Жолды-техникалы жне пайдалану жадайын баалау.

Автомобиль жолы –кешендік инженерлік рылылар жне жол блігіні техникалы жне пайдалану жадайын баалау арылы, оны элементтеріні маыздылыын ирау жне бзылуларды зерттеу материалдарымен анытайды.

Студентер саба барысында:

- жер тсемесі мен жол тсемесіні негізгі параметрлеріндегі аауларды ажырата білуі керек.

- жер тсемесі мен жол тсемесіні негізгі параметрлеріндегі аауларды табии факторлар мен жолдан тскен жктеуден пайда боланын ажырата білуі керек.

- автомобиль жолын зерттеу орытындысы журнала тіркеледі.

- журнал негізінде автомобиль жол бліктеріні ааулар ведомосы жасалынады

- ааулар ведомосы арылы автомобиль жол бліктеріні пайдалану крсеткішіні кешендік крсеткіші аныталады.

Пайдаланудаы жол блігіндегі ааулар мен деформациялар ведомосы.

Деформациялану мен бзылулар ааулар ведомосынан алынады,ал сапалы баалау арнайы кестелер арылы аныталынылады:

Кесте 8. Маыздылы коэффициенті

№	Элементтерді атауы	Маыздылы коэффициенті
1.	Жол жамылысы
2.	Жер тсемесі мен су рылылары	0,40
3.	Кпірлер мен тпе жол	0,80
4.	Жол рылылары мен тпе жол	0,70
5.	Кгалдандыру жне ораныс рылылары	0,40
6.	Жол ызметтері рылылары мен имараттары	0,20
7.	оршаан ортаны орау	0,25

Жол элементтеріні пайдалану жадайы крсеткішін ааулар ведомосы арылы аныталынып,мына формуламен шыарады:

Д = å li / L

i = 1

мндаы : L -жалпы жол зындыы,м

li -ааулары жол зындыындаы

n-жол блігіндегі ааулар саны жне олар (1,2) кестедегі балл арылы аныталады.

1. Жол жамылысы

(3)

(2)

2. Жер тсемесi мен су аызу рылылары:

(3)

(2)

3. Жол рылылары:

(3)

(2)

4. Кгалдандыру жне ораныс ралдары:

(5)

(4)

(2)

5. Жол ызметтері рылылары мен имараттары :

(5)

6. оршаан ортаны орау

(4)

(2)

Жол блігіні пайдалану жадайын баалау.

Кесте 7. Жол блігіні пайдалану жадайын баалау.

Баа	Балл	Д крсеткіші
те жасы		0-0,05
Жасы		0,051-0,10
анааттанарлы		0,10-0,18
анааттанарлысыз		0,18

Жол блігіні пайдалану жадайын баалау кешендік инженерлік рылысы трінде формуламен беріледі:

P = å Бi a_i / a_i

i = 1

мндаы Бi -элементіні баллды баалау жадайы

a_i -элементіні маыздылы коэффициенті

n -бааланатын элементтерді саны,кесте (1,3) арылы абылданады.

,00

Кесте 8. Р крсеткішіне байланысты жол блігін баалау.

Баа	Балл	Р крсеткіш
те жеіл		4,51-5,0
Жасы		3,51-4,50
анааттанарлы		3,0-3,50
анааттанарлысыз		3,0

Жол-жндеу жмысыны клемін анытау шін, жол блігін арапайым кзбен арап,толы ралдармен зерттеу арылы баалайды.

Кесте 9. Р крсеткішіне байланысты жол блігін баалау.

Р	4,8-5,0	4,5-4,8	4,0-4,5	3,5-4,0	< 3
Кэ	1,1	1,0	0,95	0,85	0,5

ралдармен детте геометриялы параметрлер, брылу брыштары, пландаы исы пен тузулер, кру ашытыы, зына бойлы еістік, тегістік, беріктік, ілігісу коэффициенті, озалыс ауіпсіздігі лшеніледі.

Бларды мні лабораториялы, практикалы жмыстардан немесе тапсырмадан алынады.

Жол тсемесіні беріктігі дала жадайында жылды е олайсыз ылалды кезінде аныталады.

Жол тсемесіні беріктік запас коэффициенті мына формуламен аныталынылады:

Кпр = Еф / Еф

мндаы, Еф -баалау кезіндегі наты серпімділік модулі

(прогибомермен аныталады)

Еф -баалау кезіндегі клік аымыны арындылыы мен рамыны ажетті серпімділік модулы

Жол озалысыны талабына сай беріктік арылы жндеу немесе кшейту жмысыны керектігін анытайды.Жол тсемесін берік деп санайды,егер ауа-климатты факторларды жне есептелінген озалысты серінен тегістік пен беріктілікті сатайды.

Тегістік коэффициенті(К_т)- пайдалануды негізгі коэффициенттеріні бірі.

Формула арылы аныталады:

Кр = Sи / Sф

мндаы, Sн-шектелінген тегістік см/км

Sф -наты тегістік,толчкомер приборы арылы алынан,см/км

К_т 1, бл жадайда жол тсемесі тегіс деп саналады.

Жол тсемесіні кедір-бдырлыы мен ілігісу сапасы-негізгі пайдалану крсеткіштеріні бірі-жргізуші тежегішті басаннан бастап, айналма тарту кшіні сыранау басталатын стте дгелекке тсетін салмаа атынасы.(тайанаты коэффициенті)

Кс = j_ф / j_{н (1.5)}

мндаы, j_ф, j_н -наты жне шектелінген ілігісу коэффициентіні мні.

Жол тсемесі егер К 1 ілігісу сапасы техникалы талапа сйкес болады.

К,К,К-коэффициенттеріні мні берілген тапсырма мнімен абылданады.