Оршаан ортаа келген зиянды теуді трлері жне оларды ерекшеліктері.
азастан Республикасыны оршаан ортаны орау туралы задары азастан Республикасыны Конституциясына негiзделедi жне «оршаан ортаны орау туралы», «Ерекше оралатын табии айматар туралы», «Экологиялы сараптама туралы» , «Халыты санитарлы-эпидемиологиялы салауаттылыы туралы», «Жануарлар дниесiн орау, сiмiн молайту жне пайдалану туралы» азастан Республикасыны Задарынан, азастан Республикасыны Жер, Орман жне Су кодекстерiнен, азастан Республикасы Президентiнi за кшi бар Жарлытарынан жне оршаан ортаны орау жнiндегi атынастарды реттейтiн баса да задар мен нормативтiк ыты актiлерден трады. Бл орайда «оршаан ортаны орау туралы» Замен реттелмейтiн блiгiнде табии объектiлердi орау мен пайдалану мселелерi азастан Республикасыны тиiстi задарымен жне зге де нормативтiк-ыты актiлерiмен реттеледi. «оршаан ортаны орау туралы» Заы 86-бабыны талаптарын негiзге ала отырып, оршаан ортаны орау туралы задарды бзу салдарынан оршаан ортаа, адамдарды денсаулыына, йымдарды, азаматтарды немесе мемлекеттi млкiне зиян келтiрген зады жне жеке тлалар олданылып жрген задара сйкес зиянды теуге мiндеттi.
Сондытан оршаан ортаны орау туралы задарды бзуа байланысты азаматты iстердi араан кезде соттарды зиянды зардаптарды басталандыы туралы айа беретiн мн-жайларды мiндеттi тртiппен айындап аланы, сондай-а зиян келтiрушiнi, кiннi жне себептiк байланысты бар-жотыын анытайтын шараларды олдананы жн. Зиян келтiрушiнi анытау ммкiн болмаан жадайларда соттар табии ресурстарды меншiк иесiне немесе олданылып жрген задара сйкес оны орау мiндетi жктелген зге де зады иеленушiге жауапкершiлiк жктеуге тиiс (Р Азаматты кодексiнi (бдан рi мтiнде - АК) 917-бабыны 1-блiгi, Р Экология жне биоресурстар министрлiгi 1995 жылы 21 маусымда бекiткен «Табиат орау задарын бза отырып оршаан ортаа келтiрiлген залалды млшерiн анытауды уаытша тртiбiнi» 1.12-тармаы).
Жасалан рекет пен басталан зиянды зардаптарды арасындаы себептiк байланыстарды анытау мндай зардаптар зге факторлардан, оны iшiнде жаратылысты-табиатты факторлардан туындады ма, олар жасалан ы бзушылыа атыссыз басталан, сондай-а жаратылыстану-табиатты факторлар басталан зиянды салдарды сипаты мен клемiне андай дрежеде сер еттi деген мселенi айындауды кздейдi. Жалпы ереже бойынша кiн оршаан ортаа келтiрген зиян шiн млiктiк жауапкершiлiкке тартуа ажеттi негiз болып табылады, бл орайда АК- 917-бабыны 2- тармаына байланысты талапкер зиян келтiрушiнi кiнсiн анытау мiндетiнен босатылады. Сонымен бiрге, соттар кейбiр жадайларда зиян келтiрушiнi кiнсiнi бар- жотыына арамастан, оршаан ортаа келтiрiлген зиян шiн жауапкершiлiк жктеуге жол берiлетiнiн ескеруге тиiс. Р АК- 931-бабыны 1-блiгiне, «оршаан ортаны орау туралы» Заы 86- бабыны 2-блiгiне байланысты ызметi оршаан ортаа ктерiкi ауiппен байланысты болатын зады жне жеке тлалар здерi келтiрген зиянды кiнсiнi бар-жотыына арамастан тейдi. Зады жне жеке тланы ызметi оршаан ортаны орау шiн ктерiкi ауiп келтiре ме деген мселенi сот «Экологиялы сараптама туралы» Заыны 1-бабында келтiрiлген ережелердi есепке ала отырып, рбiр наты жадайда дербес шешедi. оршаан орта шiн ктерiкi ауiп болып табылатын ызметпен келтiрiлген зиян шiн жауапкершiлiктi жктеген кезде соттар Р АК- 931-бабыны 1-блiгiне, «оршаан ортаны орау туралы» Заы 86-бабыны 2-блiгiне байланысты зады жне жеке тлалар здерi келтiрген зиянды теу мiндетiнен, егер зиян жойын кштi немесе жбiрленушi аскйлiгi салдарынан туындаан жадайда босатылатынын ескеруге тиiс. Сондай-а бiрнеше тлалар экологиялы ы бзушылы жасаан кезде келтiрiлген зиян шiн орта не лестiк жауапкершiлiк жктеуге аталан тлаларды бiрлесiп атысуы аныталан эпизодтар бойынша ана жол берiлетiнiн ескеру керек.
Бл жадайда шешiмнi орытынды блiгiнде кiнлi тлаларды iшiнен кiмге орта жауапкершiлiк, кiмге лестiк жауапкершiлiк (оны млшерiн анытай отырып) жктелетiнi крсетiледi. оршаан ортаны орау туралы задарды бзаны шiн млiктiк жауапкершiлiк млшерiн анытаан кезде сот зиян келтiрушiнi млiктiк жадайын назара алуа жне зиянды теу млшерiн, зиянды зады тланы не жеке тланы асаана рекетiмен келтiрiлген жадайларды оспаанда, азайтуа ылы (Р АК-i 935-бабыны 5-блiгi).
Дріс. Жер задарын бзаны шін ыты жауаптылы. Жер ы бзушылыты тсінігі жне рамы.
Жоспар: