагог р сабата оушыларды да шыармашылыа баулуы керек. Жаа біліммен таныстыруды зі шыармашылы трыдан жргізілуі тиіс. Егер малім оушылара дайын білімді баяндап бере салса, балаларды шыармашылыы дамымайды. Керісінше проблемалы сратар ою арылы балаларды ойын жетектеу, з беттерінше ізденулері арылы білімді мегерту, здері бір мселені шешімін ойластырып табуа жадай жасау жиі іске асырылса оушыларды шыармашылыын дамытуа негіз аланады. Оушылармен шыармашылы трыдан жмыс істей алу шін мгалімдер алыптасып алан біралыптылытан шыу жолдарын іздестіріп здеріні біліктіліктсрін немі жоарлатып отырулары ажет.

Кптеген диагностикалы тесттер арылы р болаша маман зіні шыармашылы леуетін анытап, сол баытта абілеттерін дамыту жмыстарымен шылданса, ертегі ксіби іс-рекетте жетістіктерге жетуі ытимал. Бгінгі мектептегі малімді де, оушыны да, жоары оу орнындаы студенттерді де шыармашылыа баулуды бір жолы - оларды шыармашылыпозицияа оятын педагогикалык процесті элементарлы бірлігі болып табылатын псдагогикалы ситуация. р педатогикалык ситуация білім алушыны толыанды дамуына, шыармашылыа ынталандыруа ыпал беруі ажет.

Болаша малім зіні ксіптікжмысыны шыармашылы сипатын алдын ала сезінуі кажет. з ісіне шыармашылыпен арамайынша оны ебегіні нтижесі де уантарлытай болмайды. Ол кп жылдар бойы жинаталан педагогикалы азынамен танысып оны игеруді зіндік жеке бадарламасын анытауы керек. Жалпы танысып ана оймай зіндік педагогикалы папка зірлеп ызыты жаа материалдарды жииатап, дебиет тізімдерін, маызды сайттарды зіне жйелеп жазып аландары абзал. Бл материалдарды барлыы педагогикалы практика кезінде, немесе алашкы малімдік ызметінде жасы септІгін тигізеді. Біртіндеп малімні ізденушілігі арылы жаа педагогикалы кітаптар, білім беру саласына катысты Задар, тжырымдамалар, бадарламалар жинаталып зіні жеке педагогикалы кітапханасы алыптаса бастайды.

Болаша стаздарды шыармашылы іскерліктеріналыптастыруа оларды ылыми дебиет кздерін, мерзімді педагогикалы басылымдарды з беттерінше зерттеп, жаашылдыты іздестірулері, нды деректерді жинатаулары, здеріні педагогикалы орын байытулары жасы ыпал етеді жэне оларды ксіби табысты нтижеге жетулеріне ммкіндік туызады.

Сонымен атар здіксіз педагогикалы практика кезінде студенттерге наты мектепті педагогикалы процесі жадайындамалім міндеттсріні сан алуан трлерімен танысып, оларды шыармашылыпен шешіп круіне, зіндік шаын эксперименттер жргізуге, здеріні педагогикалы шеберліктерін сынап круге, «стаз-шкірт» арым-атынас жйесінде здеріні жетекшілік ролдерін сезінуге ммкіндіктер жеткілікті. Е маыздысы осындай ммкіидіктерді дрыс пайдалана алу, болаша мамандытарыны ыр-сырын саналы трде мегере білу ажет.