Мнда t- уаытты кез-келген моменті; tb – объектіні пайдаланбаан уаыты.

Технологиялы машиналарды сенімділігі бойынша емтихана арналан сратар тізімі

1.Бйымны техникалы кйіне сер ететін пайдалану факторларын атаыз.

Жауабы:

 

  машина тетіктеріне сер ететін факторлар  
               
               
кштік сер   температуралы   оршаан орта  
               
клемдік   за уаыт бойынша   атмосфералы  
               
беткейлік   біртіндеп бір рет ана   Газды  
               
здіксіз   біртіндеп кп рет   сйыты  
               
уаытша   дркін-дркін   Аралас  
         
траты   жылулы соы
  2 – сурет
                           

 

2.Машина элементтеріні бзылуын жіктеу.

Жауабы:Істен шыу (бзылу) келесі трде жіктеледі: кенеттен істен шыу; біртіндеп; параметрлік; кезектесіп істен шыу; функйионалды істен шыу.

3.Элементтерді тозуы алай теді.

Жауабы:Біртіндеп істен шыу мен тотыу тозуа байланысты. Пайдалану мерзімі скен сайын тозу мен тотыу лая тсетін боланды, бзылу ытималдыы да се тседі.йкеліс жбыны тозуы шарасыз. Алайда, машинаны топтамалы ндірістен шыарана дейін тозу шамасыны шегін анытап, алдын-ала бзылу болатынын анытауа болады. Одан баса бзылу барысын тмендететін шаралар абылдап, оны тозу жылдамдыы азайтуа болады немесе йкеліс жбыны материалдарын айта тадауа тура келеді.

4.Істен шыу арындылыы жне оны мірде алай олданамыз

Жауабы: істен шыу арындыы дегеніміз, арастырып отыран мезгілге дейін бйым істен шыпаса, оны істен шыу ытималдыын анытайтын шартты таыздылы. Американы техникалы дебиеттерінде бл айматарды тсіндіру шін, адам ліммен салыстырады; II-айма-траты шетнеу; III-айма-крілерді луі.

 

5. Машинаны сапасын алай анытайды?

Жауабы:Сапа дегейіні крсеткіштері ретінде р машина асиеттеріні санды сипаттамалары саналады. Оларды пайдалану жадайларына арай біліп, машинаны сапасын анытайды.

6. Машинаны жобалаанда, жасаанда жне пайдалананда олданатын крсеткіштер нені сипаттайды жне алай іске асырылады.

Машинаны жасауа, жобалауда жне пайдалану мезгілдерінде ажетті сапа дегейін сатау шін жйелік баылау мен масата байланысты сер етіп оны іс істеу абілетін сатап отыру ажет.Жасалатын жне пайдалануа берілген машиналарды сапасын баылау мен басару 15467-79 ГОСТ сйкес ндірісті техникалы басармасы, ылыми-зерттеу институттары жне жобалау-конструкторлы мекемелер жргізеді.

7.Машиналарды німділігін алай аныталады жне андай трлерге блінеді Егер німні техникалы-экономикалы сипаттамалары зімізде жне шет елдерде шыарылатын німдерді сипаттамаларынан арты болса немесе соан сйкес болса, онда оны жоары сапалы нім деп баалайды. Егер німні техникалы-экономикалы крсеткіштері ыпал ететін стандарта жне техникалы жадайлара сйкес болан да, он бірініші категорияа жатызады.

Егер нім сапасыны техникалы-экономикалы крсеткіштері ыпал ететін стандартпен, техникалы жадайларды талаптарына сай келмеген жадайда, оны екінші категорияа жатызып, ондай німді тізімнен шыаруа немесе жетілдіруге таайындайды.

 

8.Техникалы олдану жне дайынды коэффициенті Дайынды коэфийиенті kг – деп объектіні кез-келген уаыт ішінде жмыс абілеттілігінде болуын айтады, егер объектіні олдануы жобаланан мерзім ішінде таайындалуы бойынша арастырылмаса:

Kг= , (2.2)

мнда t- уаытты кез-келген моменті; tb – объектіні пайдаланбаан уаыты.

Техникалы алдану коэффициенті k – деп пайдалану кезінде объектіні жмыс абілеті кйіндегі уаыт интервалыны математикалы ктуіні жалпы пайдалану уаытыны, техникалы кту мен жндеу уаыттары ескергенде, математикалы ктулерді осындысына атнасын айтады:

Km.u= , (2.3)

Мнда tc – іс істеу мерзіміні жинаы, са; tp, tm.o – жндеу мен тезникалы ктуге жмсалан уаыттарды осындысы, са.

 

9.Техникалы жйелерді сапасын амтамассыз ету мселелері.

Машинаны техникалы дегейі сапа дегейіні раушы блігі боландытан, ол машинаны конструкторлы дамуы мен пайдаланудаы жктелген міндетін сипаттайды.

 

10.Техникалы жйелерді сапасы мен сенімділік мселелерін шектейтін жаттар.

11. Істен шыу аыны.

12.Істен шыу жадайлары жне жіктелуі. Істен шыу (бзылу) келесі трде жіктеледі: кенеттен істен шыу; біртіндеп; параметрлік; кезектесіп істен шыу; функйионалды істен шыу.

 

13.Функционалды істен шыу Функционалды істен шыу деп бйым зіне жктелген міндетті атармауы мысалы сынып, ирап істен шыу. Кейбір жадайларда функционады істен шыу объектіні техникалы жадайы іске жарамжы кйінде де болуы ммкін.

14. Кенеттен істен шыу. Кенеттен істен шыуды негізгі белгісі болып оны пайда болуы элементті жмыс істеу затыына туелді емес. Біра та пайдалану уаытыны суіне арай, мешинаны кенеттен істен шыу лаятыны аныталан.

15. Біртіндеп істен шыу. Біртіндеп істен шыу мен тотыу тозуа байланысты. Пайдалану мерзімі скен сайын тозу мен тотыу лая тсетін боланды, бзылу ытималдыы да се тседі.

 

16. Кезектесіп істен шыу. Кезектесетін бзылу деп жмысты атару кезінде лсін-лсін бір аауды серінен істен шыуды айтады.

17. Істен шыуды анытайтын блок-схема

 
 

 


18. Істен шыу арындылыыны графигі

 

19. Сенімділікті негізгі терминдері жне оларды анытамалары (сенімділік, “объект” жне ааусызды (безотказность)). Сенімділік – деп белгіленген уаыт ішінде объектіні (затты) шектік мніні барлы параметрлері саталынып, зіне жктелген функцияны таайындалан жадайда пайдалану, техникалы кту, жндеу, сатау жне тасымалдау ережелерін олдана отырып іс тртібін атару асиетін айтады.

Объект” деген термин бл жерде жалпылама сз ретінде олданылады да, ол сзді сйлем маынасына байланысты абылдау керек, айталы машина ретінде немесе оны блшектері ретінде. Мысалы кпірлі кранды арастыранда, “объект” болып зі саналса,ал жеке механизмдерді арастыранда, механизмдер объект болып саналады. Егерде сол механизмні бір тетігі арастырылатын болса, онда ол тетікте “объект” ретінде арастырылады.

Ааусызды (безотказность) – деп объекті асиетіні зіні жмыс істеу асиетін белгіліенген уаыт ішінде немесе іс мерзімі ішінде здіксіз сатауды айтады. Іс мерзімі ретінде объектіні орындайтын жмысыны клемі саат лшемімен, текшеметр жне т.б. саналады. Бл асиет тежегіш рылыны элементтерін, жк ктеру механизміні арастыранда те маызды болып есептелінеді, йткені оларды істен шыуы апата келіп соуы ммкін.

 

20.Сенімділікті негізгі терминдері жне оларды анытамалары (іске жарамды, жарамсыз кйіжне жмыс істеуге абілетті кйі). Іске жарамды кйі – деп объекті кйіні нормативті-техникалы жаттарды барлы талаптарына сай жадайын айтады.

Іске жарамсыз кйі – деп объекті кйіні нормативті-техникалы жаттарында ойылан талаптарды е болмаанда біреуіне сай келмейтінін айтады. Ерекшкліктеріне арай іскежарымсызды татап алуа келіп сопайтын жаайда да арастырады, мысалы, кабина шынысыны сынуы немесе металконструкциясыны атады жоныны пісіру жігіні ашырауы жне т.б.

Машинаны жмыс істеу абілетсіздігі деп е болмаса оны бір параметріні нормативті-техникалы жаттарды тараптарына сай келмегендігін айтады.

Жмыс істеуге абілетті кйі – деп объекті жадайыны берілген функцияны орындауа зір екенін сипаттайтын барлы параметрлер мндеріні нормативті-техникалы жаттарды талаптарына сйкестігін айтады.

 

21. Сенімділікті негізгі терминдері жне оларды анытамалары (шектік кйі, заымдалу (бзылу) жне істен шыу). Шектік кйі– деп объекті жадайыны одан рі оны олдануы ретсіз, пайдасыз немесе оны айта алпына келтіріп іс осу немесе жмыс абілетіне келтіру ммкін емес жадайын айтады.