Пнні оу-дістемелік амтамасыздандыруларыны картасы
(пні атауы)
| № | Шифр | дебиет атауы | Бар болуы | Ескерту | |
| Кітапхана-даы саны | амтам-ны % | ||||
| Негізгі | |||||
| Х629.3(2К)-324 18 | азастан Республикасыны ылмысты Іс жргізу кодексі.-Алматы: Жеті жары, 1998-368б. | 0,4% | |||
| Х629.3(2К)-324 18 | азастан Республикасыны ылмысты Іс жргізу кодексі.-Алматы: Жеті жары, 2000-608б. | 0,48% | |||
| Х629.3(2К)-324 18 | азастан Республикасыны ылмысты Іс жргізу кодексі.-Алматы:ЖШС Баспа, 2001-256б. | 0,4% | |||
| Х629.3(2К)-324 18 | азастан Республикасыны ылмысты іс жргізу кодексі (1998 жылы 9 желтосандаы № 307-І, 2000жылы 29 наурыздаы №42- ІІ жне 2000 жылы 5 мамырдаы №47-ІІазастан Республикасыны задарымен згертулер мен тзетулер енгізілген ресми мтін.-2-ші басылымы.-Алматы: Жеті жары, 2000.-608бет. | 0,4% | |||
| Х629.3(2К)-324 18 | .Рылмысты іс жргізу кодексі.-Алматы: ЖШС Баспа, 2001.-256б. | 0,4% | |||
| Х629.374я73 У26 | Уголовно-процессуальное право Республики Казакстан. Общая часть.Кн.1:Академический курс / Под ред.д.ю.н., профессора Б.Х. Толеубековой.-Алматы: Жеті жары, 2005.-424с. | 0,24% | |||
| Х629.374я73 У26 | 7 Уголовно-процессуальное право Республики Казакстан. Общая часть.Кн.2:Академический курс / Под ред.д.ю.н., профессора Б.Х. Толеубековой.-Алматы: Жеті жары, 2005.-432с. | 0,6% | |||
| И86 | Исковые заявления и другие письменные обращения в суд(образцы) [Текст]: Практич.пособие.- 2-е изд.- Алматы: Лем, 2003.- 124 с. | 0,08% | |||
| Х629.374я73 У26 | 8 Уголовно-процессуальное право РК. Часть особенная. Досудебные стадии: Учебник / Толебекова Б.Х. , Капсалямов К.Ж., Шнарбаева Б.К., БекишевД.К.-Астана: Данекер, 2002.-270с. | 0,36% | |||
| Х629.3(2К)-324 У26 | 9 Уголовно-процессуальный кодекс РК. Официальный текст.-Алматы: Юрист, 2003.-220с. | 0,08% | |||
| Х629.2(2к)я73 Б18 | Баймолдина, З.Х. Гражданское процессуальное право РК. В 2 т.Т. 1.: Общая часть [Текст]: Учебник для студентов вузов / З.Х Баймолдина.- Алматы: КазГЮА, 2001.- 416 с. | 0,32% | |||
| Х629.2(2к)я73 Б18 | Баймолдина, З.Х. Гражданское процессуальное право РК. В 2 т.Т. 2.: Особенная часть [Текст]: Учебник для студентов вузов / З.Х Баймолдина.- Алматы: КазГЮА, 2001.- 468 с. | 0,32% | |||
| осымша | |||||
| Х629.213 (2К)Б18 | Баймолдина, З.Х. Исковой порядок защиты прав в суде [Текст] / З.Х Баймолдина.- Алматы: Жетi жары, 2001. | 0,2% | |||
| Х629.217(2К)4 Б18 | Баймолдина, З.Х. Разбирательство гражданский дел в суде первой инстанции [Текст] / З.Х Баймолдина.- Алматы: Жетi жары, 2001.- 96 с. | 0,32% | |||
| Х629.3(2К)я73 О 75 | Оспанов, С.Д. Уголовный процесс РК [Текст]: Учебник / С.Д. Оспанов.- Алматы: Юридическая литература, 2009.- 1 электр. опт. диск. | 1,47% | |||
| Х629.3(2К)я73 О 75 | Оспанов, С.Д. Уголовный процесс РК [Текст]: Учебник / С.Д. Оспанов.- Алматы: Юридическая литература, 2003.- 1 электр. опт. диск. | 1,47% | |||
| Х629.3(2К) 16 | азастан Республикасыны ылмысты іс жргізу кодексі [Мтін] = Уголовно -процессуальный кодекс Республики Казахстан: Электронная книга.- Алматы: Юридическая литература, 2007.- 700 МВ: 1 электр. опт. диск (CD-ROM); 80 мин. | 1,47% |
Дрістер кешені
1 Дріс. Таырып: ылмысты істі озау актілері.
Дріс жоспары:
1. ылмысты процессуалды жаттар тсінігі, трлері мен маызы.
2. ылмысты істі озау сатысыны субъектілері.
3. ылмысты істі озау сатысында абылданатын шешімдер.
Негізгі ымдар: аулы, хаттама.
ылмысты істі озауа мыналар себептер мен негіздер бола алады, атап айтанда:
- азаматтарды арыздары:
- кінсін мойындап келу:
- мемлекеттік органны лауазымды адамыны немесе йымдау басару функцияларын атарып отыран адамны хабарламасы:
- баралы ралдарындаы хабар:
- лауазымды адамдарды жне ылмысты іс озауа ы берілген органдарды ылмыс туралы мліметтері тікелей анытауы.
ылмысты іс озауа ылмысты іс бойынша іс жргізуді бодырмайтын мн-жайлар болмай, ылмыс белгілерін крсететін жеткілікті деректерді болуы негіз болып табылады.
Азаматтарды ылмыс туралы арыздары ауызша немесе жазбаша болуы ммкін. Жазбаша арыза оны беріп отыран адам ол оюы тиіс. Тергеу ісрекетін жргізу кезінде немесе сот талылауы барысында жасалан ылмыс туралы ауызша арыз тиісінше тергеу іс-рекетіні немесе сот отырысыны хаттамасына енгізіледі.
Кінсн мойындап келу – адамны оан атысты лі кмн келтірілмегенде немесе аталан ылмысты жасаанына айып таылмаанда зі жасаан ылмысы туралы ерікті млімдеуі.
Аталан млімдемені жазбаша да ауызша да нысанда жасауа болады жне оны млімдеуші ылмысты процесті жргізетін органа беруі тиіс.
ылмысты істі озауа себеп пен негіз болан кезде анытауша, анытау органы, тергеу бліміні бастыы, тергеуші, прокурор ылмысты іс озау туралы аулы шыарады.
аулыда: оны шыарылан уаыты мен орны, оны кім жасааны, іс озауды себептері мен негіздері, ол кімге атысты немесе факт бойынша озалыр отыраны, белгілері бойынша іс озалып отыран ылмысты заны бабы, сондай-а істі бдан былайы баыты крсетіледі. ылмысты іс озау туарлы аулыны кшірмесі 14-саатты ішінде прокурора жіберіледі. абылданан шешім туралы арыз берушіге жне зіне атысты іс озалып отыран адама оан ылмысты ізге тсуді басталуына байланысты ытар мен міндеттерді тсіндіре отырып, хабарланады.
2 Дріс. Таырып: Тергеу іс-рекетіні хаттамасы.
Дріс жоспары:
1. Алдын алал тергеу тсінігі жне маызы.
2. Алдын ала тергеу хаттамалары.
Негізгі ымдар: аулы, хаттама.
Тергеу іс-рекетіні хаттамасы тергеу іс-рекетін жргізу барысында немесе ол аяталаннан кейін бірден жасаладаы.
Хаттама олмен жазылуы, машинка жазбасы не компьютер арылы жасалуы ммкін. Хаттаманы толы болуын амтамасыз ету шін стенографиялау, киноа тсіру, дыбыс жне бейнежазба материалдары іспен бірге саталады.
Хаттамада: тергеу іс-рекетін жргізу орны мен кні; оны басталу жне аяталу уаыты минутына дейін дл; тергеушіні лауазымы мен аты-жні; тергеу іс-рекетіне атысан рбір адамны тегі, аты, кесіні аты, ал ажет болан жадайда оны мекен-жайы крсетіледі. Хаттамада іс жргізу рекеттері оларды болан ретімен, оларды жргізу барысында іс шін мні бар аныталан жадайлар, сондай-а тергеу іс-рекетін жргізуге атысан адамдарды млімдемелері жазылады.
Егер тергеу іс-рекетін жргізу кезінде фотосуретке тсіру, киноа тсіру, дыбыс жне бейнежазба олнылса не ізді кшірме бедері мен табасы жасалса, сызбалар, схемалар, жоспарлар жаалса, онда хаттамада оны жргізу барысында олданылан ылыми-техникалы ралдар, оларды пайдалану жадайлары мен тртібі, бл ралдар олданылан объектілер жне алынан нтижелер крсетілуге тиіс. Хаттамада бан оса ылыми-техникалы ралдарды олдануды алдында бл туралы тергеу іс-рекетін жргізуге адамдарды хабардар етілгені крсетілуге тиіс.
Танысу шін хаттама тергеу іс-рекетін жргізуге атысан барлы адамдара сынылады. Рлара хаттамаа енгізілуге тиіс ескертпе жасау ыы тсіндіріледі. Хаттамаа енгізілген барлы ескертпелер, толытырулар, тзетулер крсетілуге жне олар осы адамдарды ол оюымен куландырылуа тиіс.
Хаттамаа тегеу іс-рекетін жргізу кезінде орындалан фотографиялы негативтер мен суреттер, кинотаспалар, диапозитивтер, фонограммалар, бейнежазба кассеталары, сызбалар, жоспарлар, схемалар, ізді кшірме бедерлері мен табалары оса тіркеледі.
Егер тергеу іс-рекетін жргізу барысында маман зерттеу нтижелері бойынша ресми жат жасаса, онда бл жат хаттамаа оса тіркеледі, ол туралы хаттамаа тиісті жазу жазылады.
Жбірленушіні, оны кіліні, кун жне оларды жаындарыны ауіпсіздігін амтамасыз ету ажет деп санауа негіздер болан кезде тергеуші аталан адамдар атысып отыран тергеу іс-рекеті хаттамасында оларды жеке басы туралы деректерді жазбауа ылы. Бл жадайда тергеуші жеке басы туралы деректерді пия сатау туралы абылданан шешіміні себептері жазылан, оларды бркеншік аттары крсетілген жне ол атысан тергеу іс-рекетіні хаттамаларында ол олданатын ол ою лгілері келтірілген аулыны шыаруа міндетті. аулы бдан рі ылмысты істі тергеп отыран органда саталатын конвертке салынып, желімделеді, оны ішіндегілерімен тергеушіден баса прокурор жне сот таныса алады.
Дріс 3. Таырып: Айыпталушы ретінде жауапа тарту аулысы.
Дріс жоспары:
1. Айып тау мні, тсінігі.
2. Айып тауды процессуалды тртібі.
Негізгі ымдар: айыпталушы.
ылмыс жасады деп айыптау шін негіз беретін жеткілікті длелдемелер болан кезде тергеуші адамды айыпталушы ретінде жауапа тарту туралы длелді аулы шыарады.
Тергеуші айыпталушыа айып таылан кн туралы хабарлайды жне сонымен бір мезгілде оан ораушыны не тергеушіден ораушыны атысуын амтамасыз ету туралы ыы тсіндіріледі.
Айыпталушы ретінде жауапа тарту аулыда мыналар крсетілуге тиіс:
1) оны жасалан иуаыты мен орны; аулыны кім жасаан; айыпталушы ретінде жауапа тартылатын адамны тегі, аты мен кесіні аты, оны туан кні, айы, жылы жне жері:
2) айыпталушы айыпталып отыран ылмысты оны жасалан уаыты, орны крсетілген сипаттамасы, сондай-а зада крсетілген длелденуге тиісті зге де жадайларды сипаттамасы:
3) аталан ылмыс шін жауаптылыты кздейтін ылмысыт за:
Бірнеше ылмыс бойынша айыпталан айыпталушы ретінде жауапа тарту туралы аулыда ылмысты заны рбір бабы ( бліктер, тарматар) бойынша айыпталушыа андай наты іс-рекеттер танылатыны крсетілуі тиіс.
аулыда адамды тергеп отыран іс бойынша айыпталушы ретінде жауапа тарту туралы шешім болуа тиіс.
Айыпталушы ретінде жауапа тарту туралы аулыны кшірмесі ол шыарыланнан кейін 24-саатты ішінде прокурора жіберіледі.
Айып, егер ораушыны атысуы за бойынша міндетті болса немесе бл туралы айыпталушы тінім білдірген болса, ораушыны кзінше жне адамды айыпталушы ретінде жауапа тарту туралы аулы шыарылан кезден бастап 3-туліктен кешіктірілмей таылады. Айыпталушы немесе оны ораушысы келмей алан жадайда айыа 3-туліктен кейін де таылады.
Айдап келінген айыпталушыа айып айдап келінген кні таылады. Бл ретте тергеуші айып тау кезінде ораушыны атысуы за бойынша міндетті болан жадайларда ораушыны атысуын амтамасыз ету шараларын олдануа тиіс.
Айдап келінген айыпталушыа айып айдап келінген кні таылады. Бл ретте тергеуші айып тау кезінде ораушыны атысуы за бойынша міндетті болан жадайларда ораушыны атысуын амтамасыз ету шараларын олдануа тиіс.
Тергеуші айыпталушыны жеке басын анытааннан жне ораушыны орауды жргізу тапсырмасын тексергеннен кейін айыпталушыа жне оны ораушысына айыпталушы ретінде жауапа тарту туралы аулыны хабарлайды.
Тергеуші айыпталушыа таылып отыран айыпты мнн тсіндіруге міндетті.
Айыпталушыа оны айыпталушы ретінде жауапа тарут туралы аулыны кшірмесі тапсырылады.
Дріс 4. Таырып: Эксгумация, куландыру, тану шін крсету.
Дріс жоспары:
1. Эксгумация куландыру, тану шін крсету тергеу рекеттеріні тсінігі жне мні.
2. Эксгумация куландыру, тану шін крсетуді жргізуді процессуалды тртібі.
Негізгі ымдар: эксгумация, куландыру.
Адамны мйітін жерленген жерінен азып алу (эксгумация) егер мыналар:
1) мйітті тексеру, оны ішінде осымша немесе айталап тексеру;
2) тану шін крсету
3) сараптама жргізу талап етілгенде жргізіледі.
Адам мйітін ол табылан жерде сыртынан тексеру тексеруді жалпы ережелерін сатай отырып жне сот медицинасы саласындаы маман дрігерді, ал оны атысуы ммкін болмаан жадайда - зге дрігерді міндетті трде атысуымен жргізіледі. Мйітті тексеру шін баса да мамандар тартылуы ммкін ( ІЖК-ні 224-бабы ).
Эксгумация тергеушіні прокурор санкция берген длелді аулысы бойынша жргізіледі. Адам денесіндегі ерекше белгілерді, ылмыс іздерін, денсаулыына келтірілген зиянны белгілерін анытау, мас болу жадайы немесе іс шін маызы бар зге де асиеттер мен белгілерді анытау шін, егер бл шін сараптама жргізу талап етілмесе, сезіктіге, айыпталушыа, жбірленушіге жне куа куландыру жргізілуі ммкін ( ІЖК-ні 226-баб). Тінту іс шін маызы эксгумация тергеушіні прокурор санкция берген длелді аулысы бойынша жргізіледі. Эксгумация туралы аулы жерленген жерді кімшілігі жнеайтыс болан адамны туыстары шін міндетті болып табылады. Эксгумация сот медицинасы саласындаы маманны міндетті трде атысуымен жргізіледі. Мйітті тану мен тексеру, сараптамалы зерттеулер шін лгілер алу эксгумация жасалатын орында жргізілуі ммкін. Бл жадайда тергеу іс-рекетін жргізуден алынан деректер жне оларды реті мен мйіт эксгумациясыны жалпы хаттамасына енгізіледі. Егер зада кзделгендей, тергеу іс-рекеттері баса жерде жргізілсе, бл туралы жеке хаттама жасалады.Эксгумациядан кейін мйіт зге зерттеулерді жргізу шін медицина мекемесіне жеткізілуі ммкін. Мйітті эксгумациялаудан жне кейінгі іс жргізу рекеттерінен со жерлеуді мйітті эксгумациялау туралы аулы шыаран адамны немесе органны атысуымен жерлеу орны кімшілігі жргізеді. Анытау органдары тергеушіге эксгумация жргізуге жрдемдесуге міндетті.
Тексеру. ылмыс iзiн, зге материалды объектiлердi анытау, сондай-а iс шiн маызы бар жадайларды айындау масатында тергеушi, ал ол жо болан жадайда анытаушы немесе ылмыс туралы арыз немесе хабар тскен анытау органыны лауазымы жаынан жоары ызметкерi жердi, й-жайларды, заттарды, жаттарды, кзi тiрi адамдарды, мйiттердi, жануарларды тексередi. Тексерудi жзеге асыратын адамны нсаулары сол тергеу iс-рекетiне атысушыларды барлыы шiн мiндеттi. ылмысты iстi озау туралы шешiм шыару тексерудi жргiзбейiнше ммкiн болмайтын жадайларда ол ылмысты iс озалана дейiн жргiзiлуi ммкiн.
Тексеру жргiзудi жалпы ережелерi. Тексеру бан ажеттiлiк пайда болан кезде, детте, кейiнге алдырылмай жргiзiледi. ылмысты ашу шiн тергеу талап етiлетiн ылмыс туралы арыз немесе хабар аланнан кейiн тергеушi оиа болан жерге дереу келiп, тексеру жргiзуге тиiс. Тергеушi уаытында келе алмайтын жадайда тексерудi анытаушы немесе арыз немесе хабар келiп тскен анытау органыны лауазымы жаынан жоары ызметкерi жргiзедi. Анытау органыны ызметкерлерi тексеру жргiзген кезде жрдемдесуге жне тергеушiнi тапсырмасы бойынша оиа болан жердi кзету, крген адамдарды анытау, ылмыс жасаан адамдарды анытау жне стау, зардап шеккендердi кшiру, аза боландарды тасымалдау, жаласып жатан ылмыстарды жолын кесу жне оларды айталануыны алдын алу, оианы зге зардаптарын жою жнiндегi ажеттi шараларды жргiзуге мiндеттi. Тексеру куларды атыстыра отырып жргiзiледi. Айрыша жадайларда (баруы иын жерлерде, тиiстi атынас ралдары болмаанда немесе баса объективтi себептерге байланысты азаматтарды ку ретiнде тарту ммкiн болмаан кезде, сондай-а тексеру жргiзу адамдарды мiрi мен денсаулыына ауiп тндiрумен байланысты болса) тексеру кулердi атыстырмай, бiра бл ретте, детте, оны барысы мен нтижелерiн бекiтудi техникалы ралдарын олдану арылы жргiзiлуi ммкiн. ажет болан жадайда тексеру сезiктiнi, айыпталушыны, жбiрленушiнi, кунi, сондай-а маманны атысуымен жргiзiледi. Байалан iздердi жне зге де материалды объектiлердi тексеру тергеу iс-рекетi жргiзiлетiн жерде тедi. Егер тексеруге за уаыт ажет болса немесе ылмыс аныталан жерде тексеру елеулi трде иын болса, объектiлер ол жерден алынып, буып-тйiлiп, мрмен бекiтiлiп жне блiнбеген кйде тексеруге ыайлы баса жерге жеткiзiлуге тиiс. Тексеру кезiнде аныталанны жне алынанны брi кугерлерге баса да тексеруге атысушылара крсетiлуi тиiс, бл туралы хаттамада белгi жасалады. Iске атысы бар объектiлер ана алынуа жатады. Алынан объектiлер буып-тйiледi, мрмен бекiтiледi жне тергеушi мен кугерлердi ол оюы арылы расталады. Тексеруге атысушы адамдар тергеушiнi назарын з пiкiрлерiнше iстi мн-жайын анытауа ыпал ететiн жйттi брiне аударуа ылы. ажет болан жадайларда тексерiлетiн объектiлерге лшеу жргiзiлiп, оларды жоспарлары мен схемалары жасалады, сондай-а суретке тсiру жне зге ралдармен бейнелеу жргiзiледi, бл туралы хаттамада белгi ойылып, оан аталан материалдар оса тiгiледi. Трын йдi тексеру тек онда тратын кмелетке толан адамдарды келiсiмiмен немесе прокурорды санкциясымен ана жргiзiледi. Егер онда тратын адамдар кмелетке толмаандар болса немесе психикалы немесе зге ауыр науастан зардап шегетiнi белгiлi болса немесе тексеруге арсы болса, тергеушi прокурорды санкциясы алынуа тиiс мжбрлеп тексеру туралы аулы шыарады.
Дріс 5. Таырып: Сарапшыны орытындысы.
Дріс жоспары:
1. ылмысты іс жргізу бойынша сарапшыны ытары мен міндеттері.
2. Сарапшы орытындысын толтыруды процессуалды тртібі.
Негізгі ымдар: сарапшы, сарапшыны орытындысы.
Сарпашы ылмысты іс бойынша, іс жргізу кезінде тла арнаулы білімді талап ететін мселелер бойынша, орытынды беруге сот не ылмысты ізге тсу органдары шаыран адам. Сарапшы бл ылым, техника баса салалар бойынша арнаулы білімі бар адам. Сарапшыа сынатын сратар, жне осы сратар бойынша оны беретін орытындысы, сарапшыны арнаулы біліміні шегінен шыпауы тиіс. Сарапшы з орытындысы шін з басымен жауапты болады. ажетті зерттеулер жргізілгеннен кейін оны нтижелерін есепке ала отырып, сарапшы (сарапшылар) з атынан жазбаша орытынды жасап, оны зі олын оюы жне жеке мрі арылы растап, сараптама таайындаан органа жібереді. Сараптаманы сот сараптамасы органы жргізген жадайда сарапшыны (сарапшыларды) олы аталан органны мрімен расталады.
Сарапшыны орытындысында мыналар крсетілуге тиіс: ашан, ай жерде, кім (тегі, аты, кесіні аты, білімі, мамндыы, мамандыы бойынша жмыс стажы, ылыми дрежесі жне ылыми атаы, лауазымы), андай негізде сараптама жргізілді, крінеу жалан орытынды бергені шін ылмысты жауатылыы туралы зіне ескертілгені туралы сарапшыны ол оюымен куландырылан белгі; сарапшыны алдына ойылан мселелер; сараптама жргізу кезінде кім атысты жне андай тсініктемелер берді; сарапшы ылмысты істі андай материалдарын пайдаланды; андай объектілер зерттелді; андай зерттеулер жргізілді, андай дістер олданылды жне оларды сенімдік шамасы андай; ойылан сратара негізді жауаптар. Егер сараптама жргізу кезінде сарапшы іс шін маызы бар, олар туралы сра ойылмаан мн-жайларды анытаса, ол бларды з орытындысында крсетуге тиіс.
Егер зерттеулер барысында зада крсетілген мн-жайлар аныталса, орытындыда ойылан сратарды барлыына немесе оларды кейбіреуіне жауап беруді ммкін болмауыны негіздемесі амтылуа тиіс.
орытындыа зерттеуден кейін алан объектілер, оны ішінде лгілер, сондай-а фотокестелер, схемалар, графиктер, кестелер жне сарапшыны орытындысын растайтын баа да материалдар оса тіркелуге тиіс. орытындыны рсымшасынасарапшы (сарапшылар) ол ояды.
Егер сарапшыны зерттеу жргізгенге дейін оны алдына ойылан мселелер зіні арнайы блімдеріні аясынан не оан сынылан материалдар орытынды юеру шін жарамсыз немесе жеткіліксіз екеніне жне орындалуы ммкін емес екеніне, не ылым мен сараптама тжірибесіні жайы ойылан сратара жауап беруге ммкіндік бермейтініне кзі жетсе, ол орытынды беруді ммкін еместігі туралы длелді хабарлама жазып, оны сараптама таайындаан органа немесе адама жібереді.
Дріс 6. Таырып: тініш жасау. ылмысты іс жргізу ызметін атаратын мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарды рекеттері мен шешімдеріне шаымдану
Дріс жоспары:
3. тініш келітіруді процессуалды негіздері.
4. Шаым келітіруді процессуалды негіздері.
Негізгі ымдар: тініш, шаым.
ІЖК-ні 13-тарауында (102-112 баптар) іске атысушыларды тініштері мен шаымдарын шешу тртібі крсетілген.
тініш процеске атысушыларды іске маызы бар мн-жайларды анытау, сондай-а з ытары мен зады мдделерін орау масатында ажетті іс-рекеттер жргізу жнінде срауы деп аралады. Мндай тінішті атысушылар ылмысты іс жргізуді барлы кезедерінде млімдеуге ылы: тергеу немесе анытау жргізу кезінде – тергеушіге, анытаушыа немесе прокурора млімдеуге, сота істі арау кезінде – сота млімдеу.
Процеске атысушыларды тініштерін абылдау жне шешу ІЖК-ні 102-бабымен реттелген. тініш ауызша айтылуы немесе жазбаша трде берілуі ммкін. Зада крсетілгендей, жазбаша тініштер іске тіркеледі, ауызша тініштер хаттамаа тсірілуі тиіс. ылмысты іс жргізу органы процеске атысушыларды тініштерді абылдауа жне арап шешуге міндетті болып табылады.
ылмысты іс бойынша андай жне ай кезде тініштер млімдеуге болатындыы замен шектелмейді. Біра, тініш білдірген адам зіні тінішіне байланысты істі андай мн-жайларын анытау шін іс-рекет жргізуді ( тергеу немесе сот рекетін жргізуді немесе шешім абылдауды) срайтындыын крсетуі ажет. Мселен, айыпталушы зі білетін адамнын ку ретінде жауап алу жнінде тініш айтанда, ол адамнан жауап алуды істі андай мн-жайларын ашуа маызы бар екендігін крсетуі ажет болады. йткені, тінішті анааттандыру немесе анааттандырмау бл тінішті істі мн-жайларын анытауа маызыны бар-жоына байланысты болып табылады.
рбір тініш кешіктірілмей, яни ол млімделген кезде шешілуге жатады. тініш бойынша шешімді дереу абылдау ммкін болмаан жадайда, ол млімделген кннен бастап ш туліктен кешіктірмей шешілуге тиіс.
Шаым деп оны берген адамны пікірінше ылмысты іс жргізу органыны засыз рекеттерін немесе шешімдерін бзу жнінде ойан талабын айтамыз. ІЖК-ні 103-бабыны 1-блігіне сйкес, процеске атысушылар, сондай-а мдделі азаматтар мен йымдар ылмысты іс жргізу органдарыны рекеттері мен шешімдеріне шаым беруге ылы. Ондай шаым беруді жне оны шешуді жалпы ережелері ІЖК-ні 103, 105-107-баптарында крсетілген. Ол ережелер мыналар:
- алдын ала тергеу, анытау органдарыны, прокурорды, судьяны (сотты) рекеттері мен шешімдеріне шаымдар ылмысты іс бойынша іс жргізу барысында беріле алады;
- шаым оны арап шешуге укілдігі бар мемлекеттік органны немесе лауазымды адамны атына беріледі;
- шаымдарды арауды іс-рекеттеріне шаым жасалан анытаушыа, тергеушіге, прокурора немесе судьяа, сондай-а шаым жасалан шешімді бекіткен адама тапсыруа тыйым салынады;
- шаымдар ауызша немесе жазбаша берілуі ммкін, ауызша шаым оны берген адам мен шаымды абылдап алушы лауазымды адам ол ойан хаттамаа тсірілуі тиіс;
- шаыма осымша материалдар тіркеуге болады;
- ылмысты сот ісін жргізу тілін білмейтін адам шаымды ана тілінде немесе зі білетін тілде беруге ылы;
- шаымдарды тексеру укілдігі бар прокурор немесе судья шаымды араанда онда жазылан длелдерді жан-жаты тексеріп, ажет болан жадайда осымша матьериалдарды талап ету, тиісті лауазымды адамдардан, йымдардан жне азаматтардан тсініктеме алу арылы берілген шаымды діл шешуге міндетті;
- шаымды араушы прокурор немесе судья з кілеттіктері шеберінде ылмысты процеске атысушыларды, сондай-а зге де азаматтарды немесе йымдарды бзылан ытары мен зады мдделерн алпына келтіруге дереу шаралар олдануа міндетті;
- егер шаымдалан засыз іс-рекетті салдарынан азамата моральды, дене немесе мліктік зиян келтірілсе, оан зиянды теуге немесе жоюа ыы мен бл ыты жзеге асыруды тртібі тсіндірілуі тиіс;
- шаым берген адам оны айтарып алуа ылы.
Дріс 7. Таырып: Сезіктіні стау.
Дріс жоспары:
3. Сезік тсінігі.
4. Сезіктіні стау негіздері.
Негізгі ымдар: сезікті.
ылмыс жасады деп сезік келтірілген адамды стау оны ылмыса атыстылыын анытау жне блтартпау шарасы ретінде оны амауа алу масатында ыса мерзімге олданылатын мжбрлеу шарасы болып табылады. Бл шараны олдануды негіздері жне тртібі ІЖК-ні 17-тарауында белгіленген.
ылмысты ізге тсу органы бас бостандыынан айыру трінде жаза олдануы ммкін болатын ылмыс жасаандыыа кдіккелтірген адамды мына негіздерді бірі боланда стауа ылы:
1) бл адам ылмыс жасау кезінде немесе тікелей ылмыс жасааннан кейін сталан болса;
2) з кзімен крген адамдар, соны ішінде жбірленуші, ылмыс жасаан осы адам деп тура крсетсе немесе баса адам ылмыс жасаан адамды стап келген болса;
3) бл адамны денесіне немесе оны киімінде, тратын йінде ылмысты айын іздері табылан болса;
4) жедел-іздестіру ызметіні заа сйкес алынан материалдарында бл адамны ауыр немесе ауыр ылмыс жасаандыын немесе ондай ылмыс жасауа дайындаландыын крсететін аны деректер бар болса.
ІЖК-ні 134-бабында белгіленген тртіп бойынша, сезіктіні стау
хаттама жазу арылы рсімделеді. Бл хаттаманы анытау немесе алдын ала тергеу жргізу органына сезіктіні келгеннен кейін ш сааттан аспайтын мерзімде тергеуші немесе анытаушы жазып, онда стауды негіздері мен себебін, жерін жне уаытын (саат мен минутын), хаттама жазуды уаытын крсету ажет. Хаттамаа оны жазан адам жне сталан адам ол ояды. Хаттама сталан адама жарияланады жне оан ІЖК-ні 68-бабында кзделген сезіктіні ытары, соны ішінде ораушы шаыру жне оны атысуымен жауап беру ыы тсіндіріліп, бл жнінде хаттамада крсетіледі. Сезіктіні стау хаттамасы жазылан сттен бастап он екі сааттын ішінде оны сталандыы туралы прокурора жазбаша хабарланады.
Сезікті ретінде сталан адамнан жиырма трт сааттан кешіктірілмей жауап алынуы тиіс.
ІЖК-ні 135-бабына сйкес, сезіктіні стау шарасын олданан лауазымды адам оны жеке тінтуге ылы: сезіктіні аруы бар деп санауа негіз болан жадайда немесе ол зіні ылмыс жасаандаын крсететін заттардан тылуа тырысан, не зге де ажетті жадайларда сталан адама дереу жеке тінту жргізуге болады. Мндай тінту жргізілген болса, оны кім жргізгендігі жне андай заттарды алынандыы сезіктіні стау хаттамасында жазылып крсетіледі. Сезікті ретінде сталан адамды босату кезінде бл адама оны кім стаандыы, стауды негізі, орны жне уаыты, босатуды негізі мен уаыты крсетілген анытама (жат) берілуі тиіс.
Дріс 8. Таырып: амауа алу – блтартпау шарасы ретінде.
Дріс жоспары:
1. амауа алу тсінігі.
2. амауа алу кезінде толтырылатын жаттар.
Негізгі ымдар: мжбрлеу шаралары.
ылымысты іс жргізу заы мынадай іс жргізушілік мжбрлеу шараларын арастырады: кдіктіні стау (17- тарау); блтартпау шаралары (18- тарау);баса да іс жргізушілік мжбрлеу шаралары (19- тарау).
амауа алу ІЖК-ні 150-бабы). амауа алу – блтартпау шараларыны е ата трі болып табылады. Бл шара олданылан адам ылмысты іс жргізу мерзіміні ішінде уаытша бас бостандыынан айырылып, амауда стауды талаптары мен шарттарына баынышты болады.
ІЖК-ні 150-бабыны 2-блігінде крсетілгендей, амауа алу прокурорды санкциясымен не сотты шешімі бойынша ана жне замен екі жылдан арты мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жаза кзделген асааана ылмыс жасаандыы жнінде айыптау бойынша немесе ш жылдан арты мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жаза кзделген абайсызда ылмыс жасаандыы жнінде айыптау бойынша айыпталушыа (сезіктіге) олданылады. Ерекше жадайларда бл блтартпау шарасы екі жылдан арты емес мерзімге бас бостандыынан айыру тріндегі жаза кзделген ылмыстар бойынша да айыпталушыа (сезіктіге) олданылуы ммкін, егер;
1) оны азастан Республикасыны аумаында траты тратын жері болмаса;
2) оны жеке басы аныталмаса,
3) ол брын оан олданылан блтартпау шарасын бзан болса;
4) ол ылмысты іс жргізу органдарынан жасырынан немесе жасырынуа тырысан болса.
амауа алу, баса да блтартпау шараларын олдану сияты, зады
жне длелді болуы тиіс. Блтартпау шарасы ретінде амауа алуды задылыы бл шараны олдану кезінде ІЖК-де белгіленген тртіпті ата саталуы болса, ал оны длелділігі бл шараны ІЖК-ні 139-бабында крсетілген негіздер бойынша ана олдану болып табылады.
Блтартпау шарасы ретінде амауа алуа зада кзделген негіздерді
бірі бар болан жне оны олдану ажет деп тапан жадайда ылмысты іс жргізу органы бл шараны олдану туралы аулы шыарады. аулыда айыпталушыны немесе сезіктіні амауа алуды негізі жне амауа алуды ажеттілігін крсететін себептер баяндалуы тиіс. Бл аулыда амауа алуды длелдігін растайтын істі материалдарын тіркеу талап етіледі.
Тергшеуші немесе анытаушы шыаран амауа алу шарасын олдану
туралы оан тіркелген істі материалдарымен бірге тиісті прокурора жолданады. Бл аулыны прокурор істі материалдары прокуратура келіп тскен кезден бастап алты саатты ішінде арауы тиіс.
Егер сотта істі арау кезінде сотталушыа атысты блтартпау шарасы
ретінде амауа алу мселесі туындайтын болса, сот ол жнінде тараптарды пікірлерін тыдааннан кейін сотталушыны амауа алу немесе оан баса блтартпау шарасын олдану туралы аулы шыарады.
Дріс 9. Таырып: Блтартпау шарасын тотату немесе згерту.
Дріс жоспары:
3. Блтартпау шарасын тотату негіздері.
4. Блтартпау шарасын згерту негіздері.
Негізгі ымдар: блтартпау шарасы.
ІЖК-ні 154-бабында крсетілгендей, блтартпау шарасы оан ажеттілік болмаан кезде тотатылады немесе істі мн-жайыларыны себептеріне байланысты нерлым ата немесе нерлым жеілірек тріне згертіледі. Ол туралы ылмысты іс жргізу органы длелді аулы шыарады.
Прокурор тергеушіге немесе анытау органына блтартпау шарасын тотату жне згерту туралы нсау беруге ылы. Алдын ала тергеу жргізу кезінде прокурор санкцияландыран немесе олданылан, немесе оны нсауы бойынша олданылан блтартпау шарасын прокурорды келісімімен ана тотату немесе згерту ммкін.
Сотта істі арау кезінде блтартпау шарасын тотату немесе згерту ажет болса сот (судья) бл туралы аулы шыарады.
ылмысты іс ысартылан барлы кездерде, сот атау кімін шыаранда немесе жазадан босатып айыптау кімін шыаранда, сондай-а шартты трде жаза кесу арылы айыптау кімі немесе жаза теуді кейінге алдырып айыптау кімі шыарылан болса, бл жадайларды барлыында да блтартпау шарасын олдану тотатылады.
Егер алдын ала тергеу жргізуді барысында айыпталушыа таылан айыптау бойынша ылмысты саралануды заны бас бостандыынан айыру жазасын кздемейтін бабына жатызып згерту ажет болса, брын олданылан блтартпау шарасын оны нерлым жеіл тріне згерту ммкін. Егер айыпталушы алдын ала тергеуді немесе сотта істі арауды объективті жргізідуіне арсы рекеттер жасаан немесе брын олданылан блтартпау шарасын бзан болса,онда ылмысты іс жргізу органы бл айыпталушыа олданылан блтартпау шарасын оны атал тріне згерте алады.
Блтартпау шарасын тотату немесе згерту туралы аулы айыпталушыа, ал тиісті жадайларда жеке кепілдік берген адамдара немесе скери блімні командованиесіне, кмелетке толмаанны ата-анасына, кепіл бергендерге жарияланады. Сонымен атар, тергеуші немесе анытаушы шыаран аулыны кшірмесі прокурора жолданады. Блтартпау шарасы оны ата тріне згертілген жадайда, айыпталушыа бл аулыны шаымдау тртібі тсіндірілуі тиіс.
Дріс 10. Таырып: ылмысты іс жргізу кезінде азаматты талапты оюды тртібі жне оны шешу
Дріс жоспары: