Дріс 11. Этнодемографиялы дерістер жне лтаралы келісімні ныаюы

Жоспар

1. 1990 жылдардаы азастандаы этнодемографиялы дерістер

2. Оралмандарды олдау. «Нрлы кш» мемлекеттік бадарламасы

3.Дниежзі азатары рылтайы

азастанны демографиялы мселесі-аза оамыны маызды
мселелеріні бірі. XX асырды екінші жартысында азастанда 5 рет
халы санаы жргізілген:1959,1970,1979,1989,1999жылдары.
Туелсіздік арсаында, яни, 1989 жылы сана бойынша, азатар
республика халыны 39,7%-ын ана рады. азастандаы барлы
халы саны – 16млн 475 мы болса, оны 6млн 535 мыы ана аза
лты еді. Бл крсеткіш жерімізді мекедеп отыран халыты жартысынан астамы зге лт екенін крсетті. азастанда ткен асырдаы
80-жылдарды соы мен 90-жылдарды басыда экономикалы дадарысты тередей тсуі салдарынан халыты трмыс дрежесі тмендеп, демографиялы жадай едуір нашарлады. Халы саныны суі
те баяу жруде. Оан эмиграция, туу дегейіні тмедеуі жне мір
сру затыыны ысалыы сер етуде. 90-жылдардан бастап жаппай миграция мен туу дерісіні крт тмендеуінен 2 млн-а жуы
халымыздан айырылды. Брын, 1970-1980 жылдарда да азастана келушілерден кетушілерді саны басымыра боланымен, халыты табии суі оларды орнын толытырандытан, еліміздегі халы саны азаймай, едуір сіп отыран болатын. 1959 жылы 9,3 млн болса, 1970 – 1989 жылдар арасында 13 млн-нан 16 млн-а дейін сті. 90 жылдардан бастап кшті эмиграциялы озалысты, яни саны кбейген кшіп кетушілерді орнын халыты арыны тмендеген табии суі толытыра алмады. азастандаы трындар саны 1989-1992 жылдар аралыында 0,7%-а ссе, кейінгі жылдарда крт кеми бастады. 1991 жылдан бастап миграцияда жаа былыс ТМД елдерінен жне алыс шетелдерден аза лты кілдеріні келе бастааны крініс берді.1991 - 1992 жылдары Моолиядан – 41 мы аза келді.1993жылы(Миграция департаментіні крсеткіші бойынша) алыс шет елдерден 23мынан аса аза келген. Ресейден, Прибалтикадан, Украинадан, Закавказьеден, Тжікстаннан 50мыа жуы аза елге оралды.1991-1995 жылдарды арасыда республикадан кеткендерді саны келгендерден 1 млн-а жуы жне жыл сайын сіп отырды. Осы жылдары азастана кшіп келгендерді саны 2240,8 мы адам болса,кеткедері 32210, 3-тен асып кетті. Кетушілерді лтты-этникалы рамы жаынан кбі орыстар – 52,3%, украиндар – 7,2%, белорусьтар1,4%.Алыс шетелге кетушілерді рамында немістер – 78%, орыстар – 13%,украиндар — 3%, еврейлер мен гректер — райсысы 1%-дан.Осындай миграциялы дерістерді нтижесінде республиканы лтты рамыда згерістер жрді. Оларды е бастысы зіні Отаныда, туан жерінде жарты асырдай азшылыа айналып, талай демографиялы апаттарды басынан кешірген азатар кп лтты халыты енді басым кпшілігіне айналды.

Дріс 12. оамды-саяси дамудаы ала басулар.

Жоспар

1. азастан Республикасыны оамды-саяси дамуы.

.

азастан Республикасыны егемендігіні жариялануы жне мемлекеттік туелсіздік алуы, бірпартиялы ктемдікті жне социалистік саяси жйені ыдырауы демократиялы принциптер негізінде ызмет жасайтын сан алуан саяси партиялар мен оамды бірлестіктерді ызметіне жол ашты. Кппартиялы жйеге тумен республика халытарыны масат-мдделерін, талап-тілектерін жзеге асыру жолында ызмет жасаан саяси партиялар алыптасты. Жаадан рылан оамды бірлестіктер мен саяси партиялар оамды-саяси мірді демократияландыру, саяси р алуанды, халыты р трлі леуметтік топтарыны мдделері мен ытарын орау, траты леуметтік-экономикалы дамуа ол жеткізу масатында кеінен ызмет жасады. 1990 ж. 1 наурыза арай республикада 100-ге жуы оамды йым ызмет істеп трды.

1991 жылы тамыз айында Мскеуде мемлекеттік ткеріс жасау рекеті болды. Оан КОКП Орталы Комитетіні кейбір жетекшілері атысты. Мны зі партияны, оны басшы органдарыны беделін тсірді. Бл жадай азастан Компартиясыны жмысына теріс серін тигізді. Сйтіп, 1991 жылы ыркйек айында ткен республика Компартиясыны ттенше съезінде оны ызметі тотатылды. зін Компартияны ісін жаластырушымыз деп санайтын азастан социалистік партиясы рылды. Оны рамында сол кезде 50-60 мы мшесі болды. 1992 жылы наурызда азастан социалистік партиясыны кезекті съезі тті. Съезд республикадаы саяси, леуметтік-экономикалы жадай жне партияны таяудаы міндеттері, партияны бадарламасы мен жарысына згерістер мен толытырулар енгізу сияты мселелерді талылады.

1991 жылы азанда жетекшілері О.Слейменов пен М.Шаханов болан азастан Халы Конгресі партиясы рылды. Сондай-а, біратар коммунистер брыны азастан Коммунистік партиясыны ызметін айтадан алпына келтіруге рекет жасады.

Барлы саяси партиялар мен оамды озалыстарды алдында тек демократиялы жолмен, Конституция талабына сай ызмет ету масаты ойылды. Олар парламенттік партиялара айналу, сайлаушыларды кп дауысына ие болу шін крес жргізді. Бл саяси партиялар мен оамды озалыстар тек ыты жадайда зара тсінісу, келісу арылы байланыс жасап отыруа тырысты.

айта ру жадайында азастанны оамды йымдарында да сапалы жаа згерістер іске асты. 1991 жылы азан айында азастан комсомолыны кезектен тыс ХІІІ съезі болып тті. Съезд делегаттары республика комсомолын азастанны жастар одаына ауыстыру жнінде шешім абылдады. Оны алдында республика жастарыны ытары мен мдделерін орау міндеті ойылды.

Осы кезде ксіподаты жергілікті, сіресе, бастауыш йымдарыны рлін ктеруге ерекше мн берілді. Олар здеріні мшелерінен жиналан аржыларды йым ажетіне жмсауа толы ерік алды. азастан Орталы ксіпода комитеті жне облысты ксіпода комитеттері салалы ксіпода Кеестері болып айтадан рылды. Соы жылдардаы ксіпода йымдарыны негізгі ол жеткен табысы – ол р трлі саяси жне мемлекеттік йымдардан туелсіздік алды. Бара халыты мддесін орауда олар кптеген леуметтік-экономикалы мселелерді мемлекеттік жне шаруашылы органдарымен те дрежеде келісе отырып шеше алатын жадайа олдарын жеткізді.

Сондай-а бл жылдары йелдер кеесіне балама йымдар деттен тыс тменнен пайда болды. Солдат аналарыны комитеті, азастан мсылман йелдеріні лигасы, кп балалы аналар, жанялар одаы, “Айша”, “А отау” жне Іскер йелдер ауымдастыы рылды. Сйтіп, республикада 1991 жылы барлыы 120-дан астам дербес оамды негізде бірлестіктер жмыс істеді.

Бл жоарыда аталан фактілерді барлыы ХХ . 80-ші жылдарды 2-ші жартысында оамды айта ру барысында азастанны оамды-саяси мірінде демократиялы атынастарды ке ріс ала бастаанын крсетеді.

оамды-саяси озалыстарды ішінен «Азат» (1990 ж. 1 шілде), «Поколение» (1992 ж. 24 араша), «Лад» (1993 ж. мамыр), «Азамат» азаматты озалысы (1996 ж. 20 суір) ке клемді ызметімен ерекшеленді. азастанда оамды бірлестіктерді алыптасуыны келесі кезеінде азастанны либералды озалысы (1997 ж. мамыр), «азастанны болашаы шін» (1998 ж. апан) жастар озалысы, «азастан – 2030 шін» (1998 ж. 6 азан) оамды озалысы, «рлеу» (1998), «А жол» оамды озалыстары (1998), азастанны демократиялы тадауы оамды бірлестігі (2002), т.б. рылды. 1989-1994 ж. аяында азастанда 500-ге жуы оамды бірлестік Р ділет министрлігінде тіркелді. 1998 ж. оларды саны 1500-ден асты, ал 2001 жылды аяына арай елде 1700-ден астам ресми тіркеуден ткен оамды бірлестік ызмет жасады.

азастан Республикасы туелсіздік аланнан кейін елде кппартиялы жйе алыптасты. азастанны социал-демократиялы партиясы (1990 ж. 26 мамыр), азастанны социалистік партиясы (1991 ж. 7 ыркйек), азастан халы конгресі партиясы (1991 ж. 5 азан), азастанны республикалы («Азат») партиясы (1991 ж. 4 ыркйек, 1999 ж. 29 мамырда «Алаш» лтты партиясы болып згерді), азастан коммунистік партиясы (1991 ж. азан), азастан халы бірлігі партиясы (1993 ж. 6 апан), азастан халыты-кооперативтер партиясы (1994 ж. 15 желтосан), азастан дуірлеу партиясы (1995 ж. 27 атар), азастанны демократиялы партиясы (1995 ж. 1 шілде), Республикалы ебек саяси партиясы (1995 ж. 18 ыркйек), т.б. рылды.

Кппартиялыты ыты жаынан реттеу азастан Республикасы Конституциясыны 5 бабында, сондай-а, азастан Республикасыны «оамды бірлестіктер туралы» (31.5.1996) жне «Саяси партиялар туралы» (2.7.1996) Задарында амтамасыз етілді. азастанны кппартиялы жйе дамуыны келесі кезеінде азастанны азаматты партиясы (1998 ж. 17 араша), азастан республикалы халыты партиясы (1998 ж. 17 желтосан), азастанны аграрлы партиясы (1999 ж. 6 атар), Республикалы «Отан» партиясы (1999 ж. 19 атар), «Азамат» демократиялы партиясы (1999 ж. 27 наурыз), азастан йелдеріні демократиялы паартиясы (1999 ж. 21 маусым), азастан патриоттарыны партиясы (2000 ж. 1 шілде) рылды. 2002 жылды 2-ші жартысында азастанны бірлескен демократиялы, азастанны «А жол» демократиялы партиясыны рылтай съездері болып тті. 2002 ж. 15 шілдеде абылданан «Саяси партиялар туралы» жаа зада саяси партияларды ыты негіздері, оларды ытары мен міндеттері, ызметіні кепілдіктері белгіленді, саяси партияларды мемлекеттік органдармен жне баса йымдармен атынастары реттелді. Кппартиялы институтыны пайда болуы елде азаматты оам орнатуды маызды белгілеріні бірі. Бл оамны саяси жйесіні тиімділігін, елде демократияны орныанын, саяси ытарды амтамасыз етілгенін длелдейді. 2002 ж. елімізде 16 партия тіркелді.

«Саяси партиялар туралы» Заа 2002 ж. згертулер енгізілуіне байланысты, 2003 ж. азастанны азаматты партиясы, азастанны аграрлы партиясы, азастанны «А жол» демократиялы партиясы, азастан коммунистік партиясы, Республикалы «Отан» саяси партиясы, азастан патриоттарыны партиясы, азастан социал-демократиялы «Ауыл» партиясы айта тіркеуден тті.

азастандаы саяси партиялар мен оамды бірлестіктер леуметтік ділдік, демократиялы ыты мемлекет пен азаматты оам, лтаралы жне азаматты келісім орнатуа жрдемдесіп, азастанны траты дамуына, зекті оамды мселелерді шешілуіне лесін осып келеді. Саяси партияларды кпшілігі Республика президентіні алан баытын, оны жргізіп отыран саясатын жатайтындар болып саналады.

азастанны туелсіздікке ол жетуімен аза халыны рухани мірінде жаа мдени процестер кеінен ріс алды. Халыа білім беру, ылым мен мдениет з дамуыны даыл жолына шыты. Олар брыны Кеес Одаы кезеіндегі партиялы идеология мен саяси аидаларды ыспаынан тылды.

тпелі кезені иыншылытарына арамастан азастанда білім жйесінде кптеген о згерістер орын алды. Соы жылдары оу мазмны згерді, білім стандарттары жасалды, оытуды жаа дістемесі енгізілді. Бірыай орта мектептермен атар гимназиялар, лицейлер, жеке жне авторлы мектептер ашылып, жмыс істей бастады. Кптеген жаа оулытар шыарылды. Мектептерде брын КСРО тарихы оытылып келсе, енді аза халыны з тарихы тере талданып оытылатын болды.

азастанны Білім жне ылым министрлігіні мліметтері бойынша 2000/2001 оу жылында елде жалпы білім беретін мектептерді саны 8007 болан. Оларды 3545-і (44,2%) аза, 2356-сы (29,4%) орыс, 13-і йыр, 81-і збек, 3 тжік, 1 украин мектебі. Соы жылдары республикада аза тілінде оитын оушыларды саны едуір артып, 2003 жылы олар барлы мектеп оушыларыны 54,4%-ін амтыан. Республика мектептерінде техникалы апаратты жне телекоммуникациялы технологияларын енгізуде де о адамдар ріс алды. 2001 жылы орта білім беру жйесін апараттандыруды бірінші кезеі негізінен аяталды, нтижесінде 58 оушыа бір компьютерден келген. “Интернет-мектепте” бадарламасы аясында 1414 оу орны, оны ішінде 868 ауыл мектебі апарат желісіне осылан. Жалпы білім беретін мектептерді «интернеттендіру» жніндегі жмыстар белсенді трде жаластырылып келеді. Бгінде интернет жйесіне ауыл мектептерін осанда, мектептерді 95 % осылды.

Туелсіздік алан жылдар ішінде 388 мектеп пайдалануа берілді. Соы он жылда (1997-2007 жж.) білім саласын мемлекеттік аржыландыру клемін 6,7 есе арттыруа ол жеткізілді. (Туелсіздікті 16 жылдыына арналан салтанатты жиналыстаы Р Президенті Н.Назарбаевты сзінен. /Егемен азастан. 15.12. 2007 ж.).

Жылма жыл малімдерді жалаысы 30 пайыза ктеріліп келеді. 2006 жылдан бері жоары оу орындарыны тадаулы 200 оытушысына конкурсты негізде ны 15 мы АШ долларына те «Жоары оу орныны здік оытушысы» гранты тапсырылып жр. Жыл сайын республикалы бюджет аржысыны есебінен 30 мынан астам педагогты айта дайындытан туі мен біліктілігіні арттырылуы жзеге асырылуда.

Еліміз егемендік алан жылдары жоары жне орта арнаулы білім беретін оу орындарында да бірсыпыра жаа згерістер орын алды. Республиканы жетекші оу орындары - л-Фараби атындаы аза лтты университеті, Абай атындаы Алматы университеті, аза лтты техникалы университеті жне басалар азастанны туелсіз ішкі жне сырты саясатын жргізуге абілетті маман кадрлар даярлайтын жаа факультеттер ашты. Тркістандаы Ахмет Яассауи атындаы халыаралы аза-трік университеті, Сырты істер министрлігі жанынан Дипломатиялы Академия ашылып, жмыс істеп жатыр. 1997 жылы республикада мемлекеттік 53 жоары білім беретін жне 40-тан астам жеке меншік жоары оу орындары жмыс істеді. 2002 жылы мемлекеттік жоары оу орындары 47-ге дейін азайды, оан керісінше мемлекеттік емес жоары оу орындарыны саны 160-тан асты. 2003 жылы азастан Білім жне ылым министрлігіні шешімімен 43 мемлекеттік, 130 жеке жоары оу орындары алдырылды.

азастанны туелсіздік алуымен байланысты халыа білім беру саласында халыаралы арым-атынас кеейді. Бгінгі кндері мыдаан оушылар, студенттер жне аспиранттар оуларын шет елдерде жаластырып жатыр. Осы масатта азастан Президенті жанынан “Болаша” бадарламасы бойынша арнаулы ор рылып, республиканы жоары оу орындарынан жыл сайын жздеген студент шетелдерге, соны ішінде АШ-а, лыбританияа, Францияа, ытайа, Тркияа жне т.б. жерлерге оуа жіберіледі. азастан мемлекет есебінен жылына 3 мы студентті лемні 25 университетіне оуа жіберуде. Соы 13 жылда 2 мы азастанды шетелдерді жоары оу орындарында білім алыпайтты (Егемен азастан, 27.11.2007). Бгінде жалпы саны 20 мынан асатын азастанды шетелдерде білім алуда. Олар азастанны кадрлы леуетіні перспективалы негізі болады (Егемен азастан. 15.12.2007).

2000 жылдан бастап азастанды ылымды аржыландыру 7 есеге артты. Бгінде азастанда бір мы жмыс істеушіге 3 алымнан келеді, ал енді Ресейде бл крсеткіш 7,5-ке, ЕО-да – 5,8-ге, АШ-та – 9,3-ке те. Бізді дегейді орташа еуропалы дегейге дейін ктеру шін біз ылымды аржыландыруды 2012 жылы 25 есе лайтып, оны жылына 350 миллиард тегеге дейін жеткізуді жоспарлап отырмыз (Р Президентіні Интернет-конференциясы. Егемен азастан, 8.06.2007). Сондытан да бгінде ылым жне білім беру салаларында жоары азастанды стандарттара ол жеткізу шін барлы жадайлар жасалуда. ылымды дамытуда біратар басым баыттар белгіленді. Астанада арнаулы ылыми зертханалар рылды.

Кейінгі жылдары дебиет пен лтты тілді мртебесін ктеруде біратар шаралар іске асырылуда. 30-шы жылдары нубетке, жазысыз жазаа шыраан алымдарды, жазушыларды, мамандарды атау жзеге асты. А.Байтрсыновты, М.Жмабаевты, М.Дулатовты, Ш.дайбердиевті, .Бкейхановты, Х.Досмхамедовты, Ж.Аймауытовты жне басаларды кітаптары жары крді. Іс жргізуді аза тіліне кшіру жнінде жан-жаты шаралар белгіленіп, олар жзеге асырылуда. Барлы жоары жне арнаулы оу орындарында аза тілінде оыту блімдері ашылды.

Экономикалы иындытара арамастан республикада мемлекеттік театрларды бірде-бірі жабылан жо. айта жаадан Ккшетауда азаты музыкалы драма театры, Батыс азастан облысында мдениет институты, Мдениет министрлігі жанынан крделі мдениет мселелері бойынша ылыми орталы ашылды. нерде менеджментті тиімді лгілері мірге келді. Мысалы, Айман Мсаходжаева "Солистер академиясы" оркестрін йымдастырып, бкіл музыкалы білім беруді айта ру жнінде тымды жмыс жргізді. Соны нтижесінде 1998 жылы Астана аласында тыш рет лтты музыка Академиясы рылды. Жния убкірова музыкалы мектепті негізінде колледж, ал жазушы бдіжміл Нрпейісов “ПЕН-клубын” ашты. Осыны брі нер саласындаы дарынды адамдарды з идеяларын жргізу шін тиімді де пайдалы нысандар тауып жатанын крсетеді.

Мдениетті дамытуда жоары ксіби мдениет кадрлары мен мамандарды атаратын рлі зор. Осы жадайды ескере отырып, мдениет саласына ажетті кадрларды дайындау ісі республиканы 5 жоары 39 орташа арнайы оу орындарында жзеге асырылып келеді.

Елімізді мдениеті мен рухани рлеуіне Президент Н..Назарбаевты 2000 жылды – Мдениетті олдау жылы деп жариялауыны лкен маызы болды. Бл жылы мдениет мекемелерін дамытуа, оларды материалды базасын ныайтуа баытталан едуір жмыстар атарылды. 727 мдениет мекемелері жаадан ашылды. Оларды атарында Астанада, Петропавлда, Оралда, скеменде жне Тркістан аласында ашылан театрлар бар. Мдениетті олдау жылыны шарытау шегі Тркістан аласыны 1500 жылды тойын тойлаумен сабатас келді. Бл лкен тойды дайындау жне ткізу барысында Клтбе, Отырар, ожа Ахмет Яассауиді кесенесі, зірет Слтан мемлекеттік тарихи-мдени орыы т.б. нысандар айтадан жаыртылды. 2002 жылы Тараз аласыны 2000 жылдыы ЮНЕСКО дегейінде атап тілді.

азастан туелсіздік аланнан бері аз уаытты ішінде лтымызды мдениетін тек з елімізде ана емес, сонымен атар бкіл лемге таныта бастады. 1995 жылы ЮНЕСКО ауымында лы Абайды 150 жылдыы, ал 1997 жылы Мхтар уезовты 100 жылды мерейтойлары, 1996 жылы 1916 жылы лт-азатты ктерілісіні 80 жылдыы, дарынды аын, халытар достыын жырлаушы Жамбыл Жабаевты 150 жылды мерей тойын тойлау елімізді тарихындаы жарын оиа болды. Елімізді Президенті жарлыымен 1997 жыл жалпылтты татулы жне саяси уын-сргін рбандарын еске алу жылы деп жарияланса, 1998 жыл – Халы бірлігі мен лтты тарих жылы деп атап тілді. Тарих жылы 23 ірі-ірі ылыми форумдарды ткізілуімен ерекшеленді. Соны ішінде Республика лтты ылым академиясы тарихында тыш рет АШ, Ресей, ытай, збекстан, ырызстан, Тркия, Жапония алымдарыны атысуымен отанды тарих проблемаларына арналан арнайы сессия ткізілді. Сондай-а, “Жібек жолы жне азастан”, “А.Байтрсынов - алым, аартушы, оам айраткері”, “азастанмен шекаралас ауматарды тас дуірі” сияты халыаралы жне кптеген республикалы ылыми конференциялар жоары дегейде йымдастырылды. Республиканы барлы облыстарына, сондай-а, крші елдерді шекаралас аудандарына ірі-ірі 24 ылыми экспедициялар аттандырылды. Сонымен атар Отстік азастан мен Жетісу ірінде, Ордабасы тарихи-мдени аймаында, Орталы азастан аумаында археологиялы зерттеулер жргізілді.

азастан Республикасы Президентіні Жарлыымен 1999 жыл - рпатар бірлігі мен сабатастыы жылы деп жарияланды. Осымен байланысты ткен асырлардан жеткен орасан зор мдени-тарихи мраны сатап, оны жинатап келешек рпаты игілігіне айналдыру міндеті ойылды. йткені елімізді аумаында 25 мынан астам тарихи-мдени объектілер бар, оларды 8 мынан астамы мемлекетті орауына алынып, 10-ы ЮНЕСКО-ны Бкіл дние жзілік мраларды сатау орталыыны жасалан тізіміне енгізілген.

азастан полиграфиялы баспаларынан тарихи-мдени мраларды, лем дебиетіні е здік лгілерін жарыа шыару жандана тсті. Соы жылдары “азастан лтты энциклопедиясыны” 10 томы, Н..Назарбаевты “асырлар тоысында”, “Сындарлы онжылды” т.б. ебектері, 10 томды “Тарихи жне мдени ескерткіштер” жинаы, Мстафа Шоай шыармаларыны екі томдыы, ытай мрааттары негізінде аза тарихына арналан бес кітап, бес томды азастан тарихыны ш томы жары крді. аза халыны 125 томды ауыз дебиетін, “Алаш мрасы” атты кп томды серияларын, .Марлан ебектеріні 14 томдыын, М.уезов, С.Манов, .Мсірепов, .Мстафин таы да баса аза дебиеті классиктеріні кп томды серияларын басып шыару ола алынды.

Алдаы кезеде республика мдениетін дамыту шін барлы ммкіндіктерді барынша пайдаланып, оан олайлы жадай жасау міндеті тр. Осыан байланысты Президент Н..Назарбаев “Ішкі жне сырты саясатты 2004 жыла арналан негізгі баыттары” Жолдауында мдениетті дамытуды наты жолдарын “Мдени-тарихи мраны сатау” деген блімінде ерекше атап крсетеді. Онда мынадай наты міндеттер ойылан:

Біріншіден, халыты орасан мол мдени мрасын, соны ішінде осы заманы лтты мдениетін, фольклорын, дстрлері мен салттарын зерделеуді бірттас жйесін жасау.

Екіншіден, лтты тарих шін ерекше маызы бар елеулі мдени-тарихи жне сулет ескерткіштерін алпына келтіруді амтамасыз ету.

шіншіден, лтты дебиет пен жазуды сан асырлы тжірибесін орыту жне кеейтілген кркем, ылыми, мірбаянды дестелер жасау.

Тртіншіден, мемлекеттік тілде лемдік ылыми ойды, мдениет пен дебиетті здік жетістіктері негізінде гуманитарлы білім беруді толымды орын жасау.

орытып айтанда, мны барлыы елді экономикасы оала бастаан тста дебиет пен мдениет, жалпы руханият мселелеріне айрыша назар аударатын кез келгендігін, елімізді болашаы мдени дамумен байланысты екендігін крсетеді.