ДЕМОКРАТИЯ: МСЕЛЕЛЕРІ МЕН КЕЛІСПЕУШІЛІКТЕР
1. азастандаы демократиялы рылыса ту кезедері.
2. ТМД – даы лтаралы келіспеушілік мселелері.
3. Жаа діндер мен секталарды таралуы.
4. алыптасан саяси мдениетті азастандаы демократияа сері.
5. Саяси келіспеушілік: алай шешуге болады жне оамдаы келісімді алай сатауа болады?
6. Сайлау: саяси текетірес пе, лде ркениетті деріс пе?
7. Сайлауалды гіт-насихат: барлы дістер адал ма?
8. кімет жне оппозиция: диалог ммкін бе?
9.Саясат мораль айырмашылытары, ерекшеліктері.
10. Саясат жне адамгершілік бір атара оюа бола ма?
Саясаттану пнінен реферат таырыптары
1. Саясатты леуметтік-гуманитарлы білімдер жйесіндегі орны
2. Орта асырлы Шыыстаы саяси ойлар: л-Фараби, Низами, лішер Науаи
3. азастандаы саяси ойларды алыптасуы мен дамуы
4. азастан оамын, саяси жйені реформалау жадайындаы салыстырмалы саясаттануды рлі
5. Саясат нер ретінде
6. Мемлекеттік билік саяси билікті жоары формасы ретінде
7. Саяси билікті легитимдік типтері
8. лт саясаты мемлекеттік саясатты маызды рамдас блімі ретінде
9. азастан халытары Ассамблеясы жйелі оамды саяси институт ретінде
10. азастан кпконфессионалды оам ретінде
11. азастанды конфессия аралы келісім тжірибесі
12. азіргі саяси жйелер
13. Мемлекетті мні жне оны шыуы
14. Мемлекетті белгілері, оны ызметтері мен масаттары
15. Мемлекеттік жйелерді типологиясы
16. азіргі мемлекет жне оны ерекше белгілері
17. Азаматты оам идеяларыны пайда болуы мен дамуы
18. леуметтік мемлекетті ызметтері
19. Мдделі топтар: ымы, ызметтері, типологиясы
20. ысым жасаушы топтар. Лоббизм саяси феномен ретінде
21. азастанды демократия моделіні ерекшеліктері
22. Саяси партиялар генезисіні кезедері: аристократиялы йірмелер, саяси клубтар, баралы партиялар
23. Партияларды типологиясы
24. Партияларды типтеуді лшемдері (критерийлері)
25. Бірпартиялы, екіпартиялы, кппартиялы
26. оамды йымдар мен озалыстар. азастан оамыны саяси міріндегі оамды озалыстарды орны мен рлі
27. Саяси партиялар мен оамды озалыстар арасындаы зара арым-атынас мселелері
28. Тоталитаризм, оны негізгі типтері мен трлері
29. Тоталитарлы режимні саяси практикасы
30. Авторитаризм саяси режим формасы ретінде
31. Демократияны жалпылы принциптері мен институттары
32. Саяси мдениет тжырымдамалары
Тест сратары
азіргі адамны ажеттілігін жне сонымен бірге талап-тілегін орындауа жадай жасайтын не?
А) оам;
В) Саясат;
С) Саяси мдениет;
Д) Партия;
Е) Демократия.
2. Жасырынан сзді табыыз: «.... лы болан жадайда ана адам еркін бола алады» Цицерон.
А) Мемлекетті;
В) Заны;
С) Халыты;
Д) ыты;
Е) Демократияны.
3. Демократия толындары туралы айтанда андай негізгі идея баыт бола алады?
А) Мемлекеттерді болашаы – демократиялы дамуа тыыз байланысты;
В) Демократияны басты жетістігі – оны дамыан саяси жйе екендігі;
С) Демократияны басты кемшілігі – оны дамымаан саяси жйе екендігі;
Д) Демократия – азіргі тадаы е тиімді басару трі;
Е) Демократия – азіргі тадаы е ауіпті басару трі.
4. Парадигма ымын ХХ асырды 20-жылдарында ылыми дебиетке алаш енгізген американ философы - ...
А) Л. Фон Борталанфи;
В) Г. Кун;
С) Т. Парсонс;
Д) Д. Истон;
Е) Г. Алмонд.
5. оамны саяси жйесі «...........» жне «..........» жадайында жмыс жасайды.
6. Саяси билікті жзеге асыруа жадай жасайтын саяси механизмдер жне институттар жиынтыы алай аталады?
А) Саяси режим;
В) Саяси жйе;
С) Саяси рдіс;
Д) Саяси мдениет;
Е) Мемлекет.
7. «Саясат – оамдаы ндылытарды билік арылы реттеу» Авторы кім?
А) Д. Истон;
В) А. Бирс;
С) В. И. Ленин;
Д) К. Фримен;
Е) Г. Лассуэл.
8. Бихевиоризмні негізін алаушы кім?
А) Р. Михельс;
В) М. Вебер;
С) Ш. Л. Монтескье;
Д) Г. Алмонд;
Е) Г. Лассуэл.
9. Саяси ілім тарихында алаш рет ай ойшыл мемлекеттік басару трлерін жіктеді?
А) Сиддартха Гаутама;
В) Конфуций;
С) Лао-цзы;
Д) Платон;
Е) Аристотель.
10. Ж. Ж. Руссоны пікірінше адами ндылытар тек не пайда боланнан кейін алыптасан?
А) Мемлекет;
В) Саясат;
С) Демократия;
Д) Билік;
Е) оам.
11. Е алаш ай ойшыл адамгершілікті саясаттан бліп арастыран?
А) Ф. Аквинский;
В) бу Насыр л-Фараби;
С) Н. Макиавелли;
Д) Абай;
Е) Ж.Ж. Руссо.
12. Динамикалы саяси тратылы нені білдіреді?
А) Мемлекетті маыздылыын;
В) Халыты маыздылыын;
С) Мемлекет пен халыты бірлігін;
Д) Демократияны маыздылыын;
Е) оамны здіксіз дамуын.
13. Экстрозады трасызды ай тарапта пайда болады?
А) Сырты саясатта;
В) Ішкі саясатта;
С) Сайлау кезінде;
Д) Соыс кезінде;
Е) Реформа кезінде.
14. оамда андай саяси режим екенін андай параметрлер арылы анытауа болдады?
А) Билік шін крес, саясата кпшілікті атысуы жне саяси ндылытар;
В) Билік шін крес, саяси идеология жне плюрализм;
С) Билік шін крес, саяси жйе жне саяси рдіс трі;
Д) Билік шін крес, сз бостандыы жне азаматты оам жадайы;
Е) Билік шін крес, сайлау жне адамны ыы мен бостандыы.
15. «Демократияны шінші толыны» тжырымдамасыны авторы кім?
А) . Кекілбаев;
В) Н. . Назарбаев;
С) А. де Токвиль;
Д) С. Хантингтон;
Е) К. Хаусхофер;
16. Р Президентіні 2005 жылы Халыа Жолдауында ктерген ерекше идея не?
А) «Демокартия бізді даму жолымыз емес, масатымыз»;
В) азастанны Орталы Азия барысына айналуы;
С) Орталы Азия йымын ру;
Д) Мемлекетке ауіп тудыратын терроризммен, экстремизммен жне наркотрафикпен крес;
Е) Жастара байланысты «Жасыл ел» бадарламасын ру.
17. Тмендегі крсетілген нсаларды айсысы саясаттануды ызметіне жатпайды?
А) Гносеологиялы;
В) Саяси жйені рационализациялау;
С) Танымды ызметі;
Д) Саяси леуметтендіру;
Е) Болжам жасау ызметі.
18. Тоталитаризмні негізгі трлері:
А) Коммунизм, социализм;
В) Коммунизм, фашизм, диктатура;
С) Коммунизм, фашизм, национал-социализм;
Д) Фашизм, социализм, сталинизм;
Е) Фашизм, национал-социализм, сталинизм.
19. Саясаттану ай ылымдар жйесіне жатады?
А) Гуманитарлы;
В) оамды;
С) Жаратылыстану;
Д) Халыаралы;
Е) Жас ылым.
20. Билік пен саясатты ерекше рух (кш) жаратан деп тсіндіретін ай парадигма?
А) леуметтік;
В) Рухани;
С) Теологиялы;
Д) Геосаяси;
Е) Психологиялы.
21. оамдаы адамдарды леуметтік жадайы мен оны саясата сер етуін зерттейтін діс алай аталады?
А) леуметтанулы;
В) Антропологиялы;
С) Психологиялы;
Д) Салыстырмалы;
Е) Бихевиористтік.
22. азастанда саясаттану ай жылдан бастап оытыла бастады?
А) 1989 ж.;
В) 1990 ж.;
С) 1991 ж.;
Д) 1992 ж.;
Е) 1993 ж.;
23. Билік дегеніміз не?
А) сер ету;
В) Ыпал ету;
С) Мжбр ету;
Д) Пайдалану;
Е) орау.
24. Билікті объектісі мен субъектісі ай жадайда орын ауыстырады?
А) Билік ауысанда;
В) Саяси шешімдер абылдананда;
С) Саяси режим ауысанда;
Д) Демократия кезінде;
Е) Ешашанда
25. Ежелгі ндістанда еркін ебекшілерді алай атаан?
А) Шудралар;
В) Кшатрийлер;
С) Вайшийлер;
Д) Брахмандар;
Е) Ведалар.
26. Анархизмні негізін алаан кім?
А) Сиддхартха Гаутама;
В) Конфуций;
С) Лао-цзы;
Д) Платон;
Е) Аристотель.
27. Ф. Аквинский ыты андай трлерге блген?
А) Позитивті, діни, саяси;
В) Позитивті, мгілік, діни;
С) Позитивті, мгілік, табии;
Д) Мгілік, табии, оамды;
Е) оамды, саяси, табии.
28. Е алаш ай ойшыл мемлекеттік билікті тарматарын крсеткен?
А) Дж. Локк;
В) Н. Макиавелли;
С) Т. Гоббс;
Д) Ж.Ж. Руссо;
Е) Ш. Л. Монтескье.
29. Саясатты бір жаынан ділеттілік деп, екінші жаынан келіспеушілік деп атаан ойшылды табыыз.
А) К. Фримен;
В) А. Бирс;
С) Г. Моска;
Д) М. Дюверже;
Е) Н. Макиавелли.
30. Демократия гректі ........... жне ........... сздерінен шыан.
31. оамны барлы салаларын толыымен амтамасыз етіп, билік жргізеді...
А) Тоталитаризм;
В) Авторитаризм;
С) Демократия;
Д) Монархия;
Е) Діни мемлекет.
32. Элитаны басты ерекшеліктері - ...
А) Байлы, билік, танымалды;
В) Байлы, билік, білімділік;
С) Билік, танымалды, білімділік;
Д) Билік, байлы, ксемділік;
Е) Даналы, байлы, билік.
33. Саяси себептермен жеке адамдарды, кпшілікті орыту, жазалау масаттарындаы ылмысты рекет - ...
А) Экстремизм;
В) Соыс;
С) Терроризм;
Д) Революция;
Е) Трайбализм.
34. .......... – кп лтты мемлекетте аз лт кілдеріні блек мемлекет болып блініп шыуа немесе автономия руа мтылуы.
35. Мемлекетті негізгі ызметі заны стемдігін амтамасыз етуге баытталан трі:
А) ыты мемлекет;
В) леуметтік мемлекет;
С) Конституциялы монархия;
Д) Республика;
Е) Демократиялы мемлекет.
36. Мемлекеттерді жне баса халыаралы субъектілерді лемдік сахнадаы іс-рекетіні жиынтыы алай аталады?
А) Халыаралы атынастар;
В) Халыаралы саясат;
С) лемдік саясат;
Д) Жаандастыру;
Е) лемдік даму.
37. з халыны, мемлекетіні масат-мддесін сезініп, біліп, оны іске асыруа тырысушылыты ............. ............ деп атаймыз.
38. Дстрлік оамнан азіргі оама туді, соан бейімделуді негізгі трт ыры бары сізге млім. Тмендегі нсалардан сол ырлара жатпайтын нсаны табыыз.
А) рылымды бейімделу;
В) Азаматты;
С) Саяси атынасу;
Д) Жаашыл адам;
Е) азіргі адам.
39. Дау-жанжала атысушы жатарды зара кешірімділік білдіріп, ымыраа келу алай аталады?
А) Компромисс;
В) Келісім;
С) Ммілелік;
Д) Консенсус;
Е) Татуласу.
40. Блік деген ай саяси терминні негізінде жатыр?
А) Партия;
В) Бихевиоризм;
С) Парламент;
Д) Плюрализм;
Е) Автономия.
41. Р мемлекеттік билік механизмдерін тарату жйесінде Маслихатты ай билік тармаына жатызамыз.
А) За шыарушы;
В) Атарушы;
С) Сот;
Д) Жергілікті басару органы;
Е) Сайлаушы орган.
42. Саяси режим, саяси жйе жне саяси рдіс – шеуіні арасындаы айырмашылыты крсетііз.
43. «Тоталитаризм» терминін саясата енгізген кім?
А) И. Сталин;
В) А. Гитлер;
С) Б. Муссолини;
Д) Х. Арендт;
Е) К. Маркс.
44. азастандаы саяси партиялар ресми трде тіркелуі шін міндетті анша мшесі болуы ажет.
А) Электоратты 50 % болуы керек;
В) 5 мы мшесі болуы керек;
С) 50 мы мшесі болуы керек;
Д) 500 мы мшесі болуы керек;
Е) Мшелеріні наты саны болуы міндетті емес.
45. Мжіліске депутаттар ай сайлау жйесі бойынша сайланады?
А) Мажоритарлы сайлау жйесі;
В) Пропорционалды сайлау жйесі;
С) Салыстырмалы сайлау жйесі;
Д) Тікелей сайлау жйесі;
Е) Жанама сайлау жйесі.
46. Геосаяси тжырымны негізін алаан кім?
А) Ш. Л. Монтескье;
В) Г. Моргентау;
С) С. Хантингтон;
Д) К. Хаусхофер;
Е) Х. Маккиндер.
47. Идеологияны ай трі бір этносты топты террорлы жне агрессиялы рекеттер арылы з стемдігін орнатуды кздейді?
А) Национализм;
В) Фашизм;
С) Расизм;
Д) Шовинизм;
Е) Либерализм.
48. Сайлаушыларды дауыс беруден бас тартуы алай аталады?
А) Сепаратизм;
В) Анархизм;
С) Эклектизм;
Д) Абсентеизм;
Е) Популизм.
49. Егер сіз Президенттік поста кандидат болып тіркелсеіз бл андай сайлау ыын пайдалананыыз болып саналады?
А) Тікелей сайлау;
В) Жанама;
С) Ашы сайлау ыы;
Д) Белсенді сайлау ыы;
Е) Енжар сайлау ыы.
50. азіргі демократиялы елдердегі саяси ксемдерден андай асиеттерді ерекше талап етеді?
А) Саяси білімі, басару абылеті жне шешендігі;
В) Сырты келбеті, шешендігі жне биліктегі тжірибесі;
С) Саяси білімі, салматылыы жне арапайымдылыы;
Д) Салматылыы, арапайымдылыы жне ткен мірі;
Е) Сырты келбеті, сымбаттылыы жне шешендігі.
51. Мемлекетті тар маынада олданылуы:
А) Ттас жйе ретінде;
В) Билік рылымы ретінде;
С) Мемлекет деген – халы;
Д) Саяси институт;
Е) Билік кзі ретінде.
52. Саяси партияны басты органы:
А) Жары;
В) Хартия;
С) Конференция;
Д) Электорат;
Е) Бадарлама.
53. Екі турлы сайлау жйесі алай аталады:
А) Мажоритарлы;
В) Пропорционалды;
С) Абсолютті кпшілік;
Д) атысты кпшілік;
Е) Мжіліс сайлауы.
54. детке негізделген саяси ксемділік алай аталады?
А) Харизматикалы;
В) Дстрлі;
С) Зады;
Д) «Ту стаушы»;
Е) «ызметші».
55. оамны екі тапа блінуіне сер еткен факторларды атаыз.
А) Ебекті блінуі, кпшілікті билікке ызыпауы, басарушы ызметті статусыны жоары болуы;
В) Кпшілікті билікке ызыпауы, тлалы асиет, меншікті пайда болуы;
С) Басарушы ызметті статусыны жоары болуы, меншікті пайда болуы, ебекті блінуі;
Д) Барлы жауаптар дрыс;
Е) Барлы жауаптар дрыс емес.
56. Саяси мдениетті негізгі элементтеріні бірі - ...
А) Саяси пікір;
В) Саяси леуметтену;
С) Саяси ой;
Д) Саяси ілім;
Е) Маргиналды.
57. Саяси партия айсыны элементі?
А) Азаматты оамны;
В) Мемлекетті;
С) Саяси жйені;
Д) Парламентті;
Е) Саяси билікті.
58. Азаматты оам неге негізделеді?
А) Демократияа;
В) Конституцияа;
С) ыты мемлекетке;
Д) Жариялылыа;
Е) Сз бостандыына.
59. Сайлауды негізгі кезедері:
А) Кандидатттарды тіркеу, гіт-насихат жргізу, дауыс беру;
В) Кандидаттарды тіркеу, гіт-насихат жргізу, сайлау;
С) Сайлау кампанияларын ру, сайлау науаны, дауысты есептеу;
Д) Сайлау кампанияларын ру, сайлау науаны, сайлау орытындысын шыару;
Е) Сайлау науаны, дауыс беру, сайлау орытындысын шыару.
60. Ежелгі Грецияда «атты айайлау» деген сз нені мнін ашады?
А) Демократияны;
В) Плюрализмні;
С) Жарнаманы;
Д) Дауыс беруді;
Е) Анархияны.
61. Д. Истон мен Г. Алмонд деген кімдер?
А) Саясаттанушылар;
В) Саяси мдениетті зерттеушілер;
С) Саяси мдениетті трлерге блушілер;
Д) Саяси жйені зерттеушілер;
Е) Саяси жйені трлерге блушілер.
62. арапайым халы жне шешім деген ай терминні маынасын ашады?
А) Демократия;
В) Сайлау;
С) Референдум;
Д) Плюрализм;
Е) Плебисцит.
63. Саяси жйені алыпты жмысын, дамуын, саналы оамды тртіпті амтамасыз ету саяси мдениетті ай ызметіне жатады?
А) Танымды;
В) Реттеушілік;
С) Трбиелік;
Д) Біріктірушілік;
Е) орау.
64. «Идеологияны аыры» тезисін кім алаш олданан?
А) К. Мангейм;
В) Д. Истон;
С) Г. Алмонд;
Д) С. Верба;
Е) Л. Пай.
65. Бірлестік деген ым ай терминні негізінде жатыр?
А) Либерализм;
В) Тоталитаризм;
С) Фашизм;
Д) Коммунизм;
Е) Социализм.
66. За жзінде деген ай терминні негізінде жатыр?
А) Де-юре;
В) Де-факто;
С) Абсентизм;
Д) Хартия;
Е) Эклектизм.
67. Адамдарды тедігін, еркіндігін жне еш шектеусіз бір-бірімен араласа алуын білдіретін идеология алай аталады?
А) Геосаясат;
В) Либерализм;
С) Жаандастыру;
Д) Анархия;
Е) Туелсіздік.
68. лтты мддені негізінде не жатыр?
А) Демократияа;
В) Конституцияа;
С) ыты мемлекетке;
Д) Жариялылыа;
Е) Сз бостандыына.
69. Халыаралы терроризммен кресетін негізгі йым ...
А) Хартия;
В) Идеологиялы йым;
С) Интерпол;
Д) Б;
Е) Революция.
70. Мемлекетті дай жаратты деген ай тжырымдаманы негізгі идеясы?
А) Патриархалды;
В) оамды келісім;
С) Зорлы-зомбылы;
Д) Теологиялы.
71. Азаматты оамны негізгі белгілеріні бірі –
А) Жариялылы;
В) Сз бостандыы;
С) Сайлауды болуы;
Д) Билік кзі – халыта.
72. Р туындаы кн белгісі андай маына береді?
73. Адамны оршаан ортаны ндылытарын мегеру рдісі алай аталды?
А) Саяси мдениет;
В) Саяси леуметтену;
С) Саяси дстр;
Д) Саяси идеология.
74. Халыты саяси билікке сенімсіздікпен арауы ай саяси мдениетті тріне жатады?
А) Патриархалды;
В) Енжар;
С) Азаматты;
Д) Белсенді.
75. Саяси элитаны ндылыты тжырымдамасыны негізін алаушы кім?
А) Р. Миллс;
В) Х. Ортега-и-Гассет;
С) Г. Моска;
Д) Р. Мертон.
76. Табиат берген дарын деген маына ай терминге келеді?
А) Лидерлік;
В) Элита;
С) Харизма;
Д) Ксем.
77. Терроризм деген андай маына береді?
А) Кштеу;
В) орыту;
С) Соысу;
Д) аталды.
78. Марксты ебегін атаыз.
А) «зін-зі лтіру. леуметтанулы діс»;
В) «Позитивті саясат жйесі»;
С) «Протестантты этика жне капитализм рухы»;
Д) «ылыми, саяси жне философиялы тжірибелер»;
Е) «Капитал».
79. Масата жету шін олданатын айла-тсілдерді жиынтыы - ...
А) Экономика;
В) Саясат;
С) оам;
Д) Билік;
Е) Басару.
80. Белгілі бір саяси, ылыми, шаруашылы, мдениет жне т.б. масаттара жету шін йымдасан адамдар немесе мекемелерді бірлестігі
А) Ассамблея;
В) Альянс;
С) Ассоциация;
Д) Партия;
Е) Корпорация;
81. Жеке адамдарды тртібін талдауа негізделген дістемелік баыт - ...
А) Эксперимент;
В) Статистика;
С) Бихевиоризм;
Д) Доктрина;
Е) Теория.
82. Азаматтарды мддесіне нсан келтіріп, шендікке негізделген былыс.
А) Бихевиоризм;
В) Буржуазия;
С) Билік;
Д) Басару;
Е) Бюрократизм.
83. леуметтік сатылы ымды крсететін термин - ...
А) Стратификация;
В) Иерархия;
С) Статус;
Д) Тесіздік;
Е) Жіктелу.
84. Белгілі бір себептерге байланысты оамны леуметтік тобына немесе табына кірмей алан адамдар алай аталады?
А) Люмпендер;
В) Кедейлер;
С) Маргиналдар;
Д) айыршылар;
Е) Байлар.
85. Электорат деген не?
86. 50%+1 деген ай сайлау жйесіні критерийі, ол андай маына береді?
87. Елтабадаы бес брышты жлдыз андай маына береді?
88. Аыл-парасаттылы легитимдік деген не?
А) Жеке тлалы асиетке негізделген легитимдік;
В) Сенімге, идеяа негізделген легитимдік;
С) Заа негізделген легитимдік;
Д) Билікке негізделген легитимдік;
Е) Келісімге негізделген легитимдік.
89. Монархия дегеніміз не?
А) Мемлекет билік органдарыны сайлануын амтамасыз ететін мемлекет трі;
В) Мемлекеттік билік бір адамны олында жне ол мрагерлік жолмен ауысуын амтамасыз ететін мемлекет трі;
С) арапайым рылымымен жне бір Конституциясымен ерекшеленетін мемлекет трі;
Д) рамына кіретін территориялы бірліктерді з еркіндігін білдіретін, біра з беттерінсіз одан шыуа ыы жотыын білдіретін мемлекет трі;
Е) оамдаы адамдарды ыы мен бостандыын амтамасыз ететін мемлекет трі.
90. Унитарлы мемлекет дегеніміз не?
А) Мемлекет билік органдарыны сайлануын амтамасыз ететін мемлекет трі;
В) Мемлекеттік билік бір адамны олында жне ол мрагерлік жолмен ауысуын амтамасыз ететін мемлекет трі;
С) арапайым рылымымен жне бір Конституциясымен ерекшеленетін мемлекет трі;
Д) рамына кіретін территориялы бірліктерді з еркіндігін білдіретін, біра з беттерінсіз одан шыуа ыы жотыын білдіретін мемлекет трі;
Е) оамдаы адамдарды ыы мен бостандыын амтамасыз ететін мемлекет трі.
91. Ежелгі Грецияда «атты айайлау» деген сз нені мнін ашады?
А) Демократияны;
В) Плюрализмні;
С) Жарнаманы;
Д) Дауыс беруді;
Е) Анархияны.
92. Д. Истон мен Г. Алмонд деген кімдер?
А) Саясаттанушылар;
В) Саяси мдениетті зерттеушілер;
С) Саяси мдениетті трлерге блушілер;
Д) Саяси жйені зерттеушілер;
Е) Саяси жйені трлерге блушілер.
93. арапайым халы жне шешім деген ай терминні маынасын ашады?
А) Демократия;
В) Сайлау;
С) Референдум;
Д) Плюрализм;
Е) Плебисцит.
94. Саяси жйені алыпты жмысын, дамуын, саналы оамды тртіпті амтамасыз ету саяси мдениетті ай ызметіне жатады?
А) Танымды;
В) Реттеушілік;
С) Трбиелік;
Д) Біріктірушілік;
Е) орау.
95. «Идеологияны аыры» тезисін кім алаш олданан?
А) К. Мангейм;
В) Д. Истон;
С) Г. Алмонд;
Д) С. Верба;
Е) Л. Пай.
96. Бірлестік деген ым ай терминні негізінде жатыр?
А) Либерализм;
В) Тоталитаризм;
С) Фашизм;
Д) Коммунизм;
Е) Социализм.
97. Іс жзінде деген ай терминні негізінде жатыр?
А) Де-юре;
В) Де-факто;
С) Абсентизм;
Д) Хартия;
Е) Эклектизм.
98. Адамдарды тедігін, еркіндігін жне еш шектеусіз бір-бірімен араласа алуын білдіретін идеология алай аталады?
А) Геосаясат;
В) Либерализм;
С) Жаандастыру;
Д) Анархия;
Е) Туелсіздік.
99. лтты мддені негізінде не жатыр?
А) Демократияа;
В) Конституцияа;
С) ыты мемлекетке;
Д) Жариялылыа;
Е) Сз бостандыына.
ГЛОССАРИЙ (Коллоквиумда берілетін сратар)
| Абсентеизм | (лат. Absentіa - атыспау) – халыты саяси мірге немрайлы, селос арауы, азаматты міндетті атарудан бас тартуы. Ол, сіресе, сайлаушылар тарапынан кіметті кілдік органдарына сайлауа атынасысы келмеуінен байалады. |
| Абсолютизм | Жоары кімет билігі шексіз жеке-дара бір адамны олында тран мемлекеттік басаруды трі. |
| Автаркия | Елді экономикасын баса елдерді экономикасынан ошауландыруа баытталан лтты масат. |
| Анархия | 1) Мемлекеттік биліксіз р трлі ауымдастытар, бірлестіктер, одатар арылы зін-зі басаратын оам руа тырысушылы. 2) йреншікті мірде тртіпсіздікті, жнсіздікті, засыздыты, басшылыты жотыын білдіреді. |
| Билль | 1) АШ-та, лыбританияда жне т.б. елдерде парламентті арауына сынылан за жобасы; 2) Жеке задарды аты. Мысалы, ытар туралы. |
| Блокада | з дегендерін істеу шін арсы жаты жерін немесе бір блігін оршауа алып, сырт лемнен бліп тастау. Ол саяси, экономикалы, скери, дипломатиялы жне т.с.с. трінде болуы ммкін. |
| Брифинг | кіметті жеке мселелер бойынша немесе халыаралы келіссзге атысушыларды келісімімен оны барысы туралы хабарлама жасау шін ресми адамдарды апарат ралдары кілдерімен кездесуі. |
| Бюрократизм | Істі мніне немрайлы, формальды арау, істі кпке созу. |
| Делегат | Съезде, конференцияда, конгрессте жне т.с.с. мемлекетті, йымны, жымны, партияны масатын кздейтін кілі. |
| Демагогия | з масатына жету шін адамдара жалан уделер беру, деректерді брмалау жне т.с.с. арылы сер ететін саяси рекетті трі. Кнделікті трмыста бос сз, шатпа деген маынаны білдіреді. |
| Делогирование | Бір субъектіні екінші субъектіге билікті беруі, сенім білдіруі. |
| Демократия | Халы билігін, задылыты мойындап, азаматтарды тедігін, ытары мен бостандытарын адірлеуге негізделген мемлекеттік органдарды сайланып ойылуын жне оларды жмысы халыты баылауында болуын, сайлау ыы бріне те болуын, адамдарды экономикалы жне саяси оралуын, шешім абылдаанда азшылыты кпшілікке баынуын, сонымен атар азшылыты да пікірі еске алынуын жне т.б. алайтын оамны саяси жне экономикалы рылыс трі. Бл – тарихи ым. Адамзат тарихыны даму кезедеріне сай оны принциптері згеріп, байып отырады. |
| Демократиялы партиялар | Басалара тзімділікпен, тсіністікпен арайтын, пікір алалыын жатайтын партиялар. Олар идеологиялы фактора онша мн бермейді. |
| Денонсация | Келісілген екі жаты халыаралы шартты бзыландыын млімдеу. детте, ол туралы екінші мемлекетке алдын ала ескертіледі. |
| Деполитизация | Белігілі бір йым, органдарды жне т.б. жмысын саясатты ыпалынан шыаруа тырысушылы. |
| Глобальдылы | Бкіл жер шарын амтитын, лемдік мселелерді шешуге арналан ылыми баыт. азіргі аламды мселелерге термоядролы соысты болдырмау, айналадаы ортаны экологиялы апаттан орау, жер бетінде демографиялы жадайды тратандыру, халыаралы терроризм, нашаорлы, маскнемдік, СПИД-ті ріс алуын тотату жне т.с.с. жатады. |
| Гуманизм | айта ркендеу дуірінде дін мен феодализм рсауынан адам баласын босатып, еркін жетілуді масат еткен леуметтік озалыс. Саяси салада адамдарды дрыс алыптасуы мен дамуына ажетті леуметтік-экономикалы, саяси жне рухани жадайларды амтамасыз етуге баытталан саяси кзарастар, идеялар жйесін білдіреді. |
| Дуір | оамны, табиатты, саясатты, ылымны, жалпы зіндік ерекшеліктері бар за кезеі. |
| Деидеологизация | Идеологияны серінсіз, еркін, таза ылымды жасауа, оамды процесті идеологиядан аластатуа тырысушылы. Оны негізін бізді асырымызды 50-60 жылдарында Р. Арон, Д. Белл, Т.Парсонс сияты Батысты ірі леуметтанушылары салды. |
| Декларация | кіметті, саяси партияны, халыаралы йымны атынан андай болмасын негізгі аидаларды, масат-мдделерді жариялайтын млімдеме. |
| Депортация | Жеке адамдарды, халытарды (оларды бір блігін) еріксіз, кшпен жер аудару. Мысалы, Кеес Одаы кезінде немістер, шешендер, ингуштар, ырым татарлары, месхеттік тріктер, крістер жне т.б. осындай халге душар болды. |
| Вето | Тыйым салу; вето ыы – за шыаратын орындарды атарына тыйым салу немесе заны кшін тотату. |
| Визит | Халыаралы байланыстарды дамытуа, ондаы крделі мселелерді шешуге баытталан мемлекеттерді сырты саясатындаы ызмет трі. Мысалы, оан мемлекет тарапынан кімет басшылары, ресми делегацияларды кездесулері жатады. |
| Валюнтаризм | Саяси серкелерді оамды мір жадайларымен санаспай, з бетімен кштеу дістеріне сйеніп жргізетін саясаты. |
| Вотум | кіметке я оны кейбір мшелеріне (министрлеріне) сенім білдіру (вотум доверия) немесе сенім білдірмеу (вотум недоверия) масатында сайлау арылы абылданан шешім. Мысалы, парламент кіметке сенім білдірмесе, ол, детте, жмыстан кетуге мжбр болады. |
| Геноцид | Адамдарды шыу тегіне, бір лтты, дінні, кілі болуына байланысты дейі ыру немесе удалау. Мысалы, екінші дниежзілік соыс кезінде фашистік Германия еврейлер мен цыгандара арсы осындай саясат жргізді. азіргі кезде ол халыаралы ылмыс болып саналады. |
| Геосаясат | Сырты саясатты географиялы факторлара (аумаына, ауа райына, азба байлытарына т.б.) байланысты жргізетін саясат. Бл теорияны негізін алаушы Ф.Ратцель, Х.Макхиндер т.б. оамны экономикалы, саяси, леуметтік жадайы мен даму барысы географиялы ортаа байланысты дейді. |
| Геронтократия | Асаалдарды билік жргізу принципі. Басаруды бл трі алашы ауымды оама тн. Сонымен атар кімет билігі жасы келген адамдарды олында тран мемлекеттерге де байланысты айтылады. |
Дрістер кешені
Дріс