Азастанны мемлекеттік тулсіздігін жариялау.
Кеестік жйені ауымынан босап шыан республикалар «кеестік», «социалистік» деген атаулардан бас тарта бастады. 1991 жылы желтосанны 10-ы Республика Жаары Кеесіні сессиясында аза Кеестік Социалистік Республикасыназастан Республикасы деп згертілді.
КСРО-ны ыдырау процесін тездеткен 1991 жылы тамыз блігі 1991 жылды азанына арай кптеген республикаларды з туелсіздігін жариялауына септігін тигізді. 1991 жылы 16 желтосанда Республиканы Жоары еесіні жетінші сессиясында « азастан Республикасыны Мемлекеттік туелсіздігі туралы»За абылданды. Осы кні азастан з туелсіздігін жариялады. Сонымен, 1991 жылы 16 желтосан Республиканы туесіздік алан кні.
абылданан За бойынша азастан туелсіз демократиялы ылы мемлекет ретінде аныталды. Ол з аумаында барлы кімет билігін толыынан олданады ішкі жне сырты саясатты з бетінше жргізеді, республика барлы мемлекеттер мен халыаралы ы принципі негізінде з арым-атынасын орнытырады. азастан Республикасыны шекаралары бірттас блінбейді жне оан ол суа болмайды. азастан Республикасыны жне оны атарушы кіметіне басшысы Президент болып табылады.
Сонымен, азастан мемлекеттік туелсіздігіні жариялануы еліміз тарихындаы аса ірі маызы бар оиа болып табылады.
75. Туелсіз Мемлекетер Достыын (ТМД) урылуы.
1991 жылы 8 желтосанда РСФСР, Украина, Белеорусь басшилары Минск аласында кесдесті (Беловеж келесімі). Талыланан негізгі мселелер-1922 жылы КСРО ру тралы келісімшартты жою, Туелсіз Мемлекеттер Достыын ру. Бас осуда осы мселелер туралы ааздара ол ойылды. Бл кездесуге азастан Президенті Н..Назарбаев та, баса Ортаазиялы республикаларды басшылары да шаырылмады.
1991 жылы 13 желтосанда азастан, збекстан, ыргызстан, Туркіменстан, Тжікстан басшылары Ашхабадта бас осты. Орта Азия мемлекеттеріні басшылары Минск (Беловеж келесімі) шешімін олдайтындытарын білдірді. 1991 жылы 20 желтосанда азастан, ырызстан, збекстан, Тжікстан, Туркіменстан, РСФСР, Украина, Белорусь, Армения, Молдова Алматыда бас осты. Оан Грузия баылаушы есебінде ана атысты.
1991 жылы 21 желтосанда аталан 11 республиканы басшылары КСРО-ны ыдыратып, ТМД-ны ру туралы келісімге ол ойды.
Алматы кездесуі кезінде келісілген мселелерді аса бір маыздысы ядролы аруа атысты бірлескен шара жніндегі келіссз еді. Оан олдарында ядролы арауы бар мемлекет есебінде Белорусь, Казастан, Россия Федерациясы жне Украина республикаларыны басшылары ол ойды. Мемлекеттер келісімі бойынша-атысушылар ядролы мселе жніндегі саясатты бірлесе жасап, Туелсіз Елдер Достыына енетін барлы республиаларды жымды аупсіздігін амтамасыз етуге тиісті болды.
"Алматы декларациясы" - 1991ж. 21 желтосанда Алматыда брыны он бір кеестік республика басшылары кездесуінде 1991 ж. 8 желтосанда Минскіде Беларусь Республикасы,Ресей Федерациясы, Украина арасындаы Туелсіз мемлекеттер Достастыын ру туралы келісімге осылатын республика басшылары ол ойан хаттама. Оан зірбайжан,азастан, Ресей, збекстан, Армения, ырызстан, Тжікстан, Украина, Белорусь, Молдова, Тркіменстан басшылары ол ойды.
зара тсіністік, экономикалы байланыс, орта мддеге негізделген шынайы ерікті трде біріккен республикалар достастыы пайда болды. ТМД- ні дниеге келуі брыны империялы лы державалы шовинизмнен бас тарту, бірттас экономикалы кеістікті сатап алу жолындаы дрыс шешім болды жне кшейіп кеткен экономикалы дадарыс пен адамдарды мір сру дегейіні лдырап кетуіне арсы рекет еді. 1991 ж. желтосандаы жадайда Достастыты рылуы туелсіз мемлекеттер басшыларыны Алматыда жиналуына кп кш салан азастан Республикасыны бастамасыны нтижесі болды. Жас туелсіз мемлекеттерді бірігуі жоары жаты нсауы мен міндеттеуінсіз, з еріктерімен жзеге асырылды. Достасты мшелеріні зара атынасы те ыты, бір-біріні ауматы ттастыын рметтеу, шекараны бзбау аидаттары негізінде, ТМД мшелері арасындаы келісіммен бекітілген тртіппен ызмет ететін біратар йлестіру рылымдары арылы жзеге асырылады.
76.Республиканы Туын, Елтанбасын жне Гимнін абылдау.
1991 жылды соында егемендігін жариялаан азастан з мемлекеттігін руды жолына тсті, мемлекеттік туелсіздігін амтамасыз ету масатында 1992 жылы атарда оны ішкі істер скері рылды.
азастаны туелсіз мемлекет болып алыптасуы кезек кттірмейтін міндет ретінде оны мемлекеттік нышандарын (символдарын) абылдауды талап етті. Бкілхалыты талылаудан кейін 1992 жылы маусымда Жоары еесті сессиясы Республиканы жаа мемлекеттік Туын мен Елтанбасын бекітті.Ту авторы-суретші Шкен Ниязбеков, Елтанба авторлары-сулетшілер Жандарбек Млібеков, Шот-Аман Улиханов. 1992 жылы 11 желтосанда азастан Республикасы мемлекеттік нранны мтіні бекітілді. Мтінін жазандар- Мзафар лімбаев, адыр Мырзалиев, Тманбай Молдагалиев, Жадыра Дарибаева. уенін жазандар- Ман Тлебаев, Евгений Брусиловский, Латиф Хамиди (1944 ж. нсасы саталды).
77.
1993 жылы антарды 28-інде азастан Республикасыны тыш Конституциясы абылданды. Негізгі За 4 блімнен, 21 тараудан, 131 баптан трды. Оны рамдас блімі елімізді оамды даму ерекшелігін бейнелейтін тпелі кезе жадайларына арналан тарау.
77. Р-ны конситициялары. (1993-1995)
1995 жылы 30 тамызда елімізді жаа Конституциясы абылданды. Бл негізгі Заымызда республиканы экономиалы ш-уаты мен ммкіндіктері ылыми трыдан тиянаталып, халыты леуметтік топтарына тиісті мселелерді шешу ескерілді. Конституцияны ерешеліктері:
1. Демократиялы Президенттік басаруа жол ашылды.
2. Парламент екі палаталы болды: Сенат жне Мжіліс депутаттар саны 177-ден 114-ке ысартылды.
3. Жалпы жне трелік соттар жйелері біріктірілді. Оларды ызметіне араласуа жол берілмейді, ісіне ол суа болмайды. Судьялар наты істері бойынша есеп бермейді, тек Конституция мен Заа баынады.
4. Билік тарматарына, мемлекеттік лауазым иелеріне Конституциялы ытарды бзуа жол берілмейді.
5. азастан мемлекеті лтына арамастан барлы азаматтарды мндесін орайды.
6. Республикада ос азаматтыа жол берілмейді.