Батыс Трік аанаты (603-704)ндаы этномдени процестер мен халыаралы атынастар.

аанатты орталыы Жетісу. Астанасы Суяб (Абешім) (ырызстандаы Тома аласыны маы), жазы ордасы Мыбла (Тркістанны тірегі).Халы ежелгі йсін жеріні аратаудан Жоарияа дейінгі аралыты оныстанан 10 тайпадан трды (он о будун). Тайпа екіге блінеді:Дулу – Шу зенінен шыыса арай орналасан бес тайпаНушиби - Шу зенінен батыса арай мекендеген бес тайпаоамды рылымы

аанатты трікті ашина (ккбрілер) тайпасынан шыан асйектер биледі. аан е жоары билеуші, скер басы жне бкіл жерді иесі.1.аан

1. Шад, жабу, елтебер (ашина руынан шыан жоары шенділер)

2. Бек (ру, тайпа басарушысы)

3. Тархан, бйрытар (сот ызметін атарушылар)

4. Тдын (салы жинаушы)

5. ара бдын (арапайым халы)

6. таттар (лдар)Халы – йсіндер, алылар, арлтар, тркештер, шыылдар ямалар.Алашы ааны Тардуш (Дато). Ол Шыыс Трік аанатын жаулап, екі аанатты біріктіруді ойлады. Алтайдаы теле тайпасын шабуылдап, зін Шыыс Трік аанатыны ааны дп жариялады. Телелерді бас ктеруінен кейін аанаттар айта блінді.

аанатты кш-уаты Жей жне Тон-Жабу аандар тсында арта тсті. Олар Тоарыстан мен Ауанстана жаа жорытар жасап, аанат шекарасын солт-батыс ндістана дейін созды. Салы жинауа жергілікті адамдарды ойып, оларды селиф деп атады. Крші мемлекеттерге соыс ашудаы басты масаттарды бірі л иелену. Датсу аан крші елдермен сауда байланыстарын жргізіп, ара теіз жаалауына жне Тркістана абысты жорытар жасады.Батыс Трік аандары жаулап алан айматарды саяси жйесіне згерістер енгізбей, т ек салы жинаумен шектелді. 16 жыла созылан (640-657ж) тайпааралы соыстарды аанатты лсіретуі салдарынан Та империясы Жетісуды басып алды 659ж.Тріктерді Та империясына арсы кресі аанат рамындаы тркештерді кшеюіне келді.

704 ж Тркештер Жетісудаы саяси билікті жеіп алды.

И.Тайманлы мен М. теміслы бас-н Бкей ордасындаы отарлауа жне хана арсы ктеріліс.(1836-1838). Еділ зен- Каспийге ятын аймаын 1635 ж-дан бастап Жоар шап-ы кезінде блініп алан алма рулары мекендеді. Оны азатар алма ыры депті. 1771 ж. бл жердегі алматар екіге блініп, бір блігі аза жері арылы Жоарияа кетті. Ал екіншісі батыса ыысып, Дон даласына кшіп кетті. Осы босапан жеоге 1801 жылдан бастап патша рысатымен Кіші жзді Бкей слтан басаран 5000 азаы оныс аударды. Мны зі ішкі (Бкей) орданы рылуына негіз болды. 30-ж. соында мнда 20 мыдай ттін мен 80 мы адам жайлады. Біра жер мен жайылымдар бірдей блінбеді. Кбісі орыс помещиктері Юсупов пен Безбородконы меншігіне тті.лкен жне Кіші зен бойындаы амыс-Самар клі тірегіндегі жер казак-орыстара кетті. кімет ішкі Орда мен Кіші жзді басаруды здеріне бейімдеп жатты. кімет дистанциялар (аралы баылау жйесі) рып, оны бастыы ызметін енгізді. Жайы бойындаы жерді Орал казак-орыстары иемденді. азатара Жайы зенінен туге жне казак-орыстарды зен жаалауындаы белдевлеріне кшіп келуіне тиым салынды.аза шаруалары орыс помещиктері мен аза слтандарынан аренда шін уаытылы аша тлеуге тиіс болды. Трлі штраф, алым-салы кбейді.Батыс азастан жерінде Бкейді баласы Жгір 1824 ж. Хан таына отыран со, патша кіметі олдауымен ел басаруды згертуге кірісті. Ол отырышылыты, елді мекендер салуды, ырда пішен шабуды, мектеп, училище ашуды, мешіт ашуды, малды асылдандыруды, сауданы енгізуді бастады.1827 ж. Жгір хан нарын мындаы Жасс мекенінде траты хан ордасын орнатты. Елді орталытан басаратын болды. Сол жылы хан кеесі рылды. Оан 12 ата байлы руларынан бір-бірден би кірді. Хана оны тапсырмаларын орындайтын 12 старшын, сондай-а бірнеше слтан ызмет етті. Оны татар блімі жне жалпы блімнен тратын з кесесі болды. Кесе жанында арнаулы тергевші штат та трды.Жгір хан 1845 жылы лді. Бан дейін аз- барлы бліктерінде ханды билік жойылан еді. кіметтік топтар ішкі Ордада хандыты жоюды йарды, хан билігі орыс шеневнігі басаран Уаытша Кеесті олына кшті. Патша кіметіні жергілікті феодалдара сйеніп, халыты анауы наразылы туызды. Наразылы жер дауынан басталды. Ішкі Ордада аза байлары мен орыс помещиктері е нарлы жерді здеріне алды. Кедейлерге е нарсызы тиді. Бір ана Жгір хан 400 мы десятина жерді з иелігіне аратты. Жгірді інісі Медігерей Бкейханов, би Балы дайбергенов, ханны айын атасы арауыложа Бабажанов халыты анады.1831 ж. Ресеймен шекаралас жерлерде слтандар мен Орынбор Шекара комиссиясына баынатын кімшіліктер рылды. Ондаы кімдер мен старшындар жергілікті басаруды з олдарына алды. Ал Жайы бойын иемденген Орал казак-орыстары азатара Жайы зенінен туге, оны жаасына кшіп-онуа тиым салды.Жгірге наразы болан бір топ слтандар шаруаларды Жайыты ары жаына айтадан туге шаырды. 1827 жылды ысы жт болды. Аман алан аз малды сатау шін азатар Саратов губерниясына, ондаы Юсупов пен Безбородконы жер иеліктеріне кшпекші болды. Кктем шыысымен Байбаты руы бірінші болып Жайыа бет алды. Оны Жантре арабатыров, Нршабай Байтурин, тен жне бен Ктібаровтар, Ндір ашынов, Ырсалы Ксепулин басарды. Ресми кімет орындары бл кшуге арсы болды. Мны зі Кіші жз азатарыны кіметке наразылыын кшейтті. Ктеріліс басталды. Оны беріш руынан шыан Исатай мен Махамбет басарды.1812 жылы Бкей хан Исатайды Жайы бойындаы рулара старшын етіп таайындады. 1814 ж. соында оны Орынбор Шекара комиссиясы бекітіп, уаытша жарлыпен оан мр тапсырды.1836 ж. апанда халыты Жгір хана арсы кресі басталды. Бан Исатайды хан ордасына шаыртылуы себеп болды. Ол одан бас тартты. 1836 ж. 4 суірде Манаш ыстауына ханны арауыложа бастапан жасаы келді. Ктерілісшілер осынына Исатай бастапан 200-ге жуы жІгіттер келді. Нтижесі екі жаты тарап кетуімен аяталды. Исатайды даы арта тсті. Оан шаруалар аптап келе бастады. Исатай, Махамбеттер 1937 жылы ыркйек, азан айларында арауыложаны, Балы биді, Шоы слтанны ауылдарын шабады. Сол жылды араша айыны соында Исатайлар хан ордасын шабуа аттанады. Бл тста хан ордасында 41 й бар еді. Хана Орынбордан подполковник Гекке бастапан скер кші кмекке келді. 700 казак-орыс, екі зеберек, ханны 400 сарбазы Исатайды 2000-нан астам сарбазына атты арсылы крсетті. 1837 ж. 15 арашада Тастбе деген жерде шайас болды. Кші басым жазалаушылар екпініне шыдай алмаан ктерілісшілер топ-топа блініп кетті. Исатай да шегінді. Жгір Исатайды басына 500 кміс аша тікті. Исатайды тобы уынна ашып, Жайытан тті. Саыза арай кетті. 1838 ж. атарында Исатай жасаымен лкен Борсы мындаы шекті руыны онысына келді.Кктемде халы озалысы айта кшейді. Кенесары, хиуа жерінен шыан айыпали Есімов бастапан жасатар пайда болды.Бл кезде Сібір ірінен шегінген Кенесары скеріні бір блігі Орынбор лкесіне ауысты. Оларды Исатай тобына осылуынан орыан Орынбор ген-губернаторы Перовский ктерілісшілерді таландауа кірісті. Орск бекінісі жаынан рамында Орал полкі казактары бар Айшуа Слтанлыны жасаы шыты. Орынбордан Гекке скері шыты. Осы кезде Исатай 500 сарбазымен слтан Баймаанбетке соы беру шін айыпали Есімлынан блінді. Бл кезде Айшуалы скері полковник Гекке скерімен біріккен болатын Оны Исатай тобы білмеді.1838 ж. шілде айыны 12-нде Исатайды жасаы мен полковник Геке бастапан скерлер Абла деген жерде кездесті. Зебірек оынан шегінген ктерілісшілерге Айшуаовты скерлері тап берді. Тыл жатан казак-орыс жздіктері оршауа алды. Исатай аза болды. Ол лгеннен кейін ктіліс лсіреді. Бытыраы жасатар Ойыл бойындаы Нижневральск желісі маында имыл жасап жрді. Махамбетті 1846 ж. лтірді.

3.Республиканы партия йымын Ж.Шаяхметов басарды. Ол К(б)П ОК—ні 1946 жылы 20—22 маусымдаы Пленумында сайланды. Соыстан кейінгі кезеде Коммунистік партия идеологиялы жмысты кшейтуге кірісті. 1946 жылы БК(б)П ОК-ні «Звезда» жне «Ленинград» журналдары туралы, «Драмалы театрларды репертуары жне оны жасарту шаралары туралы», «Большая жизнь» кинофильмі туралы» аулылары жары крді. азастанда аталан аулыларды негізге алан саяси науан 1946 жылы 26 ыркйекте Алматыда ткен дебиет пен нер айраткерлеріні жиналысынан бастау алды. Жазушыларды шыармашылыы саясаттан тыс, социалистік реализм принциптерінен ауытыандыы шін сыналды. Жазушы .Тжібаевты «Біз де азапыз» кітабында патшалар мен хандарды мадатааны шін сына алды. Мндай жиналыстар республикалы барлы облыстарында те бастады. Журналдар идеолоиялык зиянды ебектерді басаны шін кінлі деп табылды. Театрлар буржуазиялы драматургтер пьесаларын, мысалы, Лопе де Вега, Шеридан, Бомарше, т.б. сахналааны шін жазырылды. КЖО (азастан кеестік Жазушылар одаы) белсенді жргізілген саяси науан нтижесінде 1947 жылы азіргі заман таырыбына лайы шыарма тудыру жнінде міндеттеме алуа мжбр болды. 1947 жылды 21 атарында К(б)П ОК-ні «аза КСР А-ны Тіл жне дебиет институтыны жмысындаы рескел саяси ателіктер туралы» аулысы шыты. Кп замай А-да партия жиналысы тті. Тіл жне дебиет институтыны ылыми зерттеулер жоспары айта аралды, революцияа дейінгі аза дебиетіне байланысты таырып алынып тасталды. М.уезовті шыармашылы жне ылыми ызметі сыа алынды. Ол орыса арсы, реакцияшыл, кертартпа кзарасты насихаттаушы ретінде айыпталды. аулыны мнін тсіндіру шін Алматыда ылым, дебиет пен нер айраткерлеріні жиналысы шакырылды. 1948 жылы 23 апанда азастан композиторлар одаыны жалпы жиналысы тті. Е.Брусиловский, В.Великанов сияты сазгерлер «Орыс музыкасы классиктеріні тжірибесін манс еткені шін» сына алынды. 1948 жылы тамызда азастанда аза КСР А К(б)П ОК-ні келісімімен барлы биологиялы жне медицина ылымдары институттары мен секторларыны ылыми-зерттеу ебектері жоспарын айта арауа бйры берді. 1948 жылы 21 ыркйекте К(б)П ОК-ні Бюросы республикадаы агробиология ылымыны жадайын тексеру туралы шешім абылдады. К(б)П-ны кезекті IV съезі 1949 жылды 25 апаны мен 1 наурыз аралыында Алматыда тті. Съезде КСРО рамындаы республиканы экономикасы мен мдениетін одан рі дамыта тсу жолдары аныталды, партиялы-йымдастырушылы жне кпшілік-саяси жмыстарды жандандыра тсу арастырылды. 1951 жылы 10 суірде К(б)П ОК-ні «Правда» газетінде жарияланан «азастан тарихы мселелерін маркстік-лениндік трыдан сз ету туралы» атты маала жнінде аулысы шыты. Бл аулы республикадаы тарих ылымыны бдан былайы дамуына кері сер етті. Тарихшы Е.Бекмаханов уына шырады. Ол партия атарынан шыарылды, «кееске арсы рекеті шін» ызметінен босатылып, 25 жыла бас бостандыынан айырылды. Ол Сталинні жеке басына табыну шкереленген со ана аталды. Республиканы .Стбаев, А.Жбанов, А.Н.Самойлович, Е.Исмаилов, Б.Слейменов, .Жмалиев, т. б. кптеген крнекті алымдары ын-сргінге шырады.

Билет

Тркеш.Арабтар жаулаушылыы басталан кезде азастан жне орта Азияны басым блігі Батыс трік аанаты кіметіні билігінде болатын.Арабтара арсы крес жргізу ісінде Жетісуда кімет басына келген тркештер бірінші орына шыты.Тркештер Шу мен Іле зені аралыын оныстанан.Алашы ааны-шелік.(704-706).Территориясы:Жетісу,Іле,Шу,Талаc алаптары.Астанасы-Суяб,жазы ордасы-Кнгіт аласы.(Іле зені бойында).Бкіл жер 20 лесті аймаа(ттік) блінді.р ттікте жеті мы скер болан.аанат екі арсылас топа блінді:1)Сары тркештер(шулы),ордасы-Суяб аласы.(Шу зені бойында).2)ара тркештер(ілелік),ордасы-Тараз аласы(Талас зені бойында).Араб тарихшысы л-Идриси дерегі:Тркеш наыз трік маынасындаы сз.VIII.басы(705ж)-Орта Азия мен азастана арабтарды жорыы басталды.706ж.-тркештер содылармен одатасып,Бхар маында арабтарды жеді.709ж.-араб олбасшысы Кутейбті екі одатастыты арасында алауызды туызуыны салдарынан соды ханы Тархун кмектесуден бас тартты.Нтижесінде арабтар Бхарды жаулады. шелікті лы Саал аан(сары тркеш)бкіл Орта Азияны баындырды.708ж. сары тркеш пен ара тркеш арасында шиеленіс кшейді.711ж. ара тркештер шаыруымен келген Шыыс трік ааны апаан Болучу(Жоария) тбінде сары тркеш скерін жеді.Саал аан ттына тсіп,аанат кйреді.Тркеш аанаты 7 жыл ткеннен со ана алпына келтіріліп,билікке Слу аан(ара тркеш)келгесін айта ныайды.Билік ара тркештерге кшіп,Орда Тараз аласына ауыстырылды. Слу аан екі майданда крес жргізді:Батыста-арабтармен,шыыста-Та патшалыымен.Слу аан ытаймен одатасып,бар кшті батыса баыттады.723ж.-тркештер Ферана арлтары жне Шаш трындарымен бірігіп,арабтара соы берді.Арабтар Слуды батылдыына байланысты оны Сзеген деп атаан. 732ж.-арабтар тркештерді ыыстырып,Бхарды айтара жаулады.736ж. Слу аан арабтара арсы жорыа шыып,Тоарыстана дейін барды да,жеіліскешырады.Осы кезде сары тркештер мен ара тркештер арасында крес айта ршіді.738ж. олбасшы Баа-Тархан Слуды лтіріп,оны лына арсы соысты бастады.Тркештер арасындаы алауызды 738-748ж.арабтара От.азастан мен Орта Азияны басып алуа жадай жасады.Осыны салдарынан тркештер 746ж. Жетісуа мтылан арлтара арсылы крсете алмайды.Тркілерді иын жадайын ытайлар да пайдаланып алды.748ж.-ытайлар Суяб аласын жаулап алып,иратты.751ж.Атлах аласыны маындаы ытайлар мен арабтар арасындаы ірі шайас(Талас бойы).Бес кнге созылан шайасты шешуші кезеінде арлтар арабтар жаына шыып,ытайлар жеілді.Атлах шайасыны тарихи маызы:ытай скері Жетісуды,Шыыс Тркістанды тастап шегінді.Арабтар Талас аарынан Шаша арай ыысты.Алайда,ішкі атыыстан жне араб-ытай шапыншылыынан Тркеш аанаты лсіреді.756ж. аанат арлтарды тегеурініне ттеп бере алмай біржолата лады.

2.Ресей империясыны аза даласындаы ханды билікті жою, шекаралы айматарда жаа бекіністерді салып, аза жерлерін кштеп тартып алуды одан рі жластыруы, аза оамында леуметтік атынастарды шиелінісуі К.асымлы бастаан лт-азатты кт- шыуына себеп болды. Кт- масаты аза еліні патшалы Ресейді рамына осылып лгермеген ірлеріні дербестігін сатау, аза жерлерін бекіністер мен округтік билеу арылы отарлауды тотату, оандытарды тепкісіндегі азатарды азат ету. Кт-с бкіл ш жзді амтып, лт-азатты сипат алды. Кт- басты озаушы кші аза шаруалары болды. Сонымен атар ірі асйектер де (80-нен астам слтан). Кт-ке ртрлі лттарды кілдері орыс, збек, ырыз т.б. атысып, ктерілісшілер саны 20-мыа жетті. Кт-ке Кенесары олын басаран ататы батырлар Иман, Жоламан, Быбай, Сраншы, інісі Наурызабай, білазы, пкесі Бопай атысты. 1837 ж араша – Кенесары Петропавл аласынан шыан Атау бекінісі казактарыны тобын тыш рет шабуыл жасап, патша кіметіне ашы арсылы білдірді. 1838ж 26 мамыр – Кенесары сарбаздары Амола бекінісіне шабуыл жасап, ртеп жібереді. 1841ж Кенесары олы Ташкентке аттанып, біра жпалы ауруды таралуынан жоры тотатылады. Ендігі кезекте патша кіметі кт-ке арсы шаралар йымдасытыра бастады: 1842ж Орынбор ген-губ Обручев, Сібірден Сотников скері жіберілді. 1843ж І Николай старшина Лебедевті 300 казактан тратын тобын жіберуге келісім берді, слтан Жантрелы, Айшуалы, полковник Генс, Бизанов бастаан 5 мыды топ йымдастырылды. 1843ж 1 жне 7 тамызда ктерілісшілер казактарды Орынборлы тобымен шайасты. 1843 ж 17 тамызда полковник Бизановты тобы ешандай нтижеге жетпей Ор бекінісіне оралды. 1844ж шілдеде ктерілісшілер слтан Жантрелыны тобын оршап, 44 слтанды мерт ылды. Осы жеісті нтижесінде Орынбор кімшілігін Кенесарымен келіссз жргізуді бастауа мжбр етті. Кенесарыны сонда ойан талабы, скери бекіністер салынбаан Атау, Есіл, Нра жне Жайы зеніне дейінгі ірді Ресей билігінен босату. 1845ж суірде Кенесары ауылына орыс елшілері Долгов жне Герн келеді. Біра екі жа бір-біріні талаптарын мойындата алмаандытан, келіссздер тотатылды. 1845 ж азан, арашада ктерілісшілер Соза, Жаа жлек, оан бекіністерін алады. Абылайды баласы слтан сйік Ресей билігін мойындаса, йсін, Жалайыр, Дулат руларыны кпшілігі ктелісішілерді жатады. 1847 ж суір Кенесары 10 мы скермен ырыз жеріне басып кіреді. скерледі ырыз ауылдарын тонауы ктерілісшілерді Кенесарыа арсы шпенділік туызады. аза слтаны Рстем мен Сыпатай би топтарыны Кенесарыдан блініп кетуі аза жасаыны жеілісіне сер етеді. Сол жылы Кенесары Бишкек маындаы Майтбе шайасында 32 слтанмен аза табады. Тарихи маызы; ш жзді амтыан тыш ірі ктеріліс, ХІХ асырды І жартысындаы Ресей азатты ктерілісіні рамдас блігі, Патша кіметіні Орта Азияны отарлауын кешеуілдетті, аза халыны ішкі айшылытарыны Ресей саясатымен байданыстылыын крсетті.

3. «Хрущев жылымы»50 жылдары «жылымы жылдарында » бірнеше ажымды рекеттер болды:1953 КОКП-ны съезінде уын-сргінні йымдастырушысы, авантурист Л.П. Берия амуа алынды.Комунстік партия атарынан шыарылды.1956 жылы Н.С. Хрушщев КОКП-ні XX съезінгде «жеке баса табыну жне оны зардаптары » баяндамасы жарияланды.

Баяндама Хрущевты зіні рекеттерін жасырып, Молотов, Каганович,Ворошиловиы орады.Баяндама халыа жарияланбады.Тек 35 жылдан кейін «Известия » газетінде баяндаманы толы мтіні жарияланды.Хрущевты бастауымен 1953-1955 жылдары ГУЛАГ жойылып, ондаылар азат етілді.орамды басару формасы «жоарыдан тменге » принципіне сйенді.Ендігі жерде «халы жауы » орнына «згеше ойлайтындар» айыбы таылды. Шыыс азстанны арапаиым малімі М. Елікбаев Хрущева азастанны азіргі хал ахуалы туралы хат жазады. 1957 жылы Елікбаев партия атарынан шыарылып,жындыханаа жатызылады. КСРО бойынша «згеше ойлайтындар » саны 90000 а жетті.50 жылдарда прогресшіл бастамаларды іске аспау себептері:

Саясатты жзеге асыруды ылыми негізі болмауыХрущевтан бастап Кеес басшылыыны білімі мен саяси мдениетіні тмен болуы.Хлыты санасыны жоарлатуына мтылмауы.малаудын мтылыстары: жетістіктері мен айшылытары.60-шы ж. Брнш жартысындаы оамды згерістерді саясатты ерекше белгісі, оны айшылыы мен жеке адама табынуды жою процесіні наты жетістіктері, сондай-а экономикалы дамуды белгілі бір табыстары еді. Сонымен атар, бл кездегі ияли, утопиялы жоспарлар, ішкі партиялы оамды мірді демократияландыруа адамдар жасау жне Н.С. Хрущевті зіні жеке басына табынуды крт кшеюі сияты айшылытар крініс берді. 60-шы ж. Басында нерксіп пен рылысты экономикалы аудандарды халы шаруашылыы кеестері арылы басару жйесіні кемшіліктері біден-бірге айындала тсті. нерксіпті басаруда халы шаруашылыы кеестерінде толып жатан жаа блімдерді рылуы нерксіп салаларыны блшектенуіне келді. ндірісті басаруды, жоспарлау мен экономикалы ынталандыруды трлері мен дістері елді ндіргіш кштеріні жаа, нерлым жоары дрежесіне сай келмеді, оларды дамуын тежеді. Ауыл шаруашылыын ойдаыдай дамытуды орасан зор ммкіндіктері дрыс пайдаланылмады. Таза жер клеміні азайтылуы ты жердегі егіншілікті жргізуге зиянын тигізді, осыны салдарынан азастанда асты ндіру тмендеп кетті. Хрущев азастанды сына алаы ретінде пайдаланып, кптеген ты тжірибелерді кп жргізді.Кптеген алаларды аттары згертілді мысалы Амола-Целиноград,ОО-Шымкент обл.,БО-Орал обл. болып згертілді. алыптасан жадайды тзеу жне жол берілген ателіктерді жою жнінде кезек кттірмейтін шаралар алан КОКП Орталы комитетіні азан1964ж. Пленумы тті.Сонымен бірге жоспарлау мен экономикалы ынталандыру дістеріндегі ате тзіле бастады. Осы жылдарда іске асырылан шаруашылы реформалар дйекті жргізілмегенні зінде де елді экономикасын ктеруге ыпал жасады.1964-1965 ж. азастанда халы шарушылыы кеесі жне экономикалы аудандарды халы шаруашылыы кеестері таратылып, салалы одаты-республикалы министірліктер иен ксіпорындар бірлестіктері рылды. Бл реформаны маызды элементі ауыл шаруашылыын басаруды кімшілік дістерінен демократиялы дістерге кшуді ажеттігін, сондай-а шаруашылы есепті кеінен негіздеу еді. Бл ауыл шаруашылыын жандандырды, халыты азы-тлікпен амтамасыз етуді жасартуа игі серін тигізді.КОКП-ны 1965ж ыркйек айында ткен пленумыны шешімдері бойынша нерксіп салаларын жетілдіру, жаа техниканы енгізуге кіл блінді.сонын нтижесінде ксіпорындар крсеткіштері жоары станциялара айналды.Сйтіп,8-ші бесжылды азастанны ндіргіш кштеріні дамыан кезеі болды. Бесжылдыты аяына таман 445 ірі ксіпорын мен цех, зауыттар мен фабрикалар жаратандырылды. нерксіпті энергетика, тсті мен ара металлургия, мнай ндеу, химия нерксібі т.б. салалар ілгері басты.

Билет